2. CÂN BẰNG SỨC MẠNH TƯỚNG:

  Tiếng Gầm Chiến Thắng (E)

• Lượng máu hồi lại giảm từ 60/90/120/150/180 xuống 60/75/90/105/120.
• Năng lượng tiêu hao tăng từ 50/60/70/80/90 lên 50/65/80/95/110.

  Động Cơ Z Cộng Hưởng (Nội tại)

• Thời gian duy trì của hiệu ứng tăng từ 2/2.5/3 lên 3 giây mọi cấp (thời gian làm chậm không đổi).

  Nhất Kiếm Nhị Dụng (E)

• Khả năng làm chậm giảm từ 40/45/50/55/60% xuống 30% mọi cấp.

  Lăng Kính Phòng Hộ (W)

• Lớp lá chắn khi chiếc gậy quay lại cộng dồn với ban đầu, thay vì thế chỗ nó.
• Chiếc gậy sẽ bay chậm hơn khi đi xa và nhanh hơn khi quay về với Lux.

  Bẫy Rập (W)

• Có thể phát hiện quái rừng giẫm phải (nhưng Ném Lao (Q) thì không).

  Lốt Báo (R)

• Không còn tái tạo lại đòn đánh cơ bản của Nidalee.

  Song Long Thủ (Q)

• STVL cộng thêm ở đòn đánh thứ hai giảm từ 0.8/0.85/0.9/0.95/1 xuống 0.4/0.55/0.7/0.85/1.

  Rực Cháy (W)

• Không còn gây thêm 20% sát thương lên quái rừng.

• Kháng phép tăng lên 32.1.
• Kháng phép gia tăng mỗi cấp tăng từ 0 lên 1.25.

  Ném Chồi Non (E)

• Thời gian chồi non tồn tại tăng từ 35 lên 40/45/50/55/60 giây.

Gnar_G

Tờ tạp chí "Das Magazin" của Thụy sĩ  xuất bản bằng tiếng Đức một cuộc điều tra về cách thức mà các nhà khoa học về dữ liệu (data scientist) kết hợp các công ty phân tích dữ liệu lớn (data analytics) sử dụng công nghệ quảng cáo tùy biến theo cá nhân trên Facebook gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ. Nhiều nhà báo trên thế giới đã gọi bài báo điều tra này là “text of the year” (bài viết của năm) về tác dụng của bigdata vào đời sống trong đó chúng ta có thể thấy các công nghệ mới nhất về dữ liệu lớn (Big Data), khoa học hành vi, và các phần mềm gián điệp đang len lỏi vàođời sống hàng ngày của mỗi người chúng ta. Phần lớn bài biết dưới đây rút ra từ bài báo: “Ich habe nur gezeigt, dass es die Bombe gibt” đăng ngày 3 tháng 12 năm 2016 trên Das Magazin.

Ngày 9 tháng 11 năm 2016, theo như Das Magazin thì một quả bom đã phát nổ: Donald Trump đã được bầu làm tổng thống Mỹ, bất chấp dự báo của các nhà xã hội học.

Cũng ngày hôm đó, một công ty nhỏ chưa ai nghe tên ở London đã gửi đi thông cáo báo chí: “chúng tôi lấy làm kinh ngạc vì phương pháp truyền thông dựa trên dữ liệu có tính cách mạng của mình đã góp phần đáng kế vào chiến thắng của Donald Trump”. Thông cáo được ký bởi một người tên là Alexander Nix, 41 tuổi, người Anh và lãnh đạo công ty Cambridge Analytica. Phương pháp cách mạng về truyền thông dựa trên dữ liệu (revolutionary approach to data-driven communications)  này sử dụng kết quả công trình nghiên cứu của một nhà khoa học 34 tuổi tên là Michal Kosinski, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực psychometrics – ngành tâm lý học dựa trên phân tích dữ liệu.

Từ dữ liệu (data) đến  phân tích dữ liệu (data analytics) và dữ liệu lớn (Big Data) thành những từ thời thượng (buzzword) nhưng Big Data nguy hiểm đến mức nào?

Dữ liệu lớn là một thuật ngữ dựa trên một khái niệm rằng tất cả những gì ta làm, trên mạng hay offline, đều để lại dấu vết số. Mua hàng bằng thẻ tín dụng, tìm đường trên Google, dạo chơi với điện thoại trong túi, dùng thiết bị đeo (wearable device) để theo dõi sức khỏe, mức độ tập luyện đến việc nhấn like trên mạng xã hội: tất cả đều được lưu lại dưới dạng những dữ liệu và dữ liệu này rất lớn, khổng lồ theo thời gian. Một thời gian dài không ai hình dung có thể sử dụng các dữ liệu ấy làm gì. Cũng không ai biết Big Data sẽ là gì đối với nhân loại, hiểm họa lớn hay thành tựu vĩ đại? Nhưng từ 9/11 chúng ta đã biết câu trả lời. Đằng sau chiến dịch tranh cử của Trump trên mạng, và đằng sau chiến dịch ủng hộ Brexit là cùng một công ty chuyên nghiên cứu Big Data: Cambridge Analytica (CA) dưới sự lãnh đạo của  giám đốc AlexanderNix. Tuy nhiên, dữ liệu chỉ là dữ liệu nếu nó không được phân tích và được mô hình hóa. Có rất nhiều mô hình để phân tích dữ liệu nhưng công ty CA đã sử dụng phương pháp đo nhân cách (psychometrics), đôi khi gọi là đồ hình nhân cách (psychography) do Michal Kosinski,nhà khoa học hàng đầu về dữ liệu và là phó giám đốc Trung tâm đo nhân cách (Psychometrics Centre) thuộc trường Đại học Cambridge.

Trong tâm lý học hiện đại, để đo nhân cách thì phổ biến nhất là dùng phương pháp OCEAN (từ chữ cái đầu của 5 chiều đo). Vào những năm 1980, các nhà tâm lý học đã chứng minh là mỗi người có thể được đo bằng 5 chiều. Đó là Big Five: độ mở đối với trải nghiệm (Openness), sự ý thức (Conscientiousness), sự hướng ngoại (Extraversion), sự dễ chịu (Agreeableness) và sự nhạy cảm (Neuroticism).  Trên cơ sở những số đo ấy có thể hiểu chính xác bạn là ai, bạn có mong muốn và nỗi sợ hãi nào, và bạn sẽ hành xử như thế nào. Trở ngại chính là việc thu thập dữ liệu vì để hiểu được một người, cần phải điền bảng hỏi khổng lồ và cần thu thập dữ liệu rất lớn. Sự phát triển của khoa học dữ liệu và dữ liệu lớn đã góp phần giải quyết thành công những trở ngại mà phương pháp OCEAN đặt ra.

Tại Trung tâm đo nhân cách, Kosinski và các cộng sự đã phát triển một ứng dụng trên facebook là MyPersonality trong đó người dùng trả lời các bảng các câu hỏi để biết nhân cách của mình và họ đã thu thập được dữ liệu của hàng triệu người dùng Facebook.

Kosinski và nhóm nghiên cứu các hành động của họ trên Facebook như like và re-post, và giới tính, độ tuổi và nơi ở. Qua đó nhóm thu được các mối tương quan (correlation). Từ kỹ thuật phân tích các dữ liệu trên mạng có thể cho ra những kết luận bất ngờ. Ví dụ, nếu một người đàn ông là fan của page mỹ phẩm MAC, thì khả năng lớn là đồng tính; Ngược lại, anh ta rất nam tính nếu là fan của ban nhạc hip hop Wu-Tang Clan ở New York. Fan của Lady Gaga khả năng lớn là người hướng ngoại, còn kẻ hay like các post mang tính triết lý thì hướng nội.

Công ty Cambridge Analytica đã phát triển một giải pháp toàn diện cho phép biết tính cách của mỗi công dân Mỹ, những người có quyền bỏ phiếu.

Công trình nghiên cứu của Kosinski không chỉ cho phép lập chân dung tâm lý của người dùng, mà còn cho phép tìm kiếm những người có chân dung cần thiết. Ví dụ như có thể tìm những ông bố lo lắng, những kẻ hướng nội giận dữ, hay những người ngả theo đảng Dân chủ nhưng còn lưỡng lự bỏ phiếu. Về bản chất, đó là hệ thống tìm kiếm con người với những đặc tính cần tìm hiểu.

Vào năm 2014, một công ty quan tâm đến phương pháp của Kosinski đề nghị thực hiện một dự án  sử dụng psychometrics để phân tích 10 triệu người dùng Mỹ trên Facebook nhưng phân tích người dùng làm gì và tên công ty thì không nói viện cớ bảo mật thông tin. Lúc đầu Kosinski đồng ý nhưng rồi anh lại trì hoãn. Cuối cùng, tên công ty được tiết lộ là SCL (Strategic Communications Laboratories). Và trên website của công ty giới thiệu:  “chúng tôi là công ty toàn cầu chuyên về quản lý các chiến dịch tranh cử”. Công ty SCL này là công ty mẹ của công ty Cambridge Analytica, công ty thực hiện chiến dịch online cho Brexit và Trump.

Tháng 11 năm 2015 lãnh tụ phái cấp tiến ủng hộ Brexit Nigel Farage tuyên bố là website của của ông ta bắt đầu làm việc với một công ty chuyên về Big Data, chính là CA. Năng lực cốt lõi của công ty này là tiếp thị chính trị (political marketing) kiểu mới, còn được gọi là microtargeting, trên nền tảng phương pháp OCEAN.

(Còn nữa)

• Đào Trung Thành

Kỳ II: Big Data nguy hiểm tới mức nào?

Đó là những người hùng đưa Lumitel tới danh hiệu “Nhà mạng tốt nhất thế giới” tại WCA 2016.

‘Khi người dân cần, chúng tôi phải đáp ứng tốt nhất’

Năm 2014, lúc Lumitel (công ty con của Viettel tại Burundi) mới khai trương, trong suốt mấy tuần chính trị bất ổn nhất, Pascal Nsengiyumva - nhân viên kinh doanh của công ty này, chưa một ngày nghỉ việc. Chàng trai độc thân 31 tuổi, cử nhân chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Tiếng Anh và Văn học, luôn tất bật với công việc giao hàng.

Ông Nguyễn Anh Sơn xuống tuyến để hướng dẫn những nhân viên Burundi nghiệp vụ.

Pascal chia sẻ: “Dù chính trị có thể biến động nhưng ai cũng phải ăn, uống và giao tiếp, liên lạc với nhau qua điện thoại. Khi người dân Burundi cần, chúng tôi phải đáp ứng nhu cầu của họ tốt nhất. Nếu làm tốt điều đó, khách hàng sẽ đến với Lumitel nhiều hơn”.

Sau 1 tháng cung cấp dịch vụ, công ty con của Viettel tại quốc gia Đông Phi đã đạt gần 1 triệu khách hàng. Đây là con số khó tin trong bối cảnh chính trị nước này đang trong giai đoạn bất ổn, hầu hết các hãng viễn thông khác đều gián đoạn hoạt động, hạ tầng không đảm bảo vì cáp, trạm BTS liên tục bị cắt, phá.

Thế nhưng, điều tạo nên khác biệt giúp Lumitel vẫn hoạt động bình thường là những nhân viên như Pascal. Họ là những người Burundi mưu trí, kiên định với mục tiêu đảm bảo dịch vụ vẫn được cung cấp bình thường đến khách hàng.

Kiên trì bám trụ để liên lạc thông suốt

Nếu như Pascal là nhân viên kinh doanh đảm bảo cho hệ thống bán hàng hoạt động thông suốt thì Uwimana Bienvenu là một trong những chuyên viên kỹ thuật điển hình giúp cho hạ tầng mạng không bị gián đoạn. Người Burundi này từng bị người biểu tình bắt giữ trong khi đi ứng cứu, nối lại các tuyến cáp bị đứt, trạm BTS bị đập phá…

“Chúng tôi làm việc vì khách hàng chứ không vì phe phái nào” -Bienvenu.

Uwimana cho biết: “Có những khu vực, cáp viễn thông của Lumitel bị cắt đi cắt lại. Cứ sửa xong, nối được cáp thì hôm sau cáp lại bị cắt, nhưng chúng tôi vẫn kiên trì bám trụ, cố gắng sửa chữa nhanh nhất để đảm bảo liên lạc thông suốt cho khách hàng”.

Chuyên viên kỹ thuật người Burundi nói thêm, anh làm việc vì khách hàng chứ không thuộc phe phái nào. Trong khi các hãng khác không thể đảm bảo liên lạc thông suốt thì Lumitel thực sự gây ấn tượng khi giúp khách hàng duy trì kết nối ổn định.

Sinh ngày 1/7/1984 (đúng ngày độc lập của Burundi) - thanh niên này thể hiện một tình yêu mãnh liệt với công ty mình mới gia nhập bởi một lý do rất đơn giản: “Các bạn Việt Nam không bỏ Burundi thì chúng tôi sẽ không bỏ Lumitel”.

Tự hào góp sức kết nối mọi miền Burundi

Tổng giám đốc Lumitel - ông Nguyễn Anh Sơn thì chia sẻ thêm 2 tấm gương người bản địa là đội trưởng đội xe và một lái xe từng là quân nhân. “Cậu lái xe từng là lính nên có tinh thần thép giống như những người Việt Nam đến đây”, ông Sơn nhận xét.

Trong suốt thời gian biểu tình, 2 nhân viên này vẫn lái xe chở người Lumitel ở những nơi khó khăn đi làm, đưa hàng hoá đi tỉnh. Thời gian đó, gần như trọng trách chuyển sim thẻ, điện thoại từ kho công ty đi tỉnh được giao cho Clever (nhân viên lái xe).

Lionel - Đội trưởng đội xe của Lumitel (người bên phải ảnh) chia sẻ: “Khi người dân Burundi cần, chúng tôi phải đáp ứng nhu cầu của họ tốt nhất”.

Với Lionel, anh không chỉ là Đội trưởng đội xe của Lumitel mà còn kiêm luôn nhân viên nối cáp. “Hồi xưa, tôi chỉ giỏi máy móc xe cộ thôi. Giờ tôi thấy mình cũng học hỏi được nhiều thứ mới. Mỗi một chuyến đi với tôi bây giờ là một lần được biết các mảng công việc khác nhau của đồng nghiệp, như bán hàng, nối cáp, chăm sóc khách hàng thế nào…”, Lionel chia sẻ.

Đội trưởng đội xe Lumitel cho biết, anh có thể tự nối cáp hỗ trợ, đảm bảo thông kết nối trong khoảng 1 tiếng, dù không thuần thục bằng nhân viên kỹ thuật. Anh cho biết, cách làm việc lăn xả, quyết liệt của người Việt Nam đã ảnh hưởng tới nhiều nhân viên Burundi và Lionel là một trong trong số đó. Đội trưởng đội xe của Lumitel nói rằng, anh thích được làm thử việc nối cáp, để hỗ trợ được đồng nghiệp khi cần kíp.

Lionel chia sẻ, anh rất tự hào khi được góp phần thực hiện khát vọng đem viễn thông kết nối mọi miền ở Burundi. Bởi chỉ sau 1 năm, Lumitel đã phủ sóng hoàn toàn cáp viễn thông đến từng huyện, kể cả vùng sâu vùng xa, đứng đầu về mạng lưới, kết nối 3G... Đây là điều mà những công ty viễn thông trước Lumitel chưa làm được.

Đó là câu chuyện về những con người kiên cường phía sau Giải thưởng “Nhà mạng tốt nhất thế giới” tại các thị trưởng mà Lumitel nhận được tại London (Anh) trong khuôn khổ Giải thưởng truyền thông thế giới (WCA) 2016. Ban giám khảo có thể thấy những con số ấn tượng như chỉ sau 1 năm Lumitel vươn lên vị trí số 1 và hiện có 46% thị phần tại Burundi với 1,5 triệu thuê bao. Thế nhưng, họ không thể biết được những người bản địa Burundi và “chiến binh” Việt Nam đã “chiến đấu” thực sự như thế nào trong bối cảnh quốc gia châu Phi lâm vào bất ổn chính trị.

Nguyễn Long