Trước đó, do bị sốt cao và khó thở kéo dài 3 ngày liên tục, chị L. (33 tuổi, ngụ quận Gò Vấp, TPHCM) đến khám tại một cơ sở y tế gần nhà. Do diễn tiến bệnh rất nhanh, chị L. rơi vào tình trạng suy hô hấp ngay sau khi nhập viện, phải thở máy xâm lấn.

Sau 24 giờ nhập viện, bệnh nhân bị sốc nhiễm khuẩn, được hội chẩn và chuyển viện vào ngày 16/9, trong tình trạng tổn thương phổi lan tỏa hai bên (gần 70% thể tích hai phổi).

Tại khoa Hồi sức tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, người phụ nữ có biểu hiện lâm sàng của hội chứng nguy kịch hô hấp cấp, giảm oxy máu nặng, nguy cơ phải can thiệp oxy hóa máu màng ngoài cơ thể (ECMO).

Bệnh nhân L. được tối ưu hô hấp bằng cách thông khí bảo vệ phổi và thông khí nằm sấp. Sau 48 giờ nhập viện, kết quả cấy máu của chị L. dương tính với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei (gây bệnh Whitmore). Đây là bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao.

Sau 4 ngày điều trị "trúng đích" vi khuẩn Whitmore, tổn thương phổi và tình trạng suy hô hấp nặng của chị L. cải thiện ngoạn mục. Bệnh nhân cai máy thở thành công sau 7 ngày thông khí xâm lấn và phục hồi gần như hoàn toàn sau 14 ngày điều trị.

Túc trực bên con gái từ khi nhập viện đến nay, bà Đ. (mẹ bệnh nhân L.) xúc động chia sẻ:

"Cách đây 2 tuần, mỗi lần nhìn con gái nằm hôn mê, bất động, tôi chỉ biết khóc. Khi nghe bác sĩ cho biết tình trạng nguy kịch của con, gia đình của tôi đã chuẩn bị tinh thần để lo hậu sự. Nhưng các bác sĩ đã cứu sống con gái của tôi, mang đến phép màu cho cả gia đình".

Thạc sĩ, bác sĩ Phó Thiên Phước, khoa Hồi sức tim mạch, người điều trị trực tiếp cho bệnh nhân L. chia sẻ, nhiễm khuẩn Burkholderia pseudomallei (hay còn gọi vi khuẩn "ăn thịt người") gây bệnh Whitmore. Vi khuẩn này thường được ghi nhận ở các nước khí hậu nhiệt đới như vùng Đông Nam Á, Bắc Úc…

Theo thống kê gần đây tại các nước như Thái Lan hay Singapore, tỷ lệ bệnh nhân tử vong do nhiễm khuẩn huyết bởi tác nhân này lên đến 40-50%. Đặc biệt, nếu bệnh nhân bị viêm phổi nặng thì nguy cơ tử vong có thể lên đến 75%.

Bệnh Whitmore thường lây truyền qua tiếp xúc với đất, nước bị nhiễm khuẩn và thường xuất hiện ở người có sức đề kháng suy giảm như đái tháo đường, bệnh thận mạn, nghiện rượu…

Vi khuẩn Burkholderia pseudomallei thường sống trong đất, đặc biệt là đất ẩm và nước ô nhiễm. Khi có vết thương hở, vi khuẩn này dễ dàng xâm nhập vào cơ thể, gây nhiễm trùng.

Ban đầu, bệnh có thể chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ như sốt, ho, đau cơ. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng, gây tổn thương nhiều cơ quan, thậm chí dẫn đến tử vong.

Việc chẩn đoán sớm, điều trị tích cực đúng tác nhân ngay từ đầu sẽ giúp cải thiện ngoạn mục tiên lượng của người bệnh, tránh nguy cơ phải can thiệp các phương thức hồi sức đắt tiền và xâm lấn như ECMO.

Hiện nay, Whitmore chưa có vaccine tiêm phòng, cũng chưa có bất kỳ khuyến cáo nào về sử dụng kháng sinh dự phòng. Do đó, bác sĩ khuyến cáo người dân phải chủ động biện pháp phòng tránh, như cần trang bị đầy đủ bảo hộ lao động khi làm việc ngoài trời, tránh tiếp xúc trực tiếp với đất và nước bẩn.

Nếu không may bị trầy xước hoặc có vết thương hở, cần rửa sạch bằng nước sạch và xà phòng, băng bó và đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời.

Trước đó vào tháng 9, khoa Nội Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định cũng tiếp nhận một bệnh nhân 38 tuổi, ngụ TPHCM mắc bệnh Whitmore, nhập viện trong tình trạng vô cùng nguy kịch, sốt cao liên tục 39-40 độ C, kiệt sức, không thể tự đi lại.

Bệnh nhân sau đó được điều trị thành công.

Theo BS Lê Văn Thiệu, khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), nhiều người có thói quen nhúng tái các thực phẩm trong lẩu, vì thích giòn, ngọt.

Tuy nhiên, với các loại rau thủy sinh, cần bỏ cách ăn này, vì đây là nhóm thực phẩm có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng cao.

Rau thủy sinh có thể là ổ sán

BS Thiệu cho biết, các loại rau thủy sinh như: rau cần, rau muống, rau ngổ thường mọc trong môi trường nước, nơi dễ bị ô nhiễm bởi bùn đất, phân động vật, hoặc các chất thải sinh hoạt. Điều này khiến chúng trở thành nơi lý tưởng để ký sinh trùng và vi khuẩn bám vào.

"Trong môi trường tự nhiên, ấu trùng đuôi và nang trùng sán lá gan lớn có thể bám vào rau thủy sinh. Do đó, các loại rau thủy sinh thường bị nhiễm ấu trùng sán lá gan lớn và nhiều loại giun sán khác.

Khi ăn sống, tái rau có nhiễm ấu trùng sán, nguy cơ mắc bệnh rất cao", BS Thiệu phân tích.

Loạt bệnh nguy hiểm từ sán lá gan

Nếu ăn rau chưa nấu chín nhiễm sán, thông qua đường tiêu hóa, ấu trùng sán lá gan lớn vào dạ dày, xuống tá tràng, tự tách vỏ và xuyên qua thành tá tràng vào khoang phúc mạc đến gan, đục thủng bao gan và xâm nhập vào nhu mô gan gây tổn thương gan.

Đây cũng chính là giai đoạn kích thích cơ thể phản ứng miễn dịch mạnh nhất.

"Sán lá gan lớn ký sinh chủ yếu ở mô gan, nhưng trong giai đoạn xâm nhập, sán có thể di chuyển lạc chỗ và gây tổn thương ở các cơ quan khác như thành ruột, thành dạ dày, thành bụng", BS Thiệu phân tích.

Sau giai đoạn xâm nhập vào nhu mô gan 2-3 tháng, sán xâm nhập vào đường mật, trưởng thành và đẻ trứng. Tại đây sán trưởng thành có thể ký sinh và gây bệnh trong nhiều năm (có thể tới 10 năm) nếu không được phát hiện và điều trị.

Tại đường mật, sán có thể gây tổn thương biểu mô đường mật, tắc mật, viêm và xơ hóa đường mật thứ phát, và thậm chí có thể gây ung thư biểu mô đường mật.

BS Lê Văn Thiệu nhấn mạnh: "Khi thời tiết lạnh, món lẩu trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều gia đình. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại rau thủy sinh như rau muống, rau cần, rau ngổ mà không được chế biến đúng cách có thể dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng.

Người dân cần thay đổi thói quen ăn uống, đảm bảo rau được nấu chín kỹ trước khi sử dụng để bảo vệ sức khỏe".

Để phòng ngừa các bệnh do giun sán, ký sinh trùng, việc tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh và an toàn thực phẩm là rất quan trọng.

BS Thiệu khuyến cáo người dân cần tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc sau:

- Ăn chín, uống sôi: Chỉ nên ăn rau cần và các loại rau thủy sinh sau khi đã được nấu chín kỹ.

- Vệ sinh sạch sẽ môi trường sống xung quanh: Đảm bảo vệ sinh cá nhân và nơi ở, tránh để môi trường ẩm ướt và bẩn thỉu.

- Tẩy giun sán định kỳ cho chó mèo: Chó mèo là nguồn lây nhiễm giun sán phổ biến, cần tẩy giun định kỳ cho chúng.

- Uống thuốc giun định kỳ: Người dân nên uống thuốc giun định kỳ mỗi năm 3 lần, mỗi lần cách nhau 4 tháng (liều lượng tùy vào độ tuổi theo chỉ định của bác sĩ).

Thậm chí, ngay cả khi không bị thương tổn, các tế bào đã già vẫn sẽ tự chết để nhường chỗ cho "thế hệ sau", cơ chế này được gọi là chết theo lập trình.

Bản chất của chết theo lập trình là nhằm duy trì sự ổn định về cấu trúc cũng như chức năng của cơ thể, đảm bảo không có điều gì bất thường xảy ra, cũng như giữ cho các chức năng sống luôn được vận hành một cách hiệu quả nhất.

Vấn đề sẽ thực sự xảy ra khi các tế bào đã già lại không chịu chết đi, mà tiếp tục phân chia vô tội vạ, xâm lấn trực tiếp vào các mô lân cận hoặc di chuyển đến những vùng xa hơn (di căn) và đó chính là "ung thư".

Các giai đoạn phát triển của ung thư

Hầu hết các loại ung thư có bốn giai đoạn: Giai đoạn I (1) đến IV (4). Một số bệnh ung thư cũng có giai đoạn 0:

Giai đoạn 0:Giai đoạn sớm mà bệnh ung thư vẫn còn rất nhỏ và chưa lan sang các mô lân cận. Giai đoạn ung thư này thường có khả năng chữa khỏi cao, bằng cách loại bỏ toàn bộ khối u bằng phẫu thuật.

Giai đoạn I: Giai đoạn này thường là một khối u nhỏ hoặc khối u chưa phát triển sâu vào các mô lân cận. Nó cũng chưa lan đến các hạch bạch huyết hoặc các bộ phận khác của cơ thể. Đây là ung thư giai đoạn đầu.

Giai đoạn II và III: Nhìn chung, 2 giai đoạn này cho thấy ung thư hoặc khối u lớn hơn đã phát triển sâu hơn vào mô gần đó. Chúng cũng có thể đã lan đến các hạch bạch huyết nhưng chưa di căn đến các bộ phận khác của cơ thể.

Giai đoạn IV: Giai đoạn này có nghĩa là ung thư đã lan sang các cơ quan hoặc bộ phận khác của cơ thể. Nó được gọi là ung thư giai đoạn tiến triển hoặc di căn.

Khi được chẩn đoán ung thư, người bệnh thường nghe đến thuật ngữ "ung thư nguyên phát" hoặc "ung thư thứ phát". Vậy hai loại ung thư này khác nhau như thế nào?

Ung thư nguyên phát

Ung thư nguyên phát là loại ung thư do tế bào ung thư xuất phát trực tiếp từ cơ quan hoặc bộ phận đề cập đến. Một người có thể mắc nhiều loại ung thư nguyên phát cùng lúc hoặc cách nhau một thời gian.

Ung thư thứ phát

Ung thư thứ phát là bệnh ung thư bắt đầu từ một vị trí trên cơ thể sau đó lây lan (di căn) sang vùng khác.

Ví dụ, ung thư bắt đầu ở phổi gọi là ung thư phổi nguyên phát. Nếu tế bào ung thư phổi di căn đến não, gọi là ung thư phổi nguyên phát di căn đến não hoặc ung thư não thứ phát.

Trong trường hợp này, tế bào ung thư trong não sẽ là tế bào ung thư phổi, không phải tế bào ung thư não.