- Phóng viên: Vấn đề sức khỏe học sinh khi ngồi trước màn hình máy tính học trực tuyến quá dài đang khiến nhiều phụ huynh trăn trở. Thời lượng học theo bà thế nào là phù hợp?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ:Giả sử có một hệ thống trường học công nghệ đầy đủ thì tất cả các kỹ năng học tập bậc thấp như tìm kiếm kiến thức, nhận biết thì học sinh sẽ tự học được với máy. Còn khi học với giáo viên sẽ là thời gian để phát triển các kỹ năng học tập bậc cao như phản biện, thảo luận, hợp tác, thực hành,...

Như vậy mọi việc sẽ rất chủ động và khi đó, thời gian học tập trên lớp sẽ là thời gian giao tiếp, tương tác trực tiếp với giáo viên. Khi đó chắc chẳng ai phàn nàn sao phải ngồi lâu với máy tính thế.

Nhưng, thực tế hiện nay, chưa có hệ thống trường học công nghệ như vậy. Do đó sẽ dẫn đến có nhiều thứ diễn ra không khoa học, không hiệu quả. Hiện nay, tất cả việc giảng dạy đều được bê nguyên lên trên lớp học trực tuyến như trực tiếp. Rõ ràng “không gian ảo” không hề phù hợp với việc dạy học các kỹ năng ở mức độ nhận biết,... Mọi người phàn nàn học sinh không đáp ứng được - nhưng tôi cho đó là việc đương nhiên. Bởi trên nền tảng “meeting” để gặp nhau thảo luận là chính mà cứ nghe giảng một chiều thì làm sao học sinh chịu được.

Khi làm việc với không gian lớp học ảo, giáo viên cần cố gắng tăng tương tác để phát triển các kỹ năng, tư duy bậc cao như thảo luận, tham gia đánh giá phản hồi về kiến thức,... Cần giảm bớt các hoạt động đòi hỏi học sinh phải có tư duy lâu, dẫn đến hạn chế không gian giao tiếp.

Nếu “bê nguyên” thời gian học trực tiếp lên trực tuyến thì dẫn đến việc học sinh phải làm việc khoảng 6 tiếng mỗi ngày trên máy tính và về lâu dài rất ảnh hưởng đến sức khỏe và giảm sự chú ý của các em trong học tập.

Ở cấp tiểu học, mỗi một ngày học chỉ nên kéo dài 2 tiếng, khoảng 30 phút cần được nghỉ 1 lần và cần thay đổi các hoạt động tương tác liên tục sau mỗi 10 phút. Đối với cấp THCS và THPT, có thể duy trì 40-45 phút/tiết nhưng không nên quá 4 tiết trong 1 buổi và không nên học 2 buổi/ngày, thay vào đó có thể giao bài để các em tự học, hoạt động nhóm với nhau.

Chưa có hệ thống công nghệ đúng nghĩa để dạy học trực tuyến

- Bà vừa nhắc đến yếu tố công nghệ. Theo bà, việc xây dựng hệ thống công nghệ cần đáp ứng những tiêu chí nào để dạy học online một cách hiệu quả?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ: Hiện nay có nhiều phần mềm, ứng dụng được sử dụng cho việc học trực tuyến, tuy nhiên, đang mới dừng lại đúng tính chất là “meeting” để ứng dụng cho lớp học ảo, và những công cụ còn rời rạc để hỗ trợ những hoạt động khác nhau của quá trình dạy học, chứ chưa đúng nghĩa là hệ thống công nghệ để dạy học trực tuyến.  

Hệ thống dạy học trực tuyến đầy đủ phải phải đảm bảo một số điều kiện về chức năng giáo dục bên trong, ngoài điều kiện bên ngoài về cơ sở vật chất như đường truyền, máy tính,…

Thứ nhất, cần phải có một hệ thống quản trị và phải tương thích, thống nhất với hệ thống quản trị trường học (tức có thể thực hiện tất cả các tính năng quản trị của trường học). 

Thứ hai, hệ thống cần phải có dữ liệu để dạy và học. Dữ liệu khác với dữ liệu truyền thống như sách giáo khoa,... ở chỗ là phải thể hiện được ưu thế của công nghệ gồm các yêu cầu: chương trình hóa, phân hóa và tương tác hóa. Khi có hệ thống dữ liệu này thì máy tính và phần mềm sẽ như là một trợ lý của giáo viên và thậm chí như một “thầy giáo ảo” để thực hiện được việc học sinh tự học, học chủ động với những kiến thức cơ bản.

Thứ ba, hệ thống này cần phải có chức năng đánh giá, tức là phải lưu vết được quá trình học tập của học sinh trên hệ thống cũng như kết nối với các đánh giá chuẩn.

Rất nhiều những điểm bất cập đang biểu hiện ra trong việc dạy học trực tuyến hiện nay mà mọi người đều dễ dàng quan sát được bản chất đều do không có một hệ thống như vậy.

Các ứng dụng, phần mềm hiện nay hầu hết mới chỉ ở dạng giải pháp rời rạc như hỗ trợ meeting (như Zoom, Teams, Google Meet,...) để có thể giao lưu giữa người dạy và người học; chứ không có chức năng tổng thể quản lý hệ thống và cũng không có chức năng dữ liệu và đánh giá, tương tác.

Hoặc hệ thống quản lý học tập LMS như Teams, Google Classroom, Canvas,... lại chỉ có chức năng quản trị như các hệ quản trị thông thường, chứ cũng không quản trị theo chức năng quản trị của giáo dục và kết nối được với dữ liệu giáo dục đã được số hóa. Tức giáo dục là một hệ thống gồm các hoạt động và các chủ thể riêng biệt và đòi hỏi khi nói đến công nghệ giáo dục thì phải là công cụ chỉ để giải quyết bài toán giáo dục. Chứ không phải công nghệ yêu cầu giáo dục chạy theo nó.

Các giáo viên hiện nay dùng Zoom, Zalo,... hầu như để “nhìn thấy mặt học sinh” chứ không thể chiếu slide hay sách điện tử, không giao bài tập và theo dõi được quá trình học tập của học sinh, cũng như học sinh không tự học, không được đánh giá tự động.    

- Những bất cập của dạy và học online ở Việt Nam được nhiều người nhận thấy. Tuy nhiên, mọi thứ dường như không có nhiều thay đổi?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ:Những bất cập của việc học trực tuyến đến từ một số yếu tố. Thứ nhất là yếu tố ngoại cảnh là hạ tầng, cơ sở vật chất (đường truyền, máy tính,...) thiếu thốn. Thứ hai là như phân tích ở trên, thiếu một hệ thống để dạy học trực tuyến đầy đủ, trong đó hỗ trợ bài toán quản trị, dạy học ứng dụng công nghệ và có thể đánh giá trong quá trình dạy học.

Thứ ba là kỹ năng dạy của giáo viên và kỹ năng học của học sinh và cả kỹ năng đồng hành của phụ huynh,...

Như vậy, nếu muốn thay đổi, cần phải tác động vào 3 vấn đề này.

Đầu tiên phải đảm bảo điều kiện tối thiểu cho quá trình dạy học với công nghệ được diễn ra như đường truyền, máy tính, thiết bị,...

Thứ hai, phải đầu tư hệ thống học tập trực tuyến theo đúng nghĩa trường học công nghệ. Việc này không phải chỉ là việc riêng của từng trường mà phải đồng bộ cả hệ thống. Bởi nếu các trường làm lẻ tẻ, không có sự thông suốt với nhau thì việc đánh giá sẽ không thể chuẩn hóa.

Thứ ba là phải có chiến lược để nâng kỹ năng cho cả người dạy, người học và cả các chủ thể liên quan. Muốn học trực tuyến tốt, thì học sinh cần có năng lực số bao gồm phải biết về an toàn số. Còn giáo viên, không phải chỉ có giao tiếp trên nền tảng công nghệ mà còn phải thiết lập, xây dựng lại chương trình học tập cho học sinh. Không thể bê nguyên chương trình học trực tiếp trên trường cho học sinh học trực tuyến. Bởi như vậy rất ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh, không còn thời gian tự học với những gì đã được chương trình hóa, số hóa.

Giáo viên thêm 3 vai trò

- Cụ thể hơn, vai trò của người thầy cần thay đổi ra sao?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ:Bản chất của việc dạy học trực tuyến là giáo viên sẽ có thêm một "người bạn", có thêm một công cụ đắc lực. Khi có một trường học công nghệ với hệ quản trị, hệ thống dữ liệu và đánh giá, tương tác tốt thì giáo viên như có thêm người trợ lý.

Tuy nhiên, giáo viên phải có thêm kỹ năng "chọn bạn", tức là chọn công cụ để phục vụ cho việc dạy học của mình.

Người thầy cũng thêm vai trò như là một huấn luyện viên khi dẫn dắt, hướng dẫn kỹ năng công nghệ cho học sinh. Trong môi trường công nghệ, người thầy phải thêm vai trò huấn luyện. Nhưng để làm được điều này, giáo viên cũng phải có hiểu biết về sử dụng công nghệ (giao tiếp, biểu đạt thông tin, thiết kế bài học,...). Nếu không, thì vừa làm mệt vừa phản ứng ngược.

Bên cạnh đó, các giáo viên cũng cần có thêm tư duy công dân số và an toàn số. Đã xác định dạy học trên trường học công nghệ, không gian thế giới phẳng, thì cần hòa nhập cộng đồng và học cách chịu nhiều sự giám sát hơn so với lớp học an toàn trên trường học trực tiếp.

Đây là 3 vai trò mà người giáo viên sẽ phải có thêm so với vai trò người giáo viên khi dạy học trực tiếp thông thường.

Thanh Hùng (thực hiện)

GS Huỳnh Văn Sơn: Học online, phụ huynh nên giảm kỳ vọng

GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho rằng: Hãy hình dung liên tiếp vài tháng hay nửa năm con trẻ không được thụ hưởng các tác động giáo dục hệ thống, có đáng lo và đáng trăn trở?

Ở thôn Hồng Quân, xã Hán Đà, huyện Yên Bình (tỉnh Yên Bái) không ai lạ gì hoàn cảnh vợ chồng chị Liên. Suốt mấy năm nay, họ không chỉ sống chật vật mà còn liên tiếp gánh chịu nhiều bất hạnh.

Năm 2018, anh Đặng Văn Dưỡng bị điện giật trong lúc làm thợ xây, rơi từ độ cao 6 mét xuống đất dẫn đến chấn động não, mất sức lao động. Anh không thể tiếp tục đi làm, chỉ đành ở nhà trông các con. 

Từ đó, mọi gánh nặng đều dồn lên vai chị Liên. Một mình chị vất vả nuôi chồng và 3 con nhỏ bằng đồng lương công nhân xi măng khoảng 4-6 triệu đồng/tháng, tằn tiện lắm mới đủ thu vén sinh hoạt của cả nhà.

Bất hạnh chưa dừng lại. Vào khoảng 12h trưa ngày 05/06/2023, trên đường cùng con gái lớn di chuyển từ thị trấn Yên Bình (tỉnh Yên Bái) về xã Hán Đà, xe của chị va chạm với một chiếc xe bán tải. Sau cú tông mạnh, xe bán tải bỏ chạy, để lại hai mẹ con thương nặng.

Hậu quả, chị Liên bị dập nát hết phần xương bắp chân trái, gãy tay trái, gãy xương đùi trái rồi nhiễm trùng cả chân trái. Con gái Đăng Diều Linh (SN 2011) bị gãy tay trái. Người dân địa phương ngay lập tức đưa hai mẹ con đi cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa huyện Yên Bình.

Do vết thương quá nặng, chị được chuyển tuyến tới Bệnh viện Việt Đức trong tình trạng nhiễm trùng cả chân trái. Em Linh thương nhẹ hơn nên được ở lại bệnh viện huyện điều trị.

Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật cho chị Liên ngay trong ngày 5/6/2023. Sau đó, chị ở lại bệnh viện điều trị thêm 12 ngày rồi xin về nhà. “Tôi biết mình vẫn chưa ổn định nhưng vì lúc đó đã đi vay hơn 100 triệu đồng rồi. Giờ vay thêm làm sao nổi. Thôi xin xuất viện về uống thuốc xem sao",chị giãi bày.

Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, chân trái của chị có dấu hiệu bị hoại tử nặng. Ngày 27/6/2023, chị buộc phải quay trở lại Bệnh viện Việt Đức để điều trị tiếp. Toàn bộ số tiền chị Liên cầm theo người lúc đó chỉ vỏn vẹn vài triệu đồng, đủ đi xe và đóng tạm ứng viện phí.

Bác sĩ cho biết, chị cần làm phẫu thuật, chi phí dự kiến khoảng 90 triệu đồng sau khi trừ các khoản được bảo hiểm hỗ trợ. Nghe con số, chị Liên thảng thốt. Chồng chị vẫn đang yếu, chỉ quanh quẩn ở nhà chăm các con, cũng hết cách vay mượn. Họ hàng, làng xóm chẳng ai giàu có để tương trợ lần này.

“Tôi rất sợ nếu phải cắt chân, mình thành người tàn phế không thể tiếp tục đi làm. Như thế lấy ai kiếm tiền nuôi con nữa, mà có khi lại thành gánh nặng khổ chồng, khổ con. Đợt trước vay mượn còn chưa trả nổi, giờ làm sao xoay kịp",chị nghẹn ngào.

Số phận đẩy chị Liên vào bước đường cùng, còn có thể khiến các con chị rơi vào tình cảnh điêu đứng, tương lai mờ mịt. Chị cần lắm những tấm lòng hảo tâm thương xót, chung tay giúp chị vượt qua hoạn nạn.

Phòng CTXH Bệnh viện Việt Đức xác nhận: Bệnh nhân Tạ Thị Kim Liên (38 tuổi) bị tai nạn giao thông dẫn đến nhiễm trùng, khuyết phần mềm, lộ gân xương cẳng chân trái. Hiện bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật nhưng gia đình chưa có kinh phí. Hoàn cảnh khó khăn, cách đây 6 năm chồng bị điện giật mất sức lao động. Nhà có 3 con nhỏ và nuôi bố mẹ chồng tuổi già. Rất mong cộng đồng giúp đỡ để chị Liên có kinh phí phẫu thuật chân.

Bộ Quốc phòng Nga chưa đưa ra bình luận về thông tin trên. 

Tên lửa Zircon của Nga có tầm bắn 1.000km, và di chuyển với tốc độ gấp 9 lần tốc độ âm thanh. Các nhà phân tích quân sự cho rằng, tốc độ siêu vượt âm của Zircon có thể làm giảm đáng kể thời gian phản ứng của lực lượng phòng không đối phương, và giúp tên lửa Nga có khả năng tấn công vào các mục tiêu quy mô lớn, ở sâu và kiên cố.

Trước đó, Nga cho biết đã hoàn thành thử nghiệm tên lửa Zircon vào tháng 6/2022. Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Zircon là một phần trong hệ thống vũ khí vô song thế hệ mới.

Nếu việc sử dụng Zircon ở Ukraine được xác nhận, loại vũ khí này của Nga có thể đặt ra thêm thách thức đối với hệ thống phòng không của Ukraine, giữa lúc nguồn viện trợ quân sự của phương Tây cho Kiev trong tương lai đang không chắc chắn.

Thông thường Nga tiến hành các cuộc không kích vào Ukraine bằng tên lửa tầm xa và máy bay không người lái (UAV). Tên lửa Zircon ban đầu được thiết kế là vũ khí phóng từ biển, và phiên bản phóng từ mặt đất được phát triển sau đó.

Ông Ruvin cũng không đề cập tới việc tên lửa Zircon đã được Nga phóng từ mặt đất, hay từ trên biển. Nhưng ông cho biết các dấu vết thu được từ đống đổ nát cho thấy, vũ khí này được lắp ráp gần đây.

Trong khi đó, giới chức Ukraine cáo buộc vụ tấn công hôm 7/2 của Nga vào Kiev đã khiến ít nhất 5 người thiệt mạng, và làm hư hại các tòa nhà dân sinh, cùng cơ sở hạ tầng năng lượng.

Ukraine sản xuất hàng nghìn UAV tầm xa, Moscow phủ nhận dùng Starlink

Tôi mới phát hiện, chồng tôi viết di chúc để lại toàn bộ tài sản cho mẹ con cô ấy. Hiện họ chỉ là sống theo kiểu “già nhân ngãi, non vợ chồng”. Cho tôi hỏi như vậy có được hợp pháp không vì chúng tôi còn có hai con chung. 

Ảnh chỉ có tính chất minh họa

Về nguyên tắc vợ chồng bạn chỉ là ly thân và ngầm phân chia tài sản với nhau chứ chưa ly hôn. Pháp luật vẫn thừa nhận mối quan hệ vợ chồng của các bạn.

Còn mối quan hệ của chồng bạn và người phụ nữ kia chỉ sống chung như vợ chồng không được pháp luật thừa nhận.

Khi chồng bạn viết di chúc để lại tài sản (không phải là tài sản chung của hai bạn) cho mẹ con người phụ nữ kia thì theo bộ luật dân sự năm 2005, chồng bạn hoàn toàn có quyền để lại di chúc định đoạt tài sản của mình. Chồng bạn có quyền chỉ định bất cứ ai thừa kế tài sản của chồng bạn dù người đó không phải là người thân thích.

Nếu bạn chứng minh được khối tài sản chồng bạn viết di chúc để lại cho mẹ con cô ấy là tài sản chung thì chồng bạn sẽ không thể di chúc được. Chỉ khi nào vợ chồng bạn có phân chia rạch ròi về tài sản thì lúc đó, chồng bạn mới có quyền viết di chúc thừa kế cho người khác.

Tư vấn bởi luật sư Nguyễn Thị Thanh
Bạn đọc muốn gửi các câu hỏi thắc mắc về các vấn đề pháp luật, xin gửi về địa chỉ [email protected] (Xin ghi rõ địa chỉ, số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ)

Ban Bạn đọc

Theo đó, những đối tượng không phải đóng học phí bao gồm:

Học sinh tiểu học trường công lập;

Học sinh, sinh viên ngành sư phạm hệ chính quy đang theo học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học công lập, theo chỉ tiêu đào tạo của Nhà nước;

Người theo học các ngành chuyên môn đặc thù đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh theo quy định của Luật Giáo dục đại học. 

Ảnh minh họa

Những đối tượng được miễn học phí bao gồm:

Người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng theo Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng được hợp nhất tại văn bản số 01/VBHN-VPQH ngày 30 tháng 7 năm 2012 của Văn phòng Quốc hội. Cụ thể:

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh, sinh viên bị tàn tật, khuyết tật thuộc diện hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ;

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh dưới 16 tuổi không có nguồn nuôi dưỡng quy định tại Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 136/2013/NĐ-CP ngày 21 tháng 10 năm 2013 của Chính phủ quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội.

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh phổ thông có cha mẹ thuộc diện hộ nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ;

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh phổ thông là con của hạ sĩ quan và binh sĩ, chiến sĩ đang phục vụ có thời hạn trong lực lượng vũ trang nhân dân.

Học sinh, sinh viên hệ cử tuyển (kể cả học sinh cử tuyển học nghề nội trú với thời gian đào tạo từ 3 tháng trở lên);

Học sinh trường phổ thông dân tộc nội trú, trường dự bị đại học, khoa dự bị đại học;

Học sinh, sinh viên học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo và hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ;

Sinh viên học chuyên ngành Mác - Lê nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh;

Học sinh, sinh viên, học viên học một trong các chuyên ngành Lao, Phong, Tâm thần, Giám định pháp Y, Pháp y tâm thần và Giải phẫu bệnh tại các cơ sở đào tạo nhân lực y tế công lập, theo chỉ tiêu đào tạo của Nhà nước;

Học sinh, sinh viên người dân tộc thiểu số rất ít người ở vùng có Điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn.

Sinh viên cao đẳng, đại học, học viên cao học, nghiên cứu sinh học các chuyên ngành trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử;

Người tốt nghiệp trung học cơ sở học tiếp lên trình độ trung cấp (bao gồm cả học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở học tiếp lên trình độ trung cấp nghề và trung cấp chuyên nghiệp);

Người học các trình độ trung cấp, cao đẳng, đối với các ngành, nghề khó tuyển sinh nhưng xã hội có nhu cầu theo danh Mục do Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp ở trung ương quy định;

Người học các ngành, nghề chuyên môn đặc thù đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp. Các ngành chuyên môn đặc thù do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành;

Trẻ em học lớp mẫu giáo 05 tuổi ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn có cha mẹ hoặc có cha hoặc có mẹ hoặc có người chăm sóc trẻ em hoặc trẻ em thường trú ở xã, thôn đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển, hải đảo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ và cấp có thẩm quyền.

Những đối tượng được giảm học phí bao gồm:

Các đối tượng được giảm 70% học phí gồm:

Học sinh, sinh viên học các ngành nghệ thuật truyền thống và đặc thù trong các trường văn hóa - nghệ thuật công lập và ngoài công lập.

Học sinh, sinh viên các chuyên ngành nhã nhạc cung đình, chèo, tuồng, cải lương, múa, xiếc; một số nghề học nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đối với giáo dục nghề nghiệp. Danh Mục các nghề học nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định;

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh, sinh viên là người dân tộc thiểu số (không phải là dân tộc thiểu số rất ít người) ở vùng có Điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.

Các đối tượng được giảm 50% học phí gồm:

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh, sinh viên là con cán bộ, công nhân, viên chức mà cha hoặc mẹ bị tai nạn lao động hoặc mắc bệnh nghề nghiệp được hưởng trợ cấp thường xuyên;

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh phổ thông có cha mẹ thuộc hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Luật sư Phạm Thị Bích Hảo

Bạn đọc muốn gửi các câu hỏi thắc mắc về các vấn đề pháp luật, xin gửi về địa chỉ [email protected] (Xin ghi rõ địa chỉ, số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ)

Ban Bạn đọc

Quận 12: Dùng ứng dụng điện thoại tư vấn, khiếu nại dịch vụ hành chính công

Người dân quận 12, TP.HCM có thể cài ứng dụng trên điện thoại để kết nối tư vấn các dịch vụ công.