Nhận định, soi kèo Sociedad vs Real Madrid, 3h30 ngày 27/2: Đẳng cấp vượt trội

Phát tán tin giả

Bà Haugen tố cáo “Facebook đánh lừa các nhà đầu tư và công chúng về vai trò của nó trong gây ra thông tin sai lệch và chủ nghĩa cực đoan bạo lực liên quan tới cuộc bầu cử Mỹ 2020 và cuộc bạo loạn ngày 6/1”.

Một trong những tài liệu nêu chi tiết nghiên cứu tháng 6/2019 có tên “Hành trình của Carol đến Qanon”. Trong đó, Facebook mở tài khoản cho Carol Smith - một bà mẹ 41 tuổi theo Đảng bảo thủ không có thật – để xem xét tác động của các thuật toán trang (page) và nhóm (group). Sau khi “Carol” theo dõi một số trang tick xanh của những nhân vật Đảng bảo thủ như Fox News, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, chỉ mất hai ngày, thuật toán đã gợi ý bà theo dõi trang QAnon, một tổ chức thuyết âm mưu khét tiếng.

Một tài liệu khác trình bày nghiên cứu thực hiện sau cuộc bạo loạn Đồi Capitol 6/1, cho rằng Facebook đáng ra có thể làm nhiều điều hơn để ngăn chặn vụ việc.

Đáp lại, người phát ngôn Facebook khẳng định trách nhiệm của vụ bạo loạn thuộc về những người tấn công Đồi Capitol và những ai kích động họ.

Thiếu hỗ trợ trên toàn cầu

Theo tài liệu mà bà Haugen cung cấp, có sự chênh lệch về năng lực ngăn chặn phát ngôn thù hận và tin giả tại các nước như Myanmar, Afghanistan, Ấn Độ, Ethiopia và phần lớn khu vực Trung Đông so với phần còn lại của thế giới. Đây là nơi nhiều ngôn ngữ địa phương không được cập nhật.

Dù nền tảng của Facebook hỗ trợ hơn 100 ngôn ngữ, nhóm quản trị nội dung toàn cầu chỉ bao gồm 15.000 người đánh giá nội dung bằng 70 thứ tiếng tại hơn 20 địa điểm khắp thế giới.

Chẳng hạn, tại Ấn Độ - thị trường đông người dùng Facebook nhất, Facebook không có bộ lọc phát ngôn thù hận cho tiếng Hindi hay Bengali dù có hơn 600 triệu người nói tiếng này. Các nhà nghiên cứu Facebook thừa nhận điều đó đồng nghĩa nhiều nội dung không bao giờ bị đánh dấu hay có hành động phù hợp.

Tuy nhiên, người phát ngôn Facebook cho biết, công ty đã bổ sung bộ lọc phát ngôn thù hận cho tiếng Hindi vào năm 2018, Bengali năm 2020, Tamil và Urdu thời gian gần đây.

Ngoài ra, Giám đốc Chính sách Nhân quyền Facebook, Miranda Sissons, chia sẻ công ty có quy trình đánh giá và ưu tiên những nước có nguy cơ bạo lực và ảnh hưởng cao nhất ngoài đời. Họ sẽ triển khai hỗ trợ theo từng nước khi cần thiết.

Buôn người

Facebook nhận thức được những kẻ buôn người lợi dụng nền tảng ít nhất từ năm 2018, nhưng lại gặp khó khăn trong quản lý nội dung liên quan, theo tài liệu mà CNN có được.

Tài liệu nội bộ tháng 9/2019 nhắc đến cuộc điều tra của Facebook, trong đó có đoạn các đối tượng trong đường dây buôn người sử dụng Facebook, Instagram, Page, Messenger và WhatsApp.

Các tài liệu khác mô tả lại quá trình các nhà nghiên cứu Facebook đánh dấu và xóa bỏ các tài khoản Instagram dùng để buôn người, vạch ra các biện pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề, bao gồm gỡ một số hashtag. Dù vậy, CNN phát hiện một số tài khoản Instagram tương tự vẫn hoạt động tuần trước và quảng cáo buôn người. Sau khi CNN liên hệ, Facebook xác nhận các tài khoản vi phạm chính sách và đã xóa tài khoản lẫn bài viết.

Phát ngôn viên Facebook khẳng định công ty đã chống lại nạn buôn người trong nhiều năm và mục tiêu của họ là ngăn chặn bất kỳ kẻ nào muốn khai thác người khác hoạt động trên nền tảng.

Kích động bạo lực

Tài liệu nội bộ chỉ ra Facebook biết rằng, các chiến lược hiện tại không hiệu quả trong việc ngăn chặn phát tán bài viết kích động bạo lực, tại những nước có nguy cơ xung đột, chẳng hạn Ethiopia.

Facebook dựa vào các tổ chức xác minh bên thứ ba để xác định, đánh giá và xếp hạng thông tin sai sự thật trên nền tảng bằng công cụ nội bộ. Theo đó, Ethiopia, quốc gia xảy ra nội chiến năm ngoái, nằm trong số các nước có nguy cơ cao nhất. Báo cáo của Facebook cho biết, các tổ chức vũ trang ở đây đã dùng Facebook để kích động bạo lực, chống lại người thiểu số.

Đây không phải lần đầu Facebook bị chỉ trích vì vai trò trong cổ động phát ngôn thù địch, bạo lực. Sau khi Liên Hợp Quốc phê phán Facebook trong cuộc khủng hoảng Myanmar năm 2018, công ty đã thừa nhận chưa làm hết sức để ngăn chặn và ông Zuckerberg cũng hứa hẹn sẽ tăng cường nỗ lực quản trị của Facebook.

Dù vậy, bà Haugen nói rằng “Myanmar và Ethiopia chỉ là chương mở đầu”.

Người phát ngôn Facebook cho biết, công ty đã đầu tư 13 tỷ USD và 40.000 người cho an toàn và bảo mật trên nền tảng, cũng như có hơn 80 đối tác trong chương trình xác thực thông tin.

Tác động lên trẻ vị thành niên

Theo các tài liệu, Facebook chủ động gia tăng nền tảng người dùng trẻ tuổi, ngay cả khi nghiên cứu nội bộ gợi ý các nền tảng của nó, đặc biệt là Instagram, gây hiệu ứng tiêu cực lên sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của người dùng.

Facebook vận dụng nhiều chiến lược để người trẻ lựa chọn Facebook làm nền tảng ưu tiên khi kết nối mọi người và sở thích. Chúng bao gồm thay đổi thiết kế và điều hướng căn bản để cho người dùng cảm thấy gần gũi, giải trí hơn.

Tuy nhiên, theo Thời báo Phố Wall, các nền tảng của Facebook “khiến vấn đề hình ảnh cơ thể trở nên xấu hơn với 1 trong 3 bé gái. Nghiên cứu nội bộ cũng phát hiện Instagram khiến các bé gái nghĩ nhiều hơn về tự sát, làm đau bản thân hay nhịn ăn.

Đáp lại, Giám đốc Chính sách công Instagram, Karina Newton, thừa nhận một số điểm, song khẳng định Thời báo Phố Wall chỉ tập trung vào vài phần của báo cáo và đưa tin tiêu cực.

Thuật toán thổi bùng chia rẽ

Năm 2018, Facebook điều chỉnh thuật toán Bảng tin để tập trung vào các “tương tác xã hội có ý nghĩa”. Dù vậy, theo tài liệu nội bộ mà CNN có được, không lâu sau thay đổi này, sự giận dữ và chia rẽ trên mạng lại được thổi bùng.

Phân tích 14 nhà xuất bản trên Facebook vào cuối năm 2018 cho thấy, càng nhiều bình luận tiêu cực, bài viết càng được bấm chuột nhiều hơn. Một nhân viên Facebook viết: “Cơ chế nền tảng của chúng ta không trung lập”.

Du Lam (Theo CNN)

Mạng xã hội tại Australia có thể phải xin phép phụ huynh của người dùng vị thành niên

Australia vừa công bố kế hoạch buộc các mạng xã hội phải xin phép phụ huynh của người dùng dưới 16 tuổi và sẽ phạt hàng triệu USD nếu vi phạm.

Sàn TMĐT Leflair vừa tuyên bố sẽ dừng hoạt động tại Việt Nam. Ảnh: Trọng Đạt

Lý do giải thích cho quyết định rút lui khỏi thị trường Việt Nam của Leflair là bởi sự biến đổi thị trường đầu tư vào các công ty khởi nghiệp. Công nghệ, kho vận và nhân sự được xem là những yếu tố thiết yếu để các sàn TMĐT thay đổi ngành bán lẻ. Tuy nhiên, việc xây dựng, mở rộng hoạt động thương mại điện tử đòi hỏi nguồn lực đầu tư rất lớn. 

Trong thông báo của mình, sàn TMĐT này cho biết họ gặp phải khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn vốn để tiếp tục hoạt động theo cơ cấu và chiến lược hiện tại. Dưới áp lực về vốn và chi phí vận hành, Leflair đã quyết định tạm dừng hoạt động kinh doanh tại thị trường Việt Nam. Tuy vậy, Leflair cho biết sẽ tiến hành cải cách và thay đổi cơ cấu vận hành với mục tiêu tái khởi động lại hoạt động kinh doanh vào năm 2021.

Khác với các sàn TMĐT khác, Leflair chọn mô hình kinh doanh giữ hàng qua kho (inventory) thay vì theo mô hình "chợ trực tuyến" (marketplace). Theo đó, doanh nghiệp này tiến hành lưu trữ hàng hóa của mình tại 2 kho Singapore và Hồng Kông trước khi giao chúng đến tay người dùng. Điều này giúp đảm bảo việc truy xuất nguồn gốc của món hàng cũng như độ tin cậy trong quá truyền chuyển phát, bảo quản. 

Theo số liệu mà Leflair công bố, công ty hiện có hơn 120.000 khách hàng, doanh thu thuần mỗi năm đạt con số hàng chục triệu USD, duy trì giá trị đơn hàng trung bình cao nhất thị trường TMĐT Việt Nam. 

Hiện vẫn chưa rõ thời điểm mà Leflair chính thức dừng hoạt động tại Việt Nam. Tính tới thời điểm chiều ngày 5/2 việc truy cập và mua sắm tại website của Leflair vẫn diễn ra bình thường. 

Trọng Đạt

Năm 2019, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới đã có khảo sát hành vi sức khỏe học sinh sinh viên toàn cầu tại Việt Nam. Đây là lần thứ 2 Việt Nam tham gia nghiên cứu này.

Nghiên cứu nhằm thu thập dữ liệu thực trạng về yếu tố nguy cơ với sức khỏe và bệnh không lây nhiễm đối với các lứa tuổi học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 (13 - 17 tuổi) với các chỉ số về chế độ dinh dưỡng, ăn uống, sử dụng rượu bia, sức khỏe tâm thần, tình dục...

Cuộc khảo sát lần này triển khai tại 21 tỉnh với hơn 7.700 học sinh tham gia. Số học sinh tham gia khảo sát đều từ lớp 8-12 (tương ứng trẻ 13-17 tuổi) của 81 trường.

So sánh điều tra tại Việt Nam năm 2013 với 2019 cho thấy, có nhiều tiến bộ có ý nghĩa quan trọng trong một số lĩnh vực.

Trong đó, tỷ lệ học sinh hút thuốc lá, dùng ma tuý và học sinh bị bắt nạt giảm nhiều. Ngoài ra, học sinh đã tăng cường hoạt động thể chất. Trong đó, tỷ lệ vận động 60 phút/ngày, 5 ngày trong tuần đã tăng từ 20,5% lên 21,7%.

Tuy nhiên một số chỉ số tích cực bị giảm. Theo báo cáo, so sánh kết quả điều tra tại Việt Nam năm 2013 và 2019, học sinh ăn thức ăn nhanh tăng hơn; tỷ lệ học sinh thừa cân béo phì tăng lên. Học sinh sử dụng thuốc lá điện tử mức khá cao. 

Học sinh suy dinh dưỡng nhẹ cân giảm 50% nhưng học sinh thừa cân, béo phì là 5,8% (tăng lên 10,6% trong 2019).

Đặc biệt, thông tin từ nhóm nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ quan hệ tình dục trong học sinh giảm nhẹ, nhưng tỷ lệ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng gấp 2 lần, từ 1,45% (năm 2013), tăng lên 3,51% (năm 2019).

Trong số những học sinh đã từng quan hệ tình dục, 42,4% có sử dụng bao cao su và 44,0% sử dụng các phương pháp ngừa thai khác, thấp hơn so với tỉ lệ này vào năm 2013 (lần lượt là 52,6% và 64,2%). trong đó 63,0% có sử dụng bao cao su trong lần quan hệ tình dục gần đây nhất. 

Việc quan hệ tình dục trước 14 tuổi và không sử dụng bao cao su góp phần gây ra tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên và mang thai ngoài ý muốn cũng như tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cao.

Báo cáo cũng đưa ra những chỉ số hết sức quan trọng về sức khỏe tâm thần. Số liệu được thu thập trước khi dịch Covid-19 xảy ra thế nhưng đã có 13% trẻ cảm thấy cô đơn hầu hết thời gian hoặc luôn luôn. Gần 7% thường xuyên cảm thấy lo lắng. 

Đặc biệt, tỷ lệ trẻ nghiêm túc xem xét việc tự tử trong 12 tháng qua 2 lần khảo sát có giảm nhẹ nhưng trong số 6-7 trẻ thì vẫn còn một trẻ nghiêm túc nghĩ đến việc tự tử trong một năm qua.

PGS.TS Trần Thị Tuyết Hạnh, trường Đại học Y tế công cộng, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết, đây là nhóm yếu tố nguy cơ cần lưu ý vì số liệu này được thu thập trước khi dịch Covid-19 xảy ra, trước khi chúng ta thực hiện các biện pháp phòng chống dịch như giãn cách xã hội, trẻ ở nhà nhiều, không được đến trường, không được tiếp xúc với bạn bè nhiều. Nếu khảo sát tại thời điểm hiện tại thì có lẽ tỷ lệ này cao hơn. 

Trong khi đó, tỷ lệ phần trăm bố mẹ đồng hành cùng các con không cao. Đây là điều bậc phụ huynh cần suy nghĩ.

Ngọc Trang