- Phóng viên: Vấn đề sức khỏe học sinh khi ngồi trước màn hình máy tính học trực tuyến quá dài đang khiến nhiều phụ huynh trăn trở. Thời lượng học theo bà thế nào là phù hợp?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ:Giả sử có một hệ thống trường học công nghệ đầy đủ thì tất cả các kỹ năng học tập bậc thấp như tìm kiếm kiến thức, nhận biết thì học sinh sẽ tự học được với máy. Còn khi học với giáo viên sẽ là thời gian để phát triển các kỹ năng học tập bậc cao như phản biện, thảo luận, hợp tác, thực hành,...

Như vậy mọi việc sẽ rất chủ động và khi đó, thời gian học tập trên lớp sẽ là thời gian giao tiếp, tương tác trực tiếp với giáo viên. Khi đó chắc chẳng ai phàn nàn sao phải ngồi lâu với máy tính thế.

Nhưng, thực tế hiện nay, chưa có hệ thống trường học công nghệ như vậy. Do đó sẽ dẫn đến có nhiều thứ diễn ra không khoa học, không hiệu quả. Hiện nay, tất cả việc giảng dạy đều được bê nguyên lên trên lớp học trực tuyến như trực tiếp. Rõ ràng “không gian ảo” không hề phù hợp với việc dạy học các kỹ năng ở mức độ nhận biết,... Mọi người phàn nàn học sinh không đáp ứng được - nhưng tôi cho đó là việc đương nhiên. Bởi trên nền tảng “meeting” để gặp nhau thảo luận là chính mà cứ nghe giảng một chiều thì làm sao học sinh chịu được.

Khi làm việc với không gian lớp học ảo, giáo viên cần cố gắng tăng tương tác để phát triển các kỹ năng, tư duy bậc cao như thảo luận, tham gia đánh giá phản hồi về kiến thức,... Cần giảm bớt các hoạt động đòi hỏi học sinh phải có tư duy lâu, dẫn đến hạn chế không gian giao tiếp.

Nếu “bê nguyên” thời gian học trực tiếp lên trực tuyến thì dẫn đến việc học sinh phải làm việc khoảng 6 tiếng mỗi ngày trên máy tính và về lâu dài rất ảnh hưởng đến sức khỏe và giảm sự chú ý của các em trong học tập.

Ở cấp tiểu học, mỗi một ngày học chỉ nên kéo dài 2 tiếng, khoảng 30 phút cần được nghỉ 1 lần và cần thay đổi các hoạt động tương tác liên tục sau mỗi 10 phút. Đối với cấp THCS và THPT, có thể duy trì 40-45 phút/tiết nhưng không nên quá 4 tiết trong 1 buổi và không nên học 2 buổi/ngày, thay vào đó có thể giao bài để các em tự học, hoạt động nhóm với nhau.

Chưa có hệ thống công nghệ đúng nghĩa để dạy học trực tuyến

- Bà vừa nhắc đến yếu tố công nghệ. Theo bà, việc xây dựng hệ thống công nghệ cần đáp ứng những tiêu chí nào để dạy học online một cách hiệu quả?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ: Hiện nay có nhiều phần mềm, ứng dụng được sử dụng cho việc học trực tuyến, tuy nhiên, đang mới dừng lại đúng tính chất là “meeting” để ứng dụng cho lớp học ảo, và những công cụ còn rời rạc để hỗ trợ những hoạt động khác nhau của quá trình dạy học, chứ chưa đúng nghĩa là hệ thống công nghệ để dạy học trực tuyến.  

Hệ thống dạy học trực tuyến đầy đủ phải phải đảm bảo một số điều kiện về chức năng giáo dục bên trong, ngoài điều kiện bên ngoài về cơ sở vật chất như đường truyền, máy tính,…

Thứ nhất, cần phải có một hệ thống quản trị và phải tương thích, thống nhất với hệ thống quản trị trường học (tức có thể thực hiện tất cả các tính năng quản trị của trường học). 

Thứ hai, hệ thống cần phải có dữ liệu để dạy và học. Dữ liệu khác với dữ liệu truyền thống như sách giáo khoa,... ở chỗ là phải thể hiện được ưu thế của công nghệ gồm các yêu cầu: chương trình hóa, phân hóa và tương tác hóa. Khi có hệ thống dữ liệu này thì máy tính và phần mềm sẽ như là một trợ lý của giáo viên và thậm chí như một “thầy giáo ảo” để thực hiện được việc học sinh tự học, học chủ động với những kiến thức cơ bản.

Thứ ba, hệ thống này cần phải có chức năng đánh giá, tức là phải lưu vết được quá trình học tập của học sinh trên hệ thống cũng như kết nối với các đánh giá chuẩn.

Rất nhiều những điểm bất cập đang biểu hiện ra trong việc dạy học trực tuyến hiện nay mà mọi người đều dễ dàng quan sát được bản chất đều do không có một hệ thống như vậy.

Các ứng dụng, phần mềm hiện nay hầu hết mới chỉ ở dạng giải pháp rời rạc như hỗ trợ meeting (như Zoom, Teams, Google Meet,...) để có thể giao lưu giữa người dạy và người học; chứ không có chức năng tổng thể quản lý hệ thống và cũng không có chức năng dữ liệu và đánh giá, tương tác.

Hoặc hệ thống quản lý học tập LMS như Teams, Google Classroom, Canvas,... lại chỉ có chức năng quản trị như các hệ quản trị thông thường, chứ cũng không quản trị theo chức năng quản trị của giáo dục và kết nối được với dữ liệu giáo dục đã được số hóa. Tức giáo dục là một hệ thống gồm các hoạt động và các chủ thể riêng biệt và đòi hỏi khi nói đến công nghệ giáo dục thì phải là công cụ chỉ để giải quyết bài toán giáo dục. Chứ không phải công nghệ yêu cầu giáo dục chạy theo nó.

Các giáo viên hiện nay dùng Zoom, Zalo,... hầu như để “nhìn thấy mặt học sinh” chứ không thể chiếu slide hay sách điện tử, không giao bài tập và theo dõi được quá trình học tập của học sinh, cũng như học sinh không tự học, không được đánh giá tự động.    

- Những bất cập của dạy và học online ở Việt Nam được nhiều người nhận thấy. Tuy nhiên, mọi thứ dường như không có nhiều thay đổi?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ:Những bất cập của việc học trực tuyến đến từ một số yếu tố. Thứ nhất là yếu tố ngoại cảnh là hạ tầng, cơ sở vật chất (đường truyền, máy tính,...) thiếu thốn. Thứ hai là như phân tích ở trên, thiếu một hệ thống để dạy học trực tuyến đầy đủ, trong đó hỗ trợ bài toán quản trị, dạy học ứng dụng công nghệ và có thể đánh giá trong quá trình dạy học.

Thứ ba là kỹ năng dạy của giáo viên và kỹ năng học của học sinh và cả kỹ năng đồng hành của phụ huynh,...

Như vậy, nếu muốn thay đổi, cần phải tác động vào 3 vấn đề này.

Đầu tiên phải đảm bảo điều kiện tối thiểu cho quá trình dạy học với công nghệ được diễn ra như đường truyền, máy tính, thiết bị,...

Thứ hai, phải đầu tư hệ thống học tập trực tuyến theo đúng nghĩa trường học công nghệ. Việc này không phải chỉ là việc riêng của từng trường mà phải đồng bộ cả hệ thống. Bởi nếu các trường làm lẻ tẻ, không có sự thông suốt với nhau thì việc đánh giá sẽ không thể chuẩn hóa.

Thứ ba là phải có chiến lược để nâng kỹ năng cho cả người dạy, người học và cả các chủ thể liên quan. Muốn học trực tuyến tốt, thì học sinh cần có năng lực số bao gồm phải biết về an toàn số. Còn giáo viên, không phải chỉ có giao tiếp trên nền tảng công nghệ mà còn phải thiết lập, xây dựng lại chương trình học tập cho học sinh. Không thể bê nguyên chương trình học trực tiếp trên trường cho học sinh học trực tuyến. Bởi như vậy rất ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh, không còn thời gian tự học với những gì đã được chương trình hóa, số hóa.

Giáo viên thêm 3 vai trò

- Cụ thể hơn, vai trò của người thầy cần thay đổi ra sao?

PGS.TS Chu Cẩm Thơ:Bản chất của việc dạy học trực tuyến là giáo viên sẽ có thêm một "người bạn", có thêm một công cụ đắc lực. Khi có một trường học công nghệ với hệ quản trị, hệ thống dữ liệu và đánh giá, tương tác tốt thì giáo viên như có thêm người trợ lý.

Tuy nhiên, giáo viên phải có thêm kỹ năng "chọn bạn", tức là chọn công cụ để phục vụ cho việc dạy học của mình.

Người thầy cũng thêm vai trò như là một huấn luyện viên khi dẫn dắt, hướng dẫn kỹ năng công nghệ cho học sinh. Trong môi trường công nghệ, người thầy phải thêm vai trò huấn luyện. Nhưng để làm được điều này, giáo viên cũng phải có hiểu biết về sử dụng công nghệ (giao tiếp, biểu đạt thông tin, thiết kế bài học,...). Nếu không, thì vừa làm mệt vừa phản ứng ngược.

Bên cạnh đó, các giáo viên cũng cần có thêm tư duy công dân số và an toàn số. Đã xác định dạy học trên trường học công nghệ, không gian thế giới phẳng, thì cần hòa nhập cộng đồng và học cách chịu nhiều sự giám sát hơn so với lớp học an toàn trên trường học trực tiếp.

Đây là 3 vai trò mà người giáo viên sẽ phải có thêm so với vai trò người giáo viên khi dạy học trực tiếp thông thường.

Thanh Hùng (thực hiện)

GS Huỳnh Văn Sơn: Học online, phụ huynh nên giảm kỳ vọng

GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho rằng: Hãy hình dung liên tiếp vài tháng hay nửa năm con trẻ không được thụ hưởng các tác động giáo dục hệ thống, có đáng lo và đáng trăn trở?

Trái ngược với trận bán kết SEA Games 31, U23 Việt Namkhông gặp nhiều khó khăn khi tái đấu U23 Malaysia trên đất Uzbekistan.

Đội quân của HLV Gong Oh Kyun dễ dàng có chiến thắng 2-0, với cả 2 bàn được ghi ngay trong hiệp một.

Chiến thắng này giúp U23 Việt Nam một lần nữa đạt được thành công hơn so với U23 Thái Lan trên sân chơi quốc tế.

"U23 Việt Nam dễ dàng bóp nghẹt U23 Malaysia, đội chỉ còn 10 người trên sân, để cùng U23 Hàn Quốc kết thúc với 2 vị trí đầu bảng C U23 châu Á 2022", Siam Sport bình luận.

Đi sâu vào chi tiết trận đấu, Siam Sport khen ngợi U23 Việt Nam hoàn toàn vượt trội so với U23 Malaysia.

"Chiến thắng trước U23 Malaysia giúp U23 Việt Nam kết thúc vòng bảng với tư cách nhì bảng C.

U23 Việt Nam thành công với một chiếc vé vào tứ kết. 'Những ngôi sao vàng' sẽ gặp U23 Saudi Arabia hoặc U23 Nhật Bản, những đội chiến đấu để quyết định ngôi nhất bảng D.

Khi trận đấu vừa bắt đầu, U23 Việt Nam thể hiện sự vượt trội rõ rệt về lối chơi và sớm có bàn thắng vươn lên dẫn trước 1-0, nhờ công của Nhâm Mạnh Dũng.

Trong thời gian bù giờ hiệp một, U23 Malaysia chỉ còn 10 người trên sân khi Hairiey Hakim bị truất quyền thi đấu.

Bùi Hoàng Việt Anh tận dụng cơ hội để ghi bàn thắng thứ hai cho U23 Việt Nam, dù cú sút 11 m ban đầu của anh bị thủ môn cản phá".

Tờ SMM Sport phần nào thất vọng khi không có bất ngờ nào từ U23 Malaysia, để giúp U23 Thái Lan có cơ hội đi tiếp.

"U23 Thái Lan bị loại khi thua U23 Hàn Quốc 0-1. U23 Việt Nam nhẹ nhàng hạ U23 Malaysia 2-0 trong lượt trận cuối, giành tổng cộng 5 điểm.

Kết quả này đủ để U23 Việt Nam bước vào tứ kết U23 châu Á với vị trí nhì bảng C".

Trong khi đó, Thai Rath viết: "U23 Thái Lan không thể làm gì hơn. U23 Hàn Quốc dẫn đầu bảng C, trong khi U23 Việt Nam vượt qua U23 Malaysia để chiếm ngôi nhì bảng cùng chiếc vé tứ kết".

U23 Thái Lan bất lực

Từ chiến thắng của U23 Việt Nam, báo chí Thái Lan lấy làm bài học cho thất bại của đội nhà, vốn sử dụng 9 cầu thủ thi đấu ở nước ngoài (8 người từ châu Âu).

Thai Rath bình luận: "Trước lượt cuối, U23 Thái Lan là đội dẫn đầu bảng C với 4 điểm và hiệu số bàn thắng bại bằng U23 Hàn Quốc, nhưng 'Voi chiến' có điểm Fair Play tốt hơn. Trong khi đó, U23 Việt Nam có 2 điểm.

Điều kiện để U23 Thái Lanvào tứ kết là chỉ cần không thua U23 Hàn Quốc. Trong trường hợp 'Voi chiến' thua, cần phải hy vọng U23 Việt Nam không thắng U23 Malaysia. Trong khi đó, 'đội quân Sao vàng' chỉ có lựa chọn duy nhất là thắng 'Hổ vàng', và chờ kết quả trận còn lại.

Với 5 sự thay đổi trong đội hình xuất phát, U23 Thái Lan nỗ lực giành điểm.

Công nghệ VAR được sử dụng ở phút 24, U23 Thái Lan thoát khỏi quả phạt đền khi bóng chạm tay Purachet Thodsanit, nhưng trước đó cầu thủ U23 Hàn Quốc việt vị trong lúc phối hợp phạt góc.

Phút 35, Go Jae Hyeon đã làm tung lưới 'Voi chiến'. Cờ việt vị phát lên, nhưng công nghệ VAR chứng minh bàn thắng hợp lệ.

U23 Hàn Quốc hoàn toàn áp đảo trong phần còn lại của trận đấu, với một bàn thắng khác được công nhận. U23 Thái Lan nỗ lực gỡ hòa nhưng lực bất tòng tâm, thậm chí không thể có bóng.

Tất cả chỉ có thế. U23 Thái Lan không thể làm gì khác hơn ngoài việc chứng kiến U23 Việt Nam cùng U23 Hàn Quốc đi tiếp vào vòng đội mạnh nhất bóng đá trẻ châu Á".

Siam Sport cũng than thở: "U23 Thái Lan thua tối thiểu U23 Hàn Quốc, khiến 'Voi chiến' trao chiếc vé tứ kết U23 châu Á cho U23 Việt Nam".

Sự bất lực của U23 Thái Lan thể hiện trong 5 phút cuối, khi cả đội vùng lên nhưng không biết làm gì.

Siam Sport kết luận: "Bước vào 5 phút cuối, 'Voi chiến' nỗ lực cầm bóng, đẩy đội hình lên cao nhưng không tạo được cơ hội, chỉ biết sút xa không có tính uy hiếp.

U23 Thái Lan không đủ điều kiện đi tiếp, cùng U23 Malaysia về nước sớm. U23 Việt Nam, với màn trình diễn vượt trội, cùng Hàn Quốc đoạt vé tứ kết".

KN

Đây là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường trên cương vị mới, có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt cả về song phương và đa phương. 

Trong thời gian tại Chile và Peru, Chủ tịch nước sẽ có các cuộc hội đàm, hội kiến quan trọng với lãnh đạo cấp cao sở tại. Tại Peru, ông sẽ tham dự Tuần lễ cấp cao APEC.

Dự kiến đoàn Việt Nam sẽ tham dự tất cả hoạt động lớn của Tuần lễ cấp cao, tiếp xúc rộng rãi với các đối tác quan trọng trong APEC và những tập đoàn, doanh nghiệp lớn ở khu vực.

Theo Bộ Ngoại giao, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 31, Đối thoại giữa các nhà lãnh đạo APEC và các nhà lãnh đạo khách mời.

Chủ tịch nước cũng sẽ có cuộc ăn trưa và đối thoại giữa các nhà lãnh đạo APEC với Hội đồng Tư vấn kinh doanh APEC (ABAC), phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Doanh nghiệp APEC.

Chủ tịch nước sẽ nêu nhiều đề xuất mang tính chiến lược và đột phá nhằm phát huy hơn nữa vai trò, vị thế của APEC trong hợp tác, liên kết kinh tế quốc tế, ứng phó với các thách thức đặt ra.

Chủ tịch nước sẽ truyền tải thông điệp về khát vọng vươn mình của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới, những định hướng lớn về phát triển, đối ngoại và hội nhập quốc tế của Việt Nam...

Việc tham dự Tuần lễ cấp cao APEC 2024 và thăm chính thức Chile, Peru của Chủ tịch nước Lương Cường là bước triển khai quan trọng đường lối đối ngoại nhất quán của Việt Nam về đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Đồng thời tạo những xung lực mới để đưa quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam – Chile và quan hệ hợp tác nhiều mặt Việt Nam – Peru bước vào giai đoạn phát triển mới năng động, thực chất, hiệu quả hơn; khẳng định tâm thế mới, vai trò, vị thế ngày càng gia tăng của Việt Nam ở châu Á – Thái Bình Dương và trên thế giới.

Chủ tịch nước sẽ truyền tải thông điệp về khát vọng vươn mình của Việt Nam tới APEC 2024