Những ngày đầu tháng 12, sau khi Quốc hội thông qua nghị quyết khởi động lại dự án điện hạt nhân, chúng tôi trở lại Ninh Thuận, ghé thăm hai thôn Thái An và Vĩnh Trường. Hai địa phương vừa được UBND tỉnh Ninh Thuận thu hồi quyết định thu hồi đất năm 2023, các dự án hạ tầng giao thông tại đây đang được Trung ương đầu tư, nhằm tái thiết đời sống của người dân sau hơn 15 năm sống trong vùng quy hoạch treo.

Tại thôn Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải), sau khi quyền lợi về đất đai được phục hồi, cơ sở hạ tầng được đầu tư vào năm 2023, bà con tập trung xây nhà mới, sang nhượng đất đai, người dân tập trung đầu tư làm nông nghiệp, du lịch, đời sống ngày một ổn định. Nhiều tuyến đường bê tông liên thôn, đường dẫn ra rẫy được xây mới khiến việc đi lại, buôn bán của người dân thuận lợi.

Tại ngôi nhà nhỏ giữa vườn nho đang mùa thu hoạch, cạnh con đường bê tông vừa được khánh thành vài tuần, ông Phạm Ngọc Tiến (54 tuổi) cùng thương lái đang đóng gói những thùng nho. Ông Tiến cho biết, ngôi nhà nhỏ này cùng rẫy nho của ông nằm giữa khu đất của dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2. Dự án treo hơn 15 năm qua, vừa được chính quyền cho phép sang nhượng đất, đầu tư xây nhà, đường sá từ năm ngoái. Năm nay, khi có đường bê tông ra tận rẫy, việc thu mua, vận chuyển nông sản thuận lợi, kinh tế gia đình khá hơn.

Chia sẻ về thông tin Quốc hội thông qua nghị quyết khởi động lại dự án nhà máy điện hạt nhân, ông Tiến nói: "Việc xây nhà máy điện hạt nhân phục vụ cho lợi ích quốc gia, tôi và bà con ở đây luôn chấp nhận. Đây là việc làm lớn, tôi sẵn sàng tâm lý di dời gần 20 năm nay rồi. Tuy nhiên, mong Nhà nước cần có chính sách bồi thường thỏa đáng, bố trí tái định cư, ổn định nghề nghiệp, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương. Đặc biệt, nông dân như chúng tôi mong được hỗ trợ để tiếp tục với nghề trồng nho, phát triển lĩnh vực du lịch nông nghiệp".

Nằm trên cung đường nối trung tâm TP Phan Rang - Tháp Chàm với vịnh Vĩnh Hy, nhiều gia đình ở Thái An đầu tư vườn, công nghệ khoa học vào trồng các giống nho mới để đón khách du lịch đến tham quan, mua nho và các sản phẩm sau chế biến.

Sau khi nghe tin dự án điện hạt nhân được tiếp tục, anh Quốc (thôn Thái An) cũng có chút tâm tư: "Dự án điện hạt nhân có ý nghĩa rất lớn đến lợi ích quốc gia nên tôi luôn ủng hộ, chấp nhận sang khu tái định cư mới. Song, tôi mong Nhà nước có chính sách hỗ trợ sản xuất, đảm bảo đất rẫy mới để người dân canh tác".

Ngoài nổi tiếng với đặc sản nho, Thái An là vùng đất ven biển có thế mạnh về nông nghiệp với các cây trồng khác như táo, hành, tỏi, ớt... Những năm gần đây, khi vịnh Vĩnh Hy được du khách cả nước tìm đến ngày càng đông, làng nho Thái An là địa chỉ quen thuộc của du khách khi đến Ninh Thuận. Nhờ vậy đời sống của nông dân Thái An khá lên, đời sống ổn định.

Năm 2009, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã giao Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư các dự án và đã hợp tác với phía Nga (Dự án Ninh Thuận 1) và Nhật Bản (Dự án Ninh Thuận 2) để triển khai công tác chuẩn bị đầu tư.

Các địa điểm được lựa chọn đã được các tư vấn trong và ngoài nước khảo sát, đánh giá rất kỹ, là hai địa điểm tốt nhất, đáp ứng các tiêu chí khắt khe của quốc tế, phù hợp để xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam.

Cuối tháng 11, Quốc hội đã thông qua nghị quyết tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư dự án nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận. Theo nghị quyết, dự án tiếp tục được thực hiện tại vị trí từng được quy hoạch làm nhà máy điện hạt nhân ở thôn Thái An (rộng 380ha, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) và thôn Vĩnh Trường (rộng 440ha, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam). 

Đảm bảo sinh kế người dân

Những ngày đầu tháng 12, sau khi Quốc hội thông qua nghị quyết khởi động lại dự án điện hạt nhân, chúng tôi trở lại Ninh Thuận, ghé thăm hai thôn Thái An và Vĩnh Trường. Hai địa phương vừa được UBND tỉnh Ninh Thuận thu hồi quyết định thu hồi đất năm 2023, các dự án hạ tầng giao thông tại đây đang được Trung ương đầu tư, nhằm tái thiết đời sống của người dân sau hơn 15 năm sống trong vùng quy hoạch treo.

Tại thôn Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải), sau khi quyền lợi về đất đai được phục hồi, cơ sở hạ tầng được đầu tư vào năm 2023, bà con tập trung xây nhà mới, sang nhượng đất đai, người dân tập trung đầu tư làm nông nghiệp, du lịch, đời sống ngày một ổn định. Nhiều tuyến đường bê tông liên thôn, đường dẫn ra rẫy được xây mới khiến việc đi lại, buôn bán của người dân thuận lợi.

Tại ngôi nhà nhỏ giữa vườn nho đang mùa thu hoạch, cạnh con đường bê tông vừa được khánh thành vài tuần, ông Phạm Ngọc Tiến (54 tuổi) cùng thương lái đang đóng gói những thùng nho. Ông Tiến cho biết, ngôi nhà nhỏ này cùng rẫy nho của ông nằm giữa khu đất của dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2. Dự án treo hơn 15 năm qua, vừa được chính quyền cho phép sang nhượng đất, đầu tư xây nhà, đường sá từ năm ngoái. Năm nay, khi có đường bê tông ra tận rẫy, việc thu mua, vận chuyển nông sản thuận lợi, kinh tế gia đình khá hơn.

Chia sẻ về thông tin Quốc hội thông qua nghị quyết khởi động lại dự án nhà máy điện hạt nhân, ông Tiến nói: "Việc xây nhà máy điện hạt nhân phục vụ cho lợi ích quốc gia, tôi và bà con ở đây luôn chấp nhận. Đây là việc làm lớn, tôi sẵn sàng tâm lý di dời gần 20 năm nay rồi. Tuy nhiên, mong Nhà nước cần có chính sách bồi thường thỏa đáng, bố trí tái định cư, ổn định nghề nghiệp, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương. Đặc biệt, nông dân như chúng tôi mong được hỗ trợ để tiếp tục với nghề trồng nho, phát triển lĩnh vực du lịch nông nghiệp".

Nằm trên cung đường nối trung tâm TP Phan Rang - Tháp Chàm với vịnh Vĩnh Hy, nhiều gia đình ở Thái An đầu tư vườn, công nghệ khoa học vào trồng các giống nho mới để đón khách du lịch đến tham quan, mua nho và các sản phẩm sau chế biến.

Sau khi nghe tin dự án điện hạt nhân được tiếp tục, anh Quốc (thôn Thái An) cũng có chút tâm tư: "Dự án điện hạt nhân có ý nghĩa rất lớn đến lợi ích quốc gia nên tôi luôn ủng hộ, chấp nhận sang khu tái định cư mới. Song, tôi mong Nhà nước có chính sách hỗ trợ sản xuất, đảm bảo đất rẫy mới để người dân canh tác".

Ngoài nổi tiếng với đặc sản nho, Thái An là vùng đất ven biển có thế mạnh về nông nghiệp với các cây trồng khác như táo, hành, tỏi, ớt... Những năm gần đây, khi vịnh Vĩnh Hy được du khách cả nước tìm đến ngày càng đông, làng nho Thái An là địa chỉ quen thuộc của du khách khi đến Ninh Thuận. Nhờ vậy đời sống của nông dân Thái An khá lên, đời sống ổn định.

Năm 2009, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã giao Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư các dự án và đã hợp tác với phía Nga (Dự án Ninh Thuận 1) và Nhật Bản (Dự án Ninh Thuận 2) để triển khai công tác chuẩn bị đầu tư.

Các địa điểm được lựa chọn đã được các tư vấn trong và ngoài nước khảo sát, đánh giá rất kỹ, là hai địa điểm tốt nhất, đáp ứng các tiêu chí khắt khe của quốc tế, phù hợp để xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam.

Tải ứng dụng thanh toán phổ biến

Alipay và Wechat được dùng để thanh toán phổ biến ở Trung Quốc hiện nay và là ứng dụng nên dùng khi đi du lịch. Thanh toán bằng hai ứng dụng này phổ biến từ nhà hàng đến các khu chợ bình dân.

Ba đời người, một thương hiệu cháo

Ở Sài Gòn, không thiếu những quán ăn có tuổi đời mấy mươi năm nhưng quán cháo lòng Bà Út lại có những điều đặc biệt riêng. Đó là cả 3 thế hệ giữ thương hiệu cháo lòng này đều là những người con út trong gia đình.

Chị Lê Thị Hồng Ngọc - chủ đời thứ 3 của quán, tâm sự: “Hồi nhỏ ở với Út (Bà Út - thế hệ thứ 2 của quán) nên nghề bán cháo lòng ngấm vào máu.

Nếu không làm nghề này, tôi không biết làm gì nữa. Tôi nghĩ cũng do cái duyên bởi nhà có nhiều chị em nhưng chỉ mình tôi nối nghiệp bà Út”.

Chị Ngọc không lúc nào ngơi tay. Ảnh: Quy Quy

Để kịp bán lúc 6h sáng, chị Ngọc và chồng phải chuẩn bị lúc 2h sáng. Quán mở cửa đến 2h trưa, hôm nào bán chạy thì 12h trưa đã hết cháo.

Ở quán của chị, nước lèo được chế tạo từ công thức riêng. Đó là sự kết hợp giữa xương, nước luộc lòng, nước huyết lỏng. Gạo rang lên cho thơm và vàng đều mới đem nấu. Huyết là loại lỏng, chị mua về pha chứ không phải huyết đã đông đặc ngoài chợ.

Nhưng đặc biệt nhất có lẽ là nồi nấu cháo độc nhất vô nhị làm được làm từ hai chiếc thau nhôm.

Theo chị Ngọc, vất vả nhất là công đoạn làm sạch lòng và chiên dồi. Lòng ở đây phải được rửa bằng phèn với muối, trụng nước sôi trước khi luộc chín.

Một phần cháo đầy đủ là 36 ngàn, ăn kèm 1 quẩy là thêm 6 ngàn. Ảnh: Quy Quy

Chị Ngọc không lúc nào ngơi tay vì nếu không bán cho khách, chị phải khuấy nồi cháo liên tục để cháo không bị đặc và cháy.

Để cháo không bị mặn, chị Ngọc cho hay phải châm nước từ từ. Quẩy muốn giữ độ ngon thì chỉ lấy vừa phải, hết mới lấy tiếp.

Chị tâm sự: “Tôi khuấy nồi cháo không chỉ mỏi tay mà chai luôn. Hồi đó, tôi hỏi bà Út sao bán cháo lòng lại chai tay? Giờ kế nghiệp bà đi bán, tôi mới hiểu.

Nếu có công chuyện mà nghỉ, chúng tôi sẽ bị mỏi lưng. Trước đây, bà tôi cũng nói vậy: "Bữa nào nghỉ bán là bệnh".

Quán cháo 3 thế hệ còn là ký ức về một miền đất Sài Gòn xưa của nhiều thực khách. Chị Ngọc kể có nhiều người ăn từ hồi ngày chưa lấy vợ, chồng mà nay còn dẫn cháu đến ăn.

Lòng ăn kèm với cháo gồm tim, lưỡi, dồi, bao tử, phèo, gan. Ảnh: Quy Quy

Bà Huỳnh Thị Sành (77 tuổi, ngụ Quận 1) kể: “Tôi ăn từ ngày mười mấy tuổi, đến giờ hương vị cháo vẫn vậy. 

Sáng nay đã ăn lót dạ rồi mà thèm quá, tôi kêu con trai chở qua ăn. Huyết với dồi ở đây ngon mềm, dễ ăn”.

Chị Ngọc cũng tiết lộ có khách không đến được, nhờ người mua nhưng phải chụp hình, đúng ở quán thì mới ăn. Còn nhiều người sành ăn khi ngửi mùi là biết có phải cháo Bà Út hay không.

Quán cháo gắn với sự thăng trầm của gánh hát cải lương

Sự tồn tại của quán cháo ba thế hệ còn là những mảnh chuyện gắn với thời hoàng kim của một gánh hát cải lương.

Hồi đó, ngay đình Nhơn Hòa có gánh cải lương Hồ Quảng nổi tiếng của nghệ sĩ Thành Tôn (thân phụ của NSƯT Thành Lộc) nên nhiều nghệ sĩ hay đến quán cháo lòng Bà Út ăn vì tiện đường.

Bà Sành đã ăn cháo Bà Út gần 60 năm. Ảnh: Quy Quy

Nhưng cái thời hoàng kim của cải lương rồi cũng qua, nhà truyền thống Sân khấu (133 Cô Bắc, Quận 1) có tuổi đời 70 năm không còn nhộn nhịp như trước. Bởi vậy nghệ sĩ đến ăn cháo cũng không còn nhiều. Nhưng vẫn có những nghệ sĩ mỗi lần đến đây đều ghé quán cháo Bà Út.

Theo lời kể của chị Ngọc, nhiều nghệ sĩ đến ăn và tấm tắc khen ngon như nghệ sĩ Bạch Mai, Đức Lợi.

Gánh vác trách nhiệm trông coi quán cách đây 5 năm thay bà Út, chị Ngọc bồi hồi nhớ lại: “Lần giỗ Tổ mới nhất, cô Lệ Thủy đi lễ vẫn ghé quán ăn cháo của mình, tôi vui lắm".

Năm trước, vì tuổi già sức yếu, bà Út mất. Nhưng chị Ngọc thì vẫn không quên những giây phút cuối đời của bà: Bắc ghế ngồi trước quán để trông quán cho đỡ nhớ. Vì với bà Út, một ngày không ra quán là không chịu được.

Khóc cười ở chốn 'sung sướng' nhất Sài Gòn

Chị Đặng Thị Biết (43 tuổ) luống cuống, sợ sệt đi ra đi vào vì chưa biết cách sử dụng nhà vệ sinh hiện đại, có hệ thống cảm ứng tự động...

80 năm, từ bán lề đường chuyển vào trong quán và dịch chuyển 7-8 chỗ nhưng cháo lòng Bà Út  (Quận 1, TP.HCM) vẫn sống trong tâm khảm của nhiều người bởi công thức cháo độc quyền 3 thế hệ.

Ba đời người, một thương hiệu cháo

Ở Sài Gòn, không thiếu những quán ăn có tuổi đời mấy mươi năm nhưng quán cháo lòng Bà Út lại có những điều đặc biệt riêng. Đó là cả 3 thế hệ giữ thương hiệu cháo lòng này đều là những người con út trong gia đình.

Chị Lê Thị Hồng Ngọc - chủ đời thứ 3 của quán, tâm sự: “Hồi nhỏ ở với Út (Bà Út - thế hệ thứ 2 của quán) nên nghề bán cháo lòng ngấm vào máu.

Nếu không làm nghề này, tôi không biết làm gì nữa. Tôi nghĩ cũng do cái duyên bởi nhà có nhiều chị em nhưng chỉ mình tôi nối nghiệp bà Út”.

Chị Ngọc không lúc nào ngơi tay. Ảnh: Quy Quy

Để kịp bán lúc 6h sáng, chị Ngọc và chồng phải chuẩn bị lúc 2h sáng. Quán mở cửa đến 2h trưa, hôm nào bán chạy thì 12h trưa đã hết cháo.

Ở quán của chị, nước lèo được chế tạo từ công thức riêng. Đó là sự kết hợp giữa xương, nước luộc lòng, nước huyết lỏng. Gạo rang lên cho thơm và vàng đều mới đem nấu. Huyết là loại lỏng, chị mua về pha chứ không phải huyết đã đông đặc ngoài chợ.

Nhưng đặc biệt nhất có lẽ là nồi nấu cháo độc nhất vô nhị làm được làm từ hai chiếc thau nhôm.

Theo chị Ngọc, vất vả nhất là công đoạn làm sạch lòng và chiên dồi. Lòng ở đây phải được rửa bằng phèn với muối, trụng nước sôi trước khi luộc chín.

Một phần cháo đầy đủ là 36 ngàn, ăn kèm 1 quẩy là thêm 6 ngàn. Ảnh: Quy Quy

Chị Ngọc không lúc nào ngơi tay vì nếu không bán cho khách, chị phải khuấy nồi cháo liên tục để cháo không bị đặc và cháy.

Để cháo không bị mặn, chị Ngọc cho hay phải châm nước từ từ. Quẩy muốn giữ độ ngon thì chỉ lấy vừa phải, hết mới lấy tiếp.

Chị tâm sự: “Tôi khuấy nồi cháo không chỉ mỏi tay mà chai luôn. Hồi đó, tôi hỏi bà Út sao bán cháo lòng lại chai tay? Giờ kế nghiệp bà đi bán, tôi mới hiểu.

Nếu có công chuyện mà nghỉ, chúng tôi sẽ bị mỏi lưng. Trước đây, bà tôi cũng nói vậy: "Bữa nào nghỉ bán là bệnh".

Quán cháo 3 thế hệ còn là ký ức về một miền đất Sài Gòn xưa của nhiều thực khách. Chị Ngọc kể có nhiều người ăn từ hồi ngày chưa lấy vợ, chồng mà nay còn dẫn cháu đến ăn.

Lòng ăn kèm với cháo gồm tim, lưỡi, dồi, bao tử, phèo, gan. Ảnh: Quy Quy

Bà Huỳnh Thị Sành (77 tuổi, ngụ Quận 1) kể: “Tôi ăn từ ngày mười mấy tuổi, đến giờ hương vị cháo vẫn vậy. 

Sáng nay đã ăn lót dạ rồi mà thèm quá, tôi kêu con trai chở qua ăn. Huyết với dồi ở đây ngon mềm, dễ ăn”.

Chị Ngọc cũng tiết lộ có khách không đến được, nhờ người mua nhưng phải chụp hình, đúng ở quán thì mới ăn. Còn nhiều người sành ăn khi ngửi mùi là biết có phải cháo Bà Út hay không.

Quán cháo gắn với sự thăng trầm của gánh hát cải lương

Sự tồn tại của quán cháo ba thế hệ còn là những mảnh chuyện gắn với thời hoàng kim của một gánh hát cải lương.

Hồi đó, ngay đình Nhơn Hòa có gánh cải lương Hồ Quảng nổi tiếng của nghệ sĩ Thành Tôn (thân phụ của NSƯT Thành Lộc) nên nhiều nghệ sĩ hay đến quán cháo lòng Bà Út ăn vì tiện đường.

Bà Sành đã ăn cháo Bà Út gần 60 năm. Ảnh: Quy Quy

Nhưng cái thời hoàng kim của cải lương rồi cũng qua, nhà truyền thống Sân khấu (133 Cô Bắc, Quận 1) có tuổi đời 70 năm không còn nhộn nhịp như trước. Bởi vậy nghệ sĩ đến ăn cháo cũng không còn nhiều. Nhưng vẫn có những nghệ sĩ mỗi lần đến đây đều ghé quán cháo Bà Út.

Theo lời kể của chị Ngọc, nhiều nghệ sĩ đến ăn và tấm tắc khen ngon như nghệ sĩ Bạch Mai, Đức Lợi.

Gánh vác trách nhiệm trông coi quán cách đây 5 năm thay bà Út, chị Ngọc bồi hồi nhớ lại: “Lần giỗ Tổ mới nhất, cô Lệ Thủy đi lễ vẫn ghé quán ăn cháo của mình, tôi vui lắm".

Năm trước, vì tuổi già sức yếu, bà Út mất. Nhưng chị Ngọc thì vẫn không quên những giây phút cuối đời của bà: Bắc ghế ngồi trước quán để trông quán cho đỡ nhớ. Vì với bà Út, một ngày không ra quán là không chịu được.

Khóc cười ở chốn 'sung sướng' nhất Sài Gòn

Chị Đặng Thị Biết (43 tuổ) luống cuống, sợ sệt đi ra đi vào vì chưa biết cách sử dụng nhà vệ sinh hiện đại, có hệ thống cảm ứng tự động...