Từ năm 1850, búi rêu đó nằm dưới một một lớp băng dày tầm 30 mét trong khi con người tìm ra kháng sinh, lên mặt trăng và đốt hơn hai nghìn tỷ tấn nhiên liệu hóa thạch.

Nhờ những phát hiện mới nhất, nhà sinh học tiến hóa Catherine La Farge đã có mặt tại Teardrop để tìm ra loài Aulacomnium turgidum. Búi rêu đã nhạt màu và rách nát, nhưng có một màu xanh tươi - một dấu hiệu của sự sống.

Những câu chuyện về thay đổi khí hậu thường cho thấy rõ sự mong manh của hệ sinh thái của Trái Đất. Nó càng trở nên u tối khi Liên Hợp Quốc thông báo rằng có khoảng 1 triệu loài cây và động vật đang trên bờ tuyệt chủng.

Nhưng đối với một số loài đặc biệt, các chỏm băng tan và vĩnh cửu đang tiết lộ một câu chuyện khác - một câu chuyện về khả năng phục hồi sinh học đáng kinh ngạc.

Các nhà nghiên cứu ở Bắc cực đang tìm ra những sinh vật, đông lạnh và đã được cho là chết trong nhiều thiên niên kỉ, có thể mang lại sự sống một lần nữa. Chúng bao gồm từ những vi khuẩn đơn giản tới những động vật đa bào, và sức bền bỉ của chúng đang khiến cho các nhà khoa học trở nên bất ngờ.

“Bạn không cho rằng bất kì cái gì bị chôn vùi trong vòng hàng trăm năm lại có thể làm được vậy” La Farge - nhà nghiên cứu đám rêu tại đại học Alberta - nói.

Vào 2009, đội ngũ của bà đang tìm xung quanh Teardrop để tìm những mảnh thực vật như thế này. Mục đích của công trình này là để thu thập dữ liệu về thảm thực vật đã hình thành nên bề mặt của hòn đảo từ rất lâu rồi.

“Các vật chất như thế này thì thường được cho là đã chết. Nhưng khi thấy lớp mô màu xanh, tôi nghĩ rằng điều đó khá là bất thường”. La Farge nói về búi rêu đã hàng trăm năm tuổi mà bà tìm thấy.

Sau khi đem những mẫu này về Edmonton, bà đã chu cấp cho chúng một môi trường giàu dưỡng chất trong phòng thí nghiệm. Gần như một phần ba số cây này đã đâm chồi và mọc lá.

“Chúng tôi khá là bất ngờ” La Farge chia sẻ “Đống rêu này cho thấy rất ít những ảnh hưởng xấu từ quá trình đóng băng sâu”.

Không dễ dàng gì để tồn tại khi bị đóng băng hoàn toàn. Các tinh thể đá gồ ghề có thể xé toạc các lớp màng và các bộ máy sinh học quan trọng khác. Nhiều cây và động vật có thể sẽ chịu thua trước cái lạnh của mùa đông, chờ đợi tới mùa xuân để có thể đẻ trứng hoặc đâm chồi nảy lộc.

Các loài rêu đã chọn một con đường khó khăn hơn. Chúng hút ẩm khi nhiệt độ rơi đột ngột, bỏ qua các tiềm ẩn của việc băng hình thành trong mô. Nếu các bộ phận của cây chịu thiệt hại, một số tế bào có thể phân chia và biệt hóa thành tất cả các loại mô khác nhau mà bao gồm như một loại rêu hoàn chỉnh, giống như tế bào gốc trong phôi thai của con người.

Nhờ những thích ứng này, rêu có tần suất cao hơn những loài thực vật khác để sống sót trong việc bị đóng băng lâu dài, dựa theo Peter Convey, một nhà sinh thái học thuộc Đoàn khảo sát Nam cực của Anh.

Cùng lúc với dự án hồi sinh rêu của La Farge, Đoàn khảo sát của Convey thông báo rằng đã phục hồi thành công một đám rêu 1,500 tuổi khác được chôn vùi gần 1m dưới lớp băng vĩnh cửu ở Nam Cực.

“Môi trường băng vĩnh cửu này rất ổn định” Convey nói, nhấn mạnh rằng đất đóng băng lâu năm có thể cách ly rêu khỏi các ảnh hưởng ở mặt đất, như là các chu kì đóng băng hàng năm hoặc các bức xạ gây tổn hại tới DNA.

Quá trình mọc lại của loài rêu ngàn tuổi cho thấy rằng các sông băng hay băng vĩnh cửu không hẳn là một nghĩa địa cho những đời sống đa bào, mà thay vào đó có thể giúp chúng chịu đựng các kỉ băng hà. Đồng thời do ảnh hưởng của quá trình ấm lên toàn cầu, dần dần những sinh vật được giải thoát khỏi lớp băng đó sẵn sàng để thống trị hệ sinh thái ở các Cực.

Convey giải thích rằng khi băng tan chảy lộ bề mặt đất, cây dần dần xâm chiếm địa hình mới này “từ nơi khác”, thông qua các cơn gió đem theo các bào tử. Sự phát tán xa như vậy rất lâu và chậm, thường mất đến hàng thập kỷ.

Nhưng “một cái gì đó có thể sống sót tại chỗ” Convey nói về đống rêu mà đội nghiên cứu của ông tìm thấy “thì có thể tăng tốc độ xâm chiếm rất nhiều”. Những thảm rêu này có thể “tô màu” cho một vùng đất vô hồn thành màu xanh, tạo điều kiện cho các sinh vật khác có thể sống và phát triển.

Cho dù vậy, các loài rêu của La Farge và Convey chỉ là một trong số các đại diện về những loài sinh vật có thể tồn tại trong kỉ băng hà.

Tatiana Vishnivetskaya đã học về các vi khuẩn cổ đại đủ để cho thấy điều này rất bình thường. Vishnivetskaya, một nhà vi khuẩn học tại đại học Tenessee, khoan sâu vào trong những lớp băng vĩnh cửu ở Siberia để lập bản đồ mạng lưới các sinh vật đơn bào đã phát triển mạnh trong quá khứ.

Bà đã thức dậy các vi khuẩn hàng triệu năm tuổi trên một chiếc đĩa petri. “Chúng trông rất giống với vi khuẩn bạn có thể tìm thấy trong môi trường lạnh ngày nay” bà chia sẻ.

Nhưng năm ngoái, đội nghiên cứu của Vishnivetskaya đã thông báo một “phát hiện tình cờ” - một sinh vật với não bộ và hệ thống thần kinh - đã làm thay đổi hiểu biết của các nhà khoa học về sự chịu đựng bền bỉ.

Thông thường, các nhà nghiên cứu thường tìm các sinh vật đơn bào, dạng sống duy nhất được cho là có thể sống hàng thiên niên kỉ trong lớp băng vĩnh cửu. Họ đặt mẫu bị đóng băng lên đĩa petri trong nhiệt độ phòng và để ý thấy điều gì đó kì lạ.

Ngọ nguậy giữa đống vi khuẩn và amip là con giun dài, hoàn chỉnh với đầu và hậu môn - một loài tuyến trùng.

“Đương nhiên chúng tôi rất bất ngờ và hồ hởi”, Vishnivetskaya nói. Với chiều dài một nửa milimet, các tuyến trùng này là loài phức tạp nhất Vishnivetskaya - hay bất kì ai khác - đã thức dậy sau một cơn ngủ sâu.

Bà đã dự đoán một chú giun có độ tuổi 41,0000 năm - cho tới nay là động vật “già” nhất từng được phát hiện. Chính nó đã sống dưới lớp đất mà người Neanderthal đã sinh sống và đã gặp những con người hiện đại trong phòng thí nghiệm của Vishnivetskaya.

Các chuyên gia cho rằng các tuyến trùng này có đủ khả năng thích hợp để sống hàng nghìn năm trong băng vĩnh cửu.

“Loài giun này có thể sống sót được mọi thứ” Gaetan Borgonie nói, một nhà nghiên cứu tuyến trùng tại Extreme Life Isyensya tại Gentbrugge, Bỉ.

Ông nói rằng tuyến trùng có mặt khắp nơi trên môi trường sống đa dạng của Trái Đất. Borgonie đã tìm thấy một lượng lớn quần thể tuyến trùng hai dặm dưới bề mặt trái đất, trong các hầm mỏ ở Nam Phi với lượng oxy ít và nhiệt độ cao.

Khi điều kiện môi trường giảm, một số loài tuyến trùng có thể rơi vào trạng thái ngừng hoạt động gọi là giai đoạn kéo dài, mà trong đó quá trình nuôi dưỡng bị trì hoãn và phát triển một lớp phủ bảo vệ chúng khỏi điều kiện khắc nghiệt.

Vishnivetskaya không chắc rằng các tuyến trùng này đã vượt qua kỷ nguyên của giai đoạn kéo dài, nhưng bà đoán rằng chúng đã - theo lý thuyết - sống sót vô thời hạn nếu được đóng băng ổn định.

“Chúng có thể sống sót bao lâu cũng được với điều kiện tế bào nguyên vẹn” bà nói.

Borgonie đồng tình với điều này. Khi thừa nhận việc tìm ra những con giun thuộc thời đại Pleistocene là một bất ngờ lớn, ông nói rằng “nếu chúng có thể sống sót được 41,000 năm, tôi không biết được giới hạn của chúng là bao giờ nữa”

Ông xét về sức chịu đựng của nó trong một khung cảnh vũ trụ - “Điều này rất tốt đối với hệ mặt trời” - và cho rằng những chiến công sinh tồn này có thể báo hiệu sự sống trên các hành tinh khác.

Còn ở Trái Đất này, nhiều loài đang tiến dần về bờ vực tuyệt chủng vì quá trình nóng lên toàn cầu. Nhưng ở gần các Cực, một vài sinh vật đang cho thấy sự chịu đựng phi thường.

Trong hệ sinh thái, nhiều loại động vật - từ chim, bướm, tới linh dương đầu bò - sống sót bằng cách di chuyển khoảng cách rộng lớn và nguy hiểm để tìm môi trường sống thuận lợi. Nhiều khám phá gần đây cho thấy một chế độ di chú khác: thông qua thời gian.

Sau một giấc ngủ kéo dài ở hai Cực lạnh lẽo của Trái đất, vi khuẩn, rêu và các tuyến trùng đang thức dậy trong một kỷ nguyên địa chất mới. Đối với các “thiên tài sống sót” này, khí hậu và thời tiết vừa đủ để chúng “đâm chồi nảy lộc”.

Theo GenK

Tháng 4/2016 ông Nguyễn Văn Ngự (77 tuổi, Việt Trì, Phú Thọ) đi khám và được chẩn đoán mắc bệnh về van tim song không điều trị. Cuối tháng 5/2017 ông bị tăng huyết áp, đau ngực, khó thở tăng lên khi gắng sức. Tái khám cho thấy bệnh van tim của ông đã tiến triển thành hẹp van động mạch chủ khít, suy tim. Nếu không phẫu thuật sẽ ngày càng khó thở, mức độ suy tim tiếp tục tăng lên, bệnh nhân có thể đột tử bất cứ lúc nào.

Ông Ngự được một bệnh viện đầu ngành về tim mạch tại Hà Nội giới thiệu sang Bệnh viện Đa khoa quốc tế (ĐKQT) Vinmec Times City để điều trị triệt để. Tại đây, sau khi thăm khám, các bác sỹ quyết định áp dụng kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da (TAVI) - một trong những kỹ thuật thay van tim hiện đại và phức tạp nhất thế giới điều trị cho ông Ngự.

Tiếp theo BVĐKQT Vinmec Central Park (TP HCM), Vinmec Times City (Hà Nội) đã làm chủ kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da (TAVI)

Giải thích về việc áp dụng TAVI đối với ông Ngự, BS Phạm Thành Văn (Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City) cho biết: “Bệnh nhân đã lớn tuổi, lại có thêm bệnh rối loạn thông khí tắc nghẽn. Nếu mổ mở sẽ phải gây mê và chạy tuần hoàn ngoài cơ thể, nguy cơ cao sẽ tử vong trong lúc mổ. Nhưng với kỹ thuật TAVI - cho phép luồn ống thông qua da từ động mạch đùi đến động mạch chủ để thay van tim - sẽ tăng khả năng thành công, giảm nguy cơ chảy máu, tránh được nhiều biến chứng. Thời gian phục hồi của người bệnh cũng nhanh hơn - chỉ từ 5 đến 7 ngày so với 2 tuần nếu mổ mở”.

Ca can thiệp TAVI đối với ông Ngự diễn ra ngày 10/6/2017, kéo dài 2h, do êkip tim mạch can thiệp dày dạn kinh nghiệm của Trung tâm tim mạch Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City thực hiện. Chỉ 2 ngày sau, ông Ngự bắt đầu đi lại được, hết khó thở và đau ngực, ăn uống bình thường. Ông tiếp tục được theo dõi chặt chẽ tại khoa Nội tim mạch và ra viện sau 5 ngày.

Các bác sỹ đánh giá ca can thiệp bằng TAVI có thể duy trì tuổi thọ van tim của ông Ngư từ 15-20 năm (cao hơn nhiều so với mổ mở). Hơn nữa, do cơ thể chưa bị ảnh hưởng nặng của suy tim, lại được can thiệp kịp thời nên người bệnh có chất lượng cuộc sống tốt hơn.

GS Bùi Đức Phú (ngoài cùng bên trái) - Giám đốc Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City tặng hoa cho ông Ngự trong ngày ra viện

Đây là ca bệnh đầu tiên tại Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City thay van tim thành công bằng kỹ thuật TAVI. Trước đó, vào giữa tháng 3/2017, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Central Park đã tiến hành kỹ thuật TAVI và mang lại cuộc sống hoàn toàn mới cho 4 bệnh nhân. Tuy hiệu quả điều trị vượt trội nhưng tính đến nay Việt Nam mới chỉ có hơn 20 ca thay van tim được thực hiện theo phương pháp này do chi phí cao, đòi hỏi gắt gao về trang thiết bị hiện đại và ekip chuyên môn trình độ cao.

Việc làm chủ một trong những kỹ thuật thay van tim hiện đại và phức tạp của thế giới là bước tiến quan trọng của Hệ thống Y tế Vinmec trong việc chinh phục mục tiêu trở thành Trung tâm tim mạch hàng đầu khu vực.

Ngoài các lĩnh vực ung thư, y học tái tạo, ghép tạng, tim mạch là một trong những chuyên khoa mũi nhọn được tập trung đầu tư và phát triển tại hệ thống các Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec trên cả nước, giúp người dân yên tâm chữa trị trong nước thay vì phải ra nước ngoài.

Minh Tuấn

Ở thời sơ khai, những chiếc máy ảnh đầu tiên được NASA sử dụng là Leica 1G có cảm biến tia cực tím để chụp ảnh UV hay Ansco Autoset có thể chụp những bức ảnh màu.

Sau đó, phi hành gia Wally Schirra của NASA đề xuất việc sử dụng máy Hasselblad 500C. Đây là máy ảnh có công nghệ tiên tiến bậc nhất khi ấy, minh chứng cho sự hợp tác giữa công ty nhiếp ảnh Thụy Điển và NASA vài năm trước khi Apollo 13 được phóng.

Một trong những bức hình đầu tiên được chụp trong nhiệm vụ năm 1969. Ảnh: NASA.

Hasselblad 500C được loại bỏ kính ngắm, gương phản chiếu, màn trập phụ và cả vỏ bọc da để nhẹ nhất có thể. Nó được trang bị cuộn phim 70 tấm thay vì 12 như đời trước.

Sau 500C, Apollo 11 được trang bị hai máy Hasselblad là 500EL Data Camera (HDC) và Electric Camera (HEC). HDC dùng để chụp bề mặt Mặt trăng, trang bị ống Zeiss Biogon 60 mm f/5.6 với cuộn phim thiết kế đặc biệt cho phép phơi sáng 200 lần trên phim Kodak 70 mm.

Giống như 500C, HDC được điều chỉnh để chịu sự khắc nghiệt của không gian. Máy dùng sơn màu bạc để có biên độ chịu nhiệt -65 đến 120 độ C. Một tấm kính đặc biệt được thêm vào nhằm để lại các dấu "+" trong hình ảnh chụp được, dùng để đo đạc và thu thập dữ liệu sau này.

Để giảm trọng lượng cho hành trình trở về, máy ảnh, ống kính và nhiều phụ kiện đã bị bỏ lại trên Mặt trăng. Ảnh: NASA.

HDC được Neil Armstrong sử dụng trong chuyến du hành trên Mặt trăng đầu tiên của con người. Một trong những tấm hình thú vị nhất là khi Armstrong "selfie" qua ảnh phản chiếu từ mũ của phi hành gia Aldrin, phía xa là hình ảnh Trái Đất bị đảo ngược sau đường chân trời Mặt trăng .

Hasselblads không phải là chiếc máy ảnh duy nhất trong nhiệm vụ năm 1969. Ngoài ra còn có một máy Kodak chuyên chụp cận cảnh nền Mặt trăng, hai máy Maurer 16 mm quay video, cùng với một camera gắn bên ngoài tàu vũ trụ và camera truyền hình màu.

Sau hành trình kéo dài tám ngày, con tàu vũ trụ nặng hơn 45 tấn khi phóng sẽ quay về với khối lượng gần 5 tấn. Để giảm trọng lượng, máy ảnh, ống kính và nhiều phụ kiện đã bị bỏ lại. Năm nhiệm vụ Apollo sau đó cũng để lại tổng cộng 12 máy ảnh Hasselblad trên bề mặt Mặt trăng.

Một trong những thành tựu đáng tự hào nhất của Hasselblad là trở thành một phần của lịch sử thám hiểm không gian. Ảnh: NASA.

Hasselblad vẫn tiếp tục hợp tác với NASA trong các nhiệm vụ Apollo sau đó, trước khi nhiệm vụ đổ bộ Mặt trăng cuối cùng được thực hiện vào năm 1972.

“Đó là một trong những thành tựu đáng tự hào nhất của Hasselblad khi trở thành một phần lịch sử thám hiểm không gian của loài người”, ông Dan Wang, Giám đốc tiếp thị của Hasselblad Bắc Mỹ cho biết, “Trong những ngày kỷ niệm 50 năm cuộc đổ bộ Mặt trăng đầu tiên được thực hiện, chúng tôi vui chung niềm vui với ngành hàng không vũ trụ, cũng như đặt niềm tin vào những nhà thám hiểm thế hệ tiếp theo của chúng ta".