Nội dung bài viết đề cập đến việc Việt Nam tuy còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế và các điều kiện xã hội đã đạt thứ hạng cao hơn so với Australia (và nhiều nước phát triển khác) trong bảng xếp hạng của OECD. Bài viết phân tích nguyên nhân và các vấn đề xung quanh của hiện tượng Việt Nam. Bài báo là một thông tin rất tốt để các nhà giáo dục Việt Nam tham khảo qua góc nhìn của các chuyên gia từ bên ngoài.

Dưới đây là bản dịch của bài báo này.

Chương trình giáo dục của Việt Nam chú trọng vào kỹ năng đọc hiểu và tính toán. Ảnh: Châu Đoàn

Chuyện gì đang xảy ra?

Việt Nam một nước châu Á còn nhiều khó khăn đã đạt được vị trí thứ 12 trong tổng số 76 nước tham gia vào bảng xếp hạng thế giới được công bố đầu năm nay (2015, chú ý của người dịch) bởi Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). 

Bảng xếp hạng này chủ yếu dựa vào kết quả đạt được của học sinh lứatuổi 15 qua các bài thi PISA năm 2012 (2012 Programme For InternationalStudent Assessment) các môn Toán, Khoa học và Đọc hiểu. 

Chú ý là kỳ thi PISA được tổ chức ba năm một lần.

Kết quả của Việt Nam được mô tả là "gây sửng sổt" và "xuất sắc" nàyđã nhận được sự ngợi khen khắp nơi bởi các nhà lãnh đạo và chuyên giatrong khu vực và cũng như bên ngoài khu vực với một thực tế: Năm 2012 lànăm đầu tiên Việt Nam tham gia PISA.

12 quốc gia đứng đầu trong bảng xếp hạng chất lượng giáo dục dựa trên điểm thi toán và khoa học của học sinh ở độ tuổi 15 do OECD thực hiện

Sự thành công của Việt Nam đã trở thành một chủ đề cho các thảo luận gần đây. Theo ý kiến của Giám đốc về Giáo dục và các kỹ năng của OECD, ngài Andreas Schleicher thì các thành công của quốc gia này là kết quả của "sự lãnh đạo được cam kết, một chương trình được tập trung, và sự đầu tư vào giáo viên". 

Ông Andreas Schleicher cũng cho rằng các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng rất nghiêm túc trong vấn đề đối chọi với các thách thức đối với giáo dục. Ví như, việc đảm bảo sĩ số học sinh được thực hiện rộng rãi, đã thể hiện một tầm suy nghĩ đi trước và lòng quyết tâm mà chỉ một số ít nước khác làm được.

Với một kế hoạch dài hơi đã có, ông Schleicher nói rằng chính phủ Việt Nam rất "mong muốn học tập" từ các nước có kết quả cao, và sẵn sàng cam kết các khoản ngân quỹ cần thiết để đạt được các mục tiêu đã đặt ra: 21,4% ngân sách chi tiêu của nhà nước được dành cho giáo dục.

So sánh Việt Nam với các nước khác như thế nào?

Mặc dù chỉ tham gia kỳ đánh giá PISA lần đầu tiên (2012) song học sinh Việt Nam đã đạt thành tích cao hơn hẳn học sinh của nhiều nước phát triển, trong đó có Khối liên hiệp Ạnh (xếp hạng 20), Đan Mạch (hạng 22), Hoa Kỳ (hạng 28) và Thuy Điển (hạng 35). 

Cũng như Đức (hạng 13), kết quả cả ba môn Toán, Khoa học và Đọc hiểu của Việt Nam đều trên mức trung bình của tất cả các nước OECD. 

Thêm vào đó, gần 17% của học sinh Viêt Nam từ các gia đình nghèo nhất đạt được kết quả đứng trong tốp 25% của tất cả các học sinh đạt kết quả cao nhất.

Cuối cùng để so sánh với các nước khác, ông Schleicher nói rằng Việt Nam hưởng lợi từ một chương trình giáo dục tập trung vào việc phát triển các kỹ năng nhận thức, cơ bản trong Đọc hiểu và sâu trong môn Toán, đối lập với chương trình "rộng một kilômét nhưng sâu một căngtimét" thấy được ở Nam Mỹ và nhiều nước châu Âu. 

Một yếu tố nữa đó là với việc cam kết dùng gần một phần năm ngân sách chi tiêu cho giáo dục, Việt Nam đã dùng tỷ lệ lớn hơn bất kỳ một nước của OECD nào.

Chỗ nào Australia có thể học được?

Australia xếp hạng 14, hai hạng thấp hơn Việt Nam trong bảng xếp hạng các nước trên thế giới của OECD. 

Khi tham gia lần đầu tiên kỳ đánh giá PISA năm 2000 Australia có kết quả nằm trong những quốc gia đứng đầu ở cả ba môn thi. Tuy nhiên từ đó kết quả cứ đều đều đi xuống. Có một số người biện minh cho rằng so với năm 2000 thì hiện nay số quốc gia tham gia kỳ đánh giá PISA đã tăng gấp đôi, và ở một phương diện nào đó thì kết quả của Australia vẫn rất tốt. 

Song, một số ý kiến lo lắng khi thấy con số tăng lên của các học sinh có kết quả thấp và giảm đi số học sinh đạt kết quả cao ở môn Toán và Đọc hiểu (Môn Khoa học kết quả xem ra có vẻ ổn định).

Một số người lập luận rằng kết quả của học sinh Australia có thể được nâng lên bằng cách tăng thêm lương và nâng cao vị trí của nghề giáo, yêu cầu đầu ra cao hơn đối với học sinh và khuyến khích một sự tập trung nhiều hơn vào giáo dục tại gia đình. 

Một số người cũng phàn nàn rằng ngân sách công dành cho giáo dục cần tăng lên, căn cứ vào các số liệu của Ngân hàng thế giới thì tổng số chi tiêu của Nhà nước cho giáo dục năm 2012 chỉ chiếm 13,2% so với 21,4% của Việt Nam.

Những người ca ngợi kết quả của Việt Nam nói gì?

Nhiều người đánh giá thành quả của giáo dục của Việt Nam là xuất sắc nếu nhìn vào tình trạng đất nước này còn gặp khó khăn về kinh tế cũng như các thách thức đạt ra đối với một đất nước bị tàn phá bởi chiến tranh trước đó không lâu. 

Nhiều chuyên gia cũng chú ý và chỉ ra các yếu tố khác: tính "nghiêm khắc" vốn tồn tại trong các lớp học ở Việt Nam - những bài tập có tính thử thách được đưa ra cho học sinh và sự tập trung vào một số vấn đề để giảng dạy chứ không lan man quá nhiều nội dung.

Giáo dục và sự chăm chỉ cũng được đề cao trong xã hội Việt Nam. Giáo viên rất được tôn trọng, cả trong lớp học và ngoài xã hội. Điều này cũng được phản ảnh trong hệ thống giáo dục nơi mà giáo viên được cho quyền tự chủ tới một mức nhất định trong giảng dạy và thường xuyên được bồi dưỡng chuyên môn so với đông nghiệp ở các nước OECD khác.

Giáo viên được ca ngợi nếu có chuyên môn tốt, nếu biết cách động viên khuyến khích học sinh có thái độ tích cực với học tập, và nghiêm khắc trong lớp học. Ngoài ra cha mẹ học sinh cũng đóng vai trò quan tọng trong việc hỗ trợ học sinh ở nhà cũng là một yếu tố quan trọng.

Những ý kiến khác về kết quả của Việt Nam?

Mặc dù đạt kết quả cao ở kỳ đánh giá PISA, hệ thống giáo dục Việt Nam cũng không phải không nhận được những chỉ trích. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Việt Nam Nguyễn Vinh Hiển khẳng định rằng điểm số PISA không đánh giá học sinh một cách toàn diện được, và rằng năng lực của học sinh Việt Nam "vẫn còn chưa được tốt". 

Những người khác thì cho rằng chương trình giáo dục còn nặng về "học thuộc lòng" mà chưa quan tâm đến các năng lực suy nghĩ phê phán và giải quyết vấn đề, và chủ yếu "chỉ để thi đỗ". Một số nói rằng hệ thống giáo dục đã thất bại trong việc đáp ứng được yêu cầu của các nhà sử dụng lao động, những người đang kêu gọi tăng cường nhiều hơn kỹ năng sáng tạo, làm việc theo nhóm và giao tiếp.

Một thách thức khác nữa đối với giáo dục Việt Nam và tỷ lệ học sinh đi học. Hiện tại, tỷ lệ chung học sinh tiếp tục học ở bậc trung học phổ thông là 65%- so sánh với, chẳng hạn Hàn Quốc-một cường quốc PISA khác là 95%. Như vậy vấn đề kết quả của PISA của Việt Nam, đại diện cho các học sinh còn đi học, sẽ chỉ phản ánh được trình độ của những học sinh có điều kiện hơn và khả năng học tập tốt hơn.

Kết luận

Mặc dù nhiều người thống nhất rằng PISA có thể chưa phải là "một chỉ số hoàn hảo", họ cũng cho rằng kết quả của PISA cũng đưa ra một "ảnh chụp nhanh" (snapshot) về kết quả giáo dục của một đất nước theo thời gian. 

Trong khi vẫn có nhiều người còn băn khoăn rằng thành công của Việt Nam có thể là mang lại sự tự mãn tại thời điểm khi mà những cải cách đang được tiếp tục, những người khác cho rằng quốc gia này đã cho thấy họ đã "đối chọi được với thách thức". 

Những người này dự đoán Việt Nam sẽ tiếp tục gặt hái được thành công trong kỳ đánh giá PISA tiếp theo tổ chức vào tháng 11/2015.

Tác giảColleen Ricci
Người dịch: Tạ Ngọc Trí(Vụ Giáo dục Tiểu học - Bộ GD-ĐT)

XEM THÊM: 

- Bài viết có tựa đề "Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục chiến thắng Australia?" đăng trên tờ Thời báo Canberra (The Canberra Times)cuối tháng 7/2015 nhân dịp công bố báo cáo nghiên cứu của OECD về chất lượng giáo dục phổ thông. 

Nội dung bài viết đề cập đến việc Việt Nam tuy còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế và các điều kiện xã hội đã đạt thứ hạng cao hơn so với Australia (và nhiều nước phát triển khác) trong bảng xếp hạng của OECD. Bài viết phân tích nguyên nhân và các vấn đề xung quanh của hiện tượng Việt Nam. Bài báo là một thông tin rất tốt để các nhà giáo dục Việt Nam tham khảo qua góc nhìn của các chuyên gia từ bên ngoài.

Dưới đây là bản dịch của bài báo này.

Chương trình giáo dục của Việt Nam chú trọng vào kỹ năng đọc hiểu và tính toán. Ảnh: Châu Đoàn

Chuyện gì đang xảy ra?

Việt Nam một nước châu Á còn nhiều khó khăn đã đạt được vị trí thứ 12 trong tổng số 76 nước tham gia vào bảng xếp hạng thế giới được công bố đầu năm nay (2015, chú ý của người dịch) bởi Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). 

Bảng xếp hạng này chủ yếu dựa vào kết quả đạt được của học sinh lứatuổi 15 qua các bài thi PISA năm 2012 (2012 Programme For InternationalStudent Assessment) các môn Toán, Khoa học và Đọc hiểu. 

Chú ý là kỳ thi PISA được tổ chức ba năm một lần.

Kết quả của Việt Nam được mô tả là "gây sửng sổt" và "xuất sắc" nàyđã nhận được sự ngợi khen khắp nơi bởi các nhà lãnh đạo và chuyên giatrong khu vực và cũng như bên ngoài khu vực với một thực tế: Năm 2012 lànăm đầu tiên Việt Nam tham gia PISA.

12 quốc gia đứng đầu trong bảng xếp hạng chất lượng giáo dục dựa trên điểm thi toán và khoa học của học sinh ở độ tuổi 15 do OECD thực hiện

Sự thành công của Việt Nam đã trở thành một chủ đề cho các thảo luận gần đây. Theo ý kiến của Giám đốc về Giáo dục và các kỹ năng của OECD, ngài Andreas Schleicher thì các thành công của quốc gia này là kết quả của "sự lãnh đạo được cam kết, một chương trình được tập trung, và sự đầu tư vào giáo viên". 

Ông Andreas Schleicher cũng cho rằng các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng rất nghiêm túc trong vấn đề đối chọi với các thách thức đối với giáo dục. Ví như, việc đảm bảo sĩ số học sinh được thực hiện rộng rãi, đã thể hiện một tầm suy nghĩ đi trước và lòng quyết tâm mà chỉ một số ít nước khác làm được.

Với một kế hoạch dài hơi đã có, ông Schleicher nói rằng chính phủ Việt Nam rất "mong muốn học tập" từ các nước có kết quả cao, và sẵn sàng cam kết các khoản ngân quỹ cần thiết để đạt được các mục tiêu đã đặt ra: 21,4% ngân sách chi tiêu của nhà nước được dành cho giáo dục.

So sánh Việt Nam với các nước khác như thế nào?

Mặc dù chỉ tham gia kỳ đánh giá PISA lần đầu tiên (2012) song học sinh Việt Nam đã đạt thành tích cao hơn hẳn học sinh của nhiều nước phát triển, trong đó có Khối liên hiệp Ạnh (xếp hạng 20), Đan Mạch (hạng 22), Hoa Kỳ (hạng 28) và Thuy Điển (hạng 35). 

Cũng như Đức (hạng 13), kết quả cả ba môn Toán, Khoa học và Đọc hiểu của Việt Nam đều trên mức trung bình của tất cả các nước OECD. 

Thêm vào đó, gần 17% của học sinh Viêt Nam từ các gia đình nghèo nhất đạt được kết quả đứng trong tốp 25% của tất cả các học sinh đạt kết quả cao nhất.

Cuối cùng để so sánh với các nước khác, ông Schleicher nói rằng Việt Nam hưởng lợi từ một chương trình giáo dục tập trung vào việc phát triển các kỹ năng nhận thức, cơ bản trong Đọc hiểu và sâu trong môn Toán, đối lập với chương trình "rộng một kilômét nhưng sâu một căngtimét" thấy được ở Nam Mỹ và nhiều nước châu Âu. 

Một yếu tố nữa đó là với việc cam kết dùng gần một phần năm ngân sách chi tiêu cho giáo dục, Việt Nam đã dùng tỷ lệ lớn hơn bất kỳ một nước của OECD nào.

Chỗ nào Australia có thể học được?

Australia xếp hạng 14, hai hạng thấp hơn Việt Nam trong bảng xếp hạng các nước trên thế giới của OECD. 

Khi tham gia lần đầu tiên kỳ đánh giá PISA năm 2000 Australia có kết quả nằm trong những quốc gia đứng đầu ở cả ba môn thi. Tuy nhiên từ đó kết quả cứ đều đều đi xuống. Có một số người biện minh cho rằng so với năm 2000 thì hiện nay số quốc gia tham gia kỳ đánh giá PISA đã tăng gấp đôi, và ở một phương diện nào đó thì kết quả của Australia vẫn rất tốt. 

Song, một số ý kiến lo lắng khi thấy con số tăng lên của các học sinh có kết quả thấp và giảm đi số học sinh đạt kết quả cao ở môn Toán và Đọc hiểu (Môn Khoa học kết quả xem ra có vẻ ổn định).

Một số người lập luận rằng kết quả của học sinh Australia có thể được nâng lên bằng cách tăng thêm lương và nâng cao vị trí của nghề giáo, yêu cầu đầu ra cao hơn đối với học sinh và khuyến khích một sự tập trung nhiều hơn vào giáo dục tại gia đình. 

Một số người cũng phàn nàn rằng ngân sách công dành cho giáo dục cần tăng lên, căn cứ vào các số liệu của Ngân hàng thế giới thì tổng số chi tiêu của Nhà nước cho giáo dục năm 2012 chỉ chiếm 13,2% so với 21,4% của Việt Nam.

Những người ca ngợi kết quả của Việt Nam nói gì?

Nhiều người đánh giá thành quả của giáo dục của Việt Nam là xuất sắc nếu nhìn vào tình trạng đất nước này còn gặp khó khăn về kinh tế cũng như các thách thức đạt ra đối với một đất nước bị tàn phá bởi chiến tranh trước đó không lâu. 

Nhiều chuyên gia cũng chú ý và chỉ ra các yếu tố khác: tính "nghiêm khắc" vốn tồn tại trong các lớp học ở Việt Nam - những bài tập có tính thử thách được đưa ra cho học sinh và sự tập trung vào một số vấn đề để giảng dạy chứ không lan man quá nhiều nội dung.

Giáo dục và sự chăm chỉ cũng được đề cao trong xã hội Việt Nam. Giáo viên rất được tôn trọng, cả trong lớp học và ngoài xã hội. Điều này cũng được phản ảnh trong hệ thống giáo dục nơi mà giáo viên được cho quyền tự chủ tới một mức nhất định trong giảng dạy và thường xuyên được bồi dưỡng chuyên môn so với đông nghiệp ở các nước OECD khác.

Giáo viên được ca ngợi nếu có chuyên môn tốt, nếu biết cách động viên khuyến khích học sinh có thái độ tích cực với học tập, và nghiêm khắc trong lớp học. Ngoài ra cha mẹ học sinh cũng đóng vai trò quan tọng trong việc hỗ trợ học sinh ở nhà cũng là một yếu tố quan trọng.

Những ý kiến khác về kết quả của Việt Nam?

Mặc dù đạt kết quả cao ở kỳ đánh giá PISA, hệ thống giáo dục Việt Nam cũng không phải không nhận được những chỉ trích. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Việt Nam Nguyễn Vinh Hiển khẳng định rằng điểm số PISA không đánh giá học sinh một cách toàn diện được, và rằng năng lực của học sinh Việt Nam "vẫn còn chưa được tốt". 

Những người khác thì cho rằng chương trình giáo dục còn nặng về "học thuộc lòng" mà chưa quan tâm đến các năng lực suy nghĩ phê phán và giải quyết vấn đề, và chủ yếu "chỉ để thi đỗ". Một số nói rằng hệ thống giáo dục đã thất bại trong việc đáp ứng được yêu cầu của các nhà sử dụng lao động, những người đang kêu gọi tăng cường nhiều hơn kỹ năng sáng tạo, làm việc theo nhóm và giao tiếp.

Một thách thức khác nữa đối với giáo dục Việt Nam và tỷ lệ học sinh đi học. Hiện tại, tỷ lệ chung học sinh tiếp tục học ở bậc trung học phổ thông là 65%- so sánh với, chẳng hạn Hàn Quốc-một cường quốc PISA khác là 95%. Như vậy vấn đề kết quả của PISA của Việt Nam, đại diện cho các học sinh còn đi học, sẽ chỉ phản ánh được trình độ của những học sinh có điều kiện hơn và khả năng học tập tốt hơn.

Kết luận

Mặc dù nhiều người thống nhất rằng PISA có thể chưa phải là "một chỉ số hoàn hảo", họ cũng cho rằng kết quả của PISA cũng đưa ra một "ảnh chụp nhanh" (snapshot) về kết quả giáo dục của một đất nước theo thời gian. 

Trong khi vẫn có nhiều người còn băn khoăn rằng thành công của Việt Nam có thể là mang lại sự tự mãn tại thời điểm khi mà những cải cách đang được tiếp tục, những người khác cho rằng quốc gia này đã cho thấy họ đã "đối chọi được với thách thức". 

Những người này dự đoán Việt Nam sẽ tiếp tục gặt hái được thành công trong kỳ đánh giá PISA tiếp theo tổ chức vào tháng 11/2015.

Tác giảColleen Ricci
Người dịch: Tạ Ngọc Trí(Vụ Giáo dục Tiểu học - Bộ GD-ĐT)

XEM THÊM: 

Các yếu tố vĩ mô góp phần khiến thị trường tiền mã hóa rơi vào trạng thái “gấu” – một cách gọi khác của thị trường giá xuống (downtrend). Đó là lạm phát lập kỷ lục và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) được dự đoán sẽ tăng lãi suất trong tuần này để kiềm chế giá tăng.

Tuần trước, thị trường chứng khoán Mỹ lâm vào tình trạng bán tháo, sàn Nasdaq nổi tiếng với các cổ phiếu công nghệ lớn giảm sốc. Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác có xu hướng giao dịch đồng pha với cổ phiếu và những tài khoản rủi ro khác. Khi các chỉ báo giảm, tiền mã hóa cũng giảm theo.

Theo Vijay Ayyar, Phó Chủ tịch Phát triển doanh nghiệp và quốc tế của sàn giao dịch tiền mã hóa Luno, từ tháng 11/2021, tâm lý thay đổi mạnh mẽ với cách FED tăng lãi suất và quản lý lạm phát. Công ty của ông dự đoán suy thoái khi FED có thể cần giải quyết khía cạnh nhu cầu để quản lý lạm phát.

Theo ông Ayyar, thị trường vẫn chưa chạm đáy và cho tới khi FED “xả hơi”, chúng ta mới nhìn thấy thị trường “bò” (giá lên) quay trở lại. Trong các thị trường “gấu” trước đây, Bitcoin giảm khoảng 80% từ vùng đỉnh. Hiện nay, mức giảm của đồng tiền này là 63% so với kỷ lục lập được vào tháng 11/2021.

“Chúng ta sẽ chứng kiến giá Bitcoin giảm sâu hơn nữa trong 1 hay 2 tháng tới”, chuyên gia nhận định.

Du Lam (Theo CNBC)

Doanh thu giảm kỷ lục, thợ đào Bitcoin vẫn cố cắm máy

Doanh thu của thợ đào giảm sâu theo giá Bitcoin nhưng tỷ lệ băm vẫn ở mức cao, cho thấy nhiều trại lớn vẫn đang bật máy đào.

Bitcoin, đồng tiền mã hóa lớn nhất thế giới, tiếp tục xu hướng giảm vào ngày 13/6 khi thủng mốc 24.000 USD. Tại thời điểm bài viết, Bitcoin đang giao dịch ở mức 23.022 USD, giảm hơn 15% giá trị.

Chỉ trong cuối tuần vừa qua và hôm nay, hơn 200 tỷ USD đã bốc hơi khỏi thị trường tiền mã hóa. Vốn hóa thị trường xuống dưới mức 1.000 tỷ USD lần đầu tiên kể từ tháng 2/2021, theo dữ liệu từ CoinMarketCap.

(Ảnh: Shutterstock)

Các yếu tố vĩ mô góp phần khiến thị trường tiền mã hóa rơi vào trạng thái “gấu” – một cách gọi khác của thị trường giá xuống (downtrend). Đó là lạm phát lập kỷ lục và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) được dự đoán sẽ tăng lãi suất trong tuần này để kiềm chế giá tăng.

Tuần trước, thị trường chứng khoán Mỹ lâm vào tình trạng bán tháo, sàn Nasdaq nổi tiếng với các cổ phiếu công nghệ lớn giảm sốc. Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác có xu hướng giao dịch đồng pha với cổ phiếu và những tài khoản rủi ro khác. Khi các chỉ báo giảm, tiền mã hóa cũng giảm theo.

Theo Vijay Ayyar, Phó Chủ tịch Phát triển doanh nghiệp và quốc tế của sàn giao dịch tiền mã hóa Luno, từ tháng 11/2021, tâm lý thay đổi mạnh mẽ với cách FED tăng lãi suất và quản lý lạm phát. Công ty của ông dự đoán suy thoái khi FED có thể cần giải quyết khía cạnh nhu cầu để quản lý lạm phát.

Theo ông Ayyar, thị trường vẫn chưa chạm đáy và cho tới khi FED “xả hơi”, chúng ta mới nhìn thấy thị trường “bò” (giá lên) quay trở lại. Trong các thị trường “gấu” trước đây, Bitcoin giảm khoảng 80% từ vùng đỉnh. Hiện nay, mức giảm của đồng tiền này là 63% so với kỷ lục lập được vào tháng 11/2021.

“Chúng ta sẽ chứng kiến giá Bitcoin giảm sâu hơn nữa trong 1 hay 2 tháng tới”, chuyên gia nhận định.

Du Lam (Theo CNBC)

Doanh thu giảm kỷ lục, thợ đào Bitcoin vẫn cố cắm máy

Doanh thu của thợ đào giảm sâu theo giá Bitcoin nhưng tỷ lệ băm vẫn ở mức cao, cho thấy nhiều trại lớn vẫn đang bật máy đào.

Người lao động cũng cần phải chuẩn bị cho những biến động sắp tới. Việc thiếu hụt lao động công nghệ, kết hợp với xu hướng nghỉ việc (Great Resignation) đã từng cho họ lợi thế trong đàm phán với các công ty. Tuy nhiên, họ sẽ phải đối mặt với những đợt cắt giảm nhân sự và điều chỉnh lương thưởng thời gian tới.

Dù vậy, một số công ty sẽ chứng tỏ được khả năng “chống suy thoái” khi công nghệ của họ đang là yếu tố thiết yếu đối với cơ sở hạ tầng của nhiều công ty khác.

Trèo cao ngã đau

Các công ty điện toán đám mây thường được cho là có vị thế tốt trong bối cảnh thị trường hỗn loạn. Nhưng hàng chục tỷ USD đã bốc hơi, ngay tại những công ty lớn nhất trong lĩnh vực này như: Snowflake, Salesforce hay cả Amazon đều không miễn nhiễm với lạm phát.

Công ty dữ liệu Snowflake trụ sở tại Montana đã mất một nửa giá trị vốn hoá kể từ đầu năm 2022. Vấn đề của công ty này nằm ở chính mô hình kinh doanh dựa trên việc sử dụng điện toán của khách hàng. Khi thị trường đi xuống, các công ty buộc phải cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động nội bộ, dẫn tới ít người sử dụng dịch vụ thuê bên ngoài hơn.

Trong khi đó, CEO Amazon Andy Jassy cho hay, kết thúc năm 2021, Amazon phải đối mặt với chi phí cao hơn do thiếu hụt chuỗi cung ứng, lao động và áp lực từ lạm phát. Cuộc chiến Nga – Ukraine đẩy giá xăng dầu tăng cao, khiến chi phí tất cả hàng hoá toàn cầu nhảy vọt.

“Công ty đã phải đối mặt với một số điều bất thường trong vài năm qua, một số nằm ngoài khả năng kiểm soát của chúng tôi. Lạm phát là một điều như vậy, chi phí vận tải đường bộ, đường biển và hàng không cùng nhiên liệu tăng lên rất nhiều”.

Dòng sữa nuôi startup cạn kiệt

Các công ty khởi nghiệp ghi nhận dòng vốn kỷ lục trong năm 2021, với hơn 621 tỷ USD nhưng việc thu hút dòng tiền đầu tư đang ngày càng trở nên khó khăn. Ngay cả với lĩnh vực M&A (thâu tóm và sáp nhập) cũng đang ở trong một hoàn cảnh chưa từng có trong lịch sử gần đây.

Những công ty thâu tóm chủ yếu là các ông lớn Internet, lại đang cẩn trọng do lọt vào tầm giám sát chặt chẽ của chính phủ. Trong khi đó, những “thiếu gia” khác cũng đang bị ảnh hưởng với cổ phiếu sụt giảm theo xu hướng chung thị trường.

Sequoia Capital, quỹ đầu tư đứng sau Google, Apple và Airbnb đã cảnh báo những nhà sáng lập được rót vốn đừng hi vọng thị trường hiện tại có thể hồi phục nhanh chóng.

Nhân sự công nghệ lao đao

Đã từng có thời điểm lực lượng lao động trong ngành công nghệ có nhiều lợi thế để yêu cầu một công việc đảm bảo lâu dài với mức đãi ngộ cao. Tuy nhiên, cán cân tình thế đã thay đổi khi việc đóng băng tuyển dụng và cắt giảm nhân sự diễn ra ở mọi công ty bất kể quy mô.

Đầu tháng 5, công ty mẹ của Facebook, Meta Platform cho biết, sẽ cắt giảm tuyển dụng để giảm thiểu chi phí. Trong khi đó, nền tảng xã hội Twitter vừa được tỷ phú Elon Musk mua lại cũng đối mặt với những đợt tái cơ cấu nhân sự trong thời gian tới. “Twitter có 8.000 nhân viên nhưng không ai biết tất cả họ đang làm gì”, David Sacks, nhà đầu tư công nghệ và bạn lâu năm của Musk cho biết. Ông dự đoán CEO Tesla sẽ thực hiện cắt giảm hơn ½ nhân sự tại đây.

Dù nhu cầu thị trường vẫn ở mức cao, nhưng hãng xe điện Tesla cũng vừa ra thông báo tạm dừng tuyển dụng toàn cầu. CEO Elon Musk đã yêu cầu các nhân viên quay trở lại văn phòng toàn thời gian hoặc nghỉ việc, động thái được cho là một cuộc sa thải “trá hình”.

Ngoài ra, chế độ lương thưởng dành cho nhân viên công nghệ cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi suy thoái kinh tế. Tại một số công ty, cổ phiếu giảm 50% giá trị, tác động trực tiếp tới những nhân viên được thưởng bằng cổ phiếu. Bên cạnh đó, việc trả lương cao cho nhân viên mới cũng không phải là lựa chọn của những hãng công nghệ đang “chảy máu” tiền mặt.

“Nhìn thấy thu nhập giảm mỗi ngày trên thị trường cổ phiếu khiến các nhân viên bị phân tâm”, Will Hunsinger, cựu sáng lập và CEO công ty nghiên cứu Riviera Partners nói.

Vinh Ngô 

Cổ phiếu sụt giảm, các startup thất bại, những gã khổng lồ công nghệ trước đây dường như không ai có thể chạm tới, đang lung lay trước rủi ro từ triển vọng u ám của các yếu tố kinh tế vĩ mô. Một cuộc khủng hoảng kinh tế sẽ tạo ra hậu quả nghiêm trọng với các công ty và lực lượng lao động của họ.

“Cùng với đại suy thoái 2008-2009 và bong bóng dot-com năm 2000, đợt sụt giảm lần này sẽ là 3 lần điều chỉnh lớn nhất của thị trường trong vòng 20 năm qua”, David Sacks, đồng sáng lập và đối tác tại quỹ Craft Ventures cho biết.

Người lao động cũng cần phải chuẩn bị cho những biến động sắp tới. Việc thiếu hụt lao động công nghệ, kết hợp với xu hướng nghỉ việc (Great Resignation) đã từng cho họ lợi thế trong đàm phán với các công ty. Tuy nhiên, họ sẽ phải đối mặt với những đợt cắt giảm nhân sự và điều chỉnh lương thưởng thời gian tới.

Dù vậy, một số công ty sẽ chứng tỏ được khả năng “chống suy thoái” khi công nghệ của họ đang là yếu tố thiết yếu đối với cơ sở hạ tầng của nhiều công ty khác.

Trèo cao ngã đau

Các công ty điện toán đám mây thường được cho là có vị thế tốt trong bối cảnh thị trường hỗn loạn. Nhưng hàng chục tỷ USD đã bốc hơi, ngay tại những công ty lớn nhất trong lĩnh vực này như: Snowflake, Salesforce hay cả Amazon đều không miễn nhiễm với lạm phát.

Công ty dữ liệu Snowflake trụ sở tại Montana đã mất một nửa giá trị vốn hoá kể từ đầu năm 2022. Vấn đề của công ty này nằm ở chính mô hình kinh doanh dựa trên việc sử dụng điện toán của khách hàng. Khi thị trường đi xuống, các công ty buộc phải cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động nội bộ, dẫn tới ít người sử dụng dịch vụ thuê bên ngoài hơn.

Trong khi đó, CEO Amazon Andy Jassy cho hay, kết thúc năm 2021, Amazon phải đối mặt với chi phí cao hơn do thiếu hụt chuỗi cung ứng, lao động và áp lực từ lạm phát. Cuộc chiến Nga – Ukraine đẩy giá xăng dầu tăng cao, khiến chi phí tất cả hàng hoá toàn cầu nhảy vọt.

“Công ty đã phải đối mặt với một số điều bất thường trong vài năm qua, một số nằm ngoài khả năng kiểm soát của chúng tôi. Lạm phát là một điều như vậy, chi phí vận tải đường bộ, đường biển và hàng không cùng nhiên liệu tăng lên rất nhiều”.

Dòng sữa nuôi startup cạn kiệt

Các công ty khởi nghiệp ghi nhận dòng vốn kỷ lục trong năm 2021, với hơn 621 tỷ USD nhưng việc thu hút dòng tiền đầu tư đang ngày càng trở nên khó khăn. Ngay cả với lĩnh vực M&A (thâu tóm và sáp nhập) cũng đang ở trong một hoàn cảnh chưa từng có trong lịch sử gần đây.

Những công ty thâu tóm chủ yếu là các ông lớn Internet, lại đang cẩn trọng do lọt vào tầm giám sát chặt chẽ của chính phủ. Trong khi đó, những “thiếu gia” khác cũng đang bị ảnh hưởng với cổ phiếu sụt giảm theo xu hướng chung thị trường.

Sequoia Capital, quỹ đầu tư đứng sau Google, Apple và Airbnb đã cảnh báo những nhà sáng lập được rót vốn đừng hi vọng thị trường hiện tại có thể hồi phục nhanh chóng.

Nhân sự công nghệ lao đao

Đã từng có thời điểm lực lượng lao động trong ngành công nghệ có nhiều lợi thế để yêu cầu một công việc đảm bảo lâu dài với mức đãi ngộ cao. Tuy nhiên, cán cân tình thế đã thay đổi khi việc đóng băng tuyển dụng và cắt giảm nhân sự diễn ra ở mọi công ty bất kể quy mô.

Đầu tháng 5, công ty mẹ của Facebook, Meta Platform cho biết, sẽ cắt giảm tuyển dụng để giảm thiểu chi phí. Trong khi đó, nền tảng xã hội Twitter vừa được tỷ phú Elon Musk mua lại cũng đối mặt với những đợt tái cơ cấu nhân sự trong thời gian tới. “Twitter có 8.000 nhân viên nhưng không ai biết tất cả họ đang làm gì”, David Sacks, nhà đầu tư công nghệ và bạn lâu năm của Musk cho biết. Ông dự đoán CEO Tesla sẽ thực hiện cắt giảm hơn ½ nhân sự tại đây.

Dù nhu cầu thị trường vẫn ở mức cao, nhưng hãng xe điện Tesla cũng vừa ra thông báo tạm dừng tuyển dụng toàn cầu. CEO Elon Musk đã yêu cầu các nhân viên quay trở lại văn phòng toàn thời gian hoặc nghỉ việc, động thái được cho là một cuộc sa thải “trá hình”.

Ngoài ra, chế độ lương thưởng dành cho nhân viên công nghệ cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi suy thoái kinh tế. Tại một số công ty, cổ phiếu giảm 50% giá trị, tác động trực tiếp tới những nhân viên được thưởng bằng cổ phiếu. Bên cạnh đó, việc trả lương cao cho nhân viên mới cũng không phải là lựa chọn của những hãng công nghệ đang “chảy máu” tiền mặt.

“Nhìn thấy thu nhập giảm mỗi ngày trên thị trường cổ phiếu khiến các nhân viên bị phân tâm”, Will Hunsinger, cựu sáng lập và CEO công ty nghiên cứu Riviera Partners nói.

Vinh Ngô