Jiankui cho biết đã can thiệp DNA hai bé gái sinh đôi bằng công cụ chỉnh sửa gen tên gọi CRISPR.

Nhà khoa học này gây bất ngờ hơn khi tiết lộ còn một người phụ nữ Trung Quốc nữa đang mang thai "em bé CRISPR" thứ ba. Theo MIT, đứa bé CRISPR thứ ba nhiều khả năng đã được sinh ra.

He Jiankui được xem là nhà nghiên cứu đầu tiên can thiệp vào DNA tạo ra 2 bé gái sinh đôi. Ảnh: AFP.

William Hurlbut, bác sĩ và nhà đạo đức học tại Đại học Stanford vẫn giữ liên lạc với ông He. Hurlbut nói ông biết ngày em bé thứ ba được thụ thai nhưng không thể công khai.

“Những gì tôi có thể nói đó là ca sinh bình thường mất 38-42 tuần. Bây giờ cũng gần tới ngày em bé đó chào đời”, Hurlbut nói.

Phát triển vượt bậc của ngành sinh học hay thoái hóa về đạo đức?

Rosario Isasi, nhà đạo đức sinh học tại Đại học Miami kêu gọi các lãnh đạo giới khoa học phải đưa ra quyết định sớm và “kiểm soát thiệt hại” do sự kiện này gây nên.

Một mặt, chính phủ Trung Quốc không muốn thế giới chú ý vấn đề này quá nhiều, nhưng các chuyên gia ở đây lại không ngần ngại thảo luận thí nghiệm của He trên các mạng truyền thông xã hội như WeChat, tất nhiên vẫn được nhà nước theo dõi.

Khi công khai, thí nghiệm CRISPR bị lên án rộng rãi và buộc phải dừng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại việc các em bé CRISPR đã ra đời là không thể tránh khỏi.

Dù lệnh cấm toàn cầu được kêu gọi áp dụng cho CRISPR, không thể kiểm soát quyền nghiên cứu công nghệ thay đổi gen. Vào tháng 6/2019, một nhà khoa học ở Moscow cho biết ông hy vọng sẽ là người tiếp theo tạo ra những đứa trẻ CRISPR nếu được chấp thuận.

Sinh sản bằng biến đổi gen là phương pháp bị chỉ trích về mặt đạo đức. Ảnh: Ft.

Ngày 25/11 năm ngoái,MIT Technology Reviewlần đầu tiên tiết lộ việc ông He Jiankui sử dụng CRISPR để tạo ra những đứa bé chỉnh sửa gen. Gần như ngay lập tức, nhà sinh lý học Trung Quốc đăng một loạt video trên YouTube về hoạt động chỉnh sửa phôi người dẫn đến sự ra đời của cặp song sinh, được gọi là Lulu và Nana.

Nhóm của ông đã sử dụng CRISPR để sửa đổi gen CCR5 làm cho các bé gái miễn nhiễm với HIV.

Thay vì được cổ vũ như anh hùng khoa học, He bị các nhà quan sát trên khắp thế giới chỉ trích, kể cả ở Trung Quốc vì thực hiện thí nghiệm đầy rủi ro và bị xem là vô nghĩa về mặt y tế.

Anh hùng dân tộc hay 'Frankeinstein Trung Quốc'?

Hai ngày sau khi đăng các đoạn video, Jiankui xuất hiện đầy kịch tính tại hội nghị thượng đỉnh ở Hong Kong, nơi ông được phép trình bày kết quả thử nghiệm của mình. Đó cũng là lúc ông tiết lộ có thêm một em bé CRISPR khác sắp ra đời.

Vì trước đó Jiankui đã nhận được nhiều lời đe dọa, nhà sinh lý học Trung Quốc ẩn nấp trong một căn phòng trước khi xuất hiện tại hội nghị và được các quan chức an ninh hộ tống. Tất cả muốn Jiankui nói ra mọi thứ vì rất có thể đây là cơ hội duy nhất họ được nghe ông nói.

Thực vậy, truyền thông thế giới đã không còn được biết thêm thông tin về Jiankui kể từ tháng 1/2019, sau khi giới chức Trung Quốc cáo buộc những vi phạm đạo đức của ông. Khi đó, đợt chỉnh sửa gen thứ hai được xác nhận trong quá trình thực hiện và người mẹ đang được theo dõi y tế. Em bé thứ ba cũng được loại bỏ gen CCR5 để miễn nhiễm với HIV.

Trong cả hai trường hợp, Jiankui đều tự tin thí nghiệm của mình sẽ thành công. Ông tin rằng những gì ông làm là mang lại vinh quang cho quê hương và ngạc nhiên khi bị chỉ trích ngay ở Trung Quốc.

Bị nhiều chỉ trích ngay tại quê hương, He Jiankui vẫn tin mình đã mang lại vinh quang cho đất nước. Ảnh: AP.

Câu hỏi bây giờ là liệu chính quyền Trung Quốc có thừa nhận đứa trẻ CRISPR thứ ba hay không. Một điều mà He và các nhà khoa học khác đã thống nhất tại hội nghị là dữ liệu khoa học về các em bé CRISPR nên được công khai. Giới khoa học muốn biết kết quả chỉnh sửa trên bộ gen trẻ sơ sinh.

“Một đứa bé khác ra đời sẽ là bằng chứng tiếp theo cho thấy kỹ thuật CRISPR có thể tạo ra sự sống cho con người”, Hurlbut nói.

Đầu năm nay, chính phủ Trung Quốc đã thực hiện các bước làm rõ luật pháp và quy trình chỉnh sửa gen, bao gồm việc đưa ra các hình phạt mới.

Isasi, người đã tham gia các cuộc họp của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cho hay các nhà đạo đức sinh học và nhiều người ở đây bày tỏ thất vọng về sự thiếu minh bạch ở các cuộc điều tra Jiankui đang diễn ra.

Ngoài ra, danh tính thực sự của 3 em bé và cha mẹ chúng đều được đồng ý giữ trong vòng bí mật. Nếu không, những đứa trẻ này có thể lớn lên với sự chú ý không mong muốn vì đã được tạo ra bởi nhà khoa học được mệnh danh "Frankenstein của Trung Quốc".

Kawasaki Z1 lột xác với bản độ Cafe Racer
Ducati 600 được tái sinh với diện mạo mới
BMW R nineT độ mang phong cách khác lạ

Mugen được thành lập vào năm 1973 bởi Hirotoshi Honda - Con trai ông Soichiro Honda - là một trong những chi nhánh xe hiệu năng cao của tập đoàn xe hơi Nhật Bản. Mới đây hãng này đã tạo ra một mẫu xe độ có ý tưởng đặc biệt, dựa trên một dòng ô tô Honda đang được bán trên thị trường. Đó là chiếc concept RC20GT hoàn toàn mới, dựa trên mẫu hot hatch Honda Civic Type R. Chiếc RC20GT được tạo ra với mục đích trở thành phiên bản Civic Type R tối thượng, đưa toàn bộ những đặc tính nổi bật của chiếc xe lên một tầm cao mới.

Về cơ bản, Mugen đã gần như thiết kế lại hoàn toàn kiểu dáng của chiếc Civic Type R nguyên bản vốn đã khá dữ dằn, khiến chiếc xe có ngoại hình "quái thú" thực sự. Ở phía trước, chỉ còn cặp đèn pha của chiếc xe nguyên bản được giữ lại, trong khi các chi tiết như cản trước và nắp ca-pô đã có thiết kế mới đầy góc cạnh và mạnh mẽ.

Giống như nhiều mẫu xe hiệu năng cao khác, Mugen cũng đã nới rộng thêm các vòm bánh trên RC20GT để lắp vừa bộ mâm nhiều nan "ngoại cỡ" của chiếc xe. Tương tự như phía trước, cản sau và cánh đuôi cũng có thiết kế vuông vức và góc cạnh hơn nhiều so với Civic Type R. Trong khi đó, hệ thống xả 3 đường đặc trưng của xe đã được Mugen gom vào một cây pô nằm chính giữa cản.

Kết thúc những thay đổi ngoại thất của Mugen RC20GT là màu sơn xám kết hợp đen mờ đầy bí ẩn, đi kèm với những đường decal sọc 3 màu đen-vàng-đỏ đặc trưng của chi nhánh hiệu năng cao trực thuộc Honda này.

Không chỉ dừng lại ở ngoại thất, Mugen cũng đã thiết kế lại hoàn toàn cabin của Civic Type R để tạo ra nội thất "không đụng hàng" trên bản xe độ RC20GT. Tương tự như bộ bodykit bên ngoài, chủ đề góc cạnh vuông vức tiếp tục được hãng áp dụng cho bảng táp-lô của chiếc xe. Lấy cảm hứng từ xe đua công thức 1, vô-lăng trên RC20GT có dạng vuông, cũng làm từ sợi carbon và được tích hợp đầy đủ các nút bấm/núm vặn điều chỉnh các thông số của xe.

Trên Civic Type R thế hệ mới, Honda đã trang bị động cơ 2.0L i-VTEC® Turbocharged được sản xuất từ nhà máy Honda ở Ohio, Mỹ, công suất tối đa 306 mã lực tại tua máy 6.500 vòng/phút, mô-men xoắn cực đại 400Nm tại dải tua 2.500-4.500 vòng/phút. Chắc chắn Mugen RC20GT dẫn động cầu trước, và dựa trên bản Civic Type R với hộp số sàn sáu cấp. Các tính năng của bảng điều khiển trung tâm và đồng hồ trên Civic Type R nguyên bản đã được tích hợp hoàn toàn trong 2 màn hình màu kích thước lớn.

Giống như xe đua, Mugen cũng không quên trang bị cho RC20GT bộ khung thép gia cường. Hàng ghế trước của xe được thay bằng loại ghế đua Recaro với dây an toàn 4 điểm. Trong khi đó hàng ghế sau làm liền khối từ sợi carbon và cũng được tạo hình kiểu thể thao, sau đó mới được lót đệm. Với thiết kế ghế sau liền khối, Mugen RC20GT chỉ có bốn chỗ ngồi thay vì năm chỗ.

Hiện tại, Honda cũng không hé lộ về kế hoạch thương mại hóa của mẫu xe độ Mugen RC20GT. Tuy nhiên với thiết kế quá phá cách, chiếc xe cũng rất khó có khả năng xuất hiện tại các showroom.

Những bí quyết tự chăm sóc chiếc xế yêu tại nhà

Để hạn chế trục trặc cũng như duy trì tuổi thọ dài lâu cho xế hộp, ngoài việc bảo dưỡng theo định kỳ tại các cửa hàng dịch vụ, chủ sở hữu xe nên thực hiện công việc bảo dưỡng tại nhà...

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, có 4 yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao gồm: gen di truyền, chế độ dinh dưỡng, vận động và môi trường. Trong đó, gen di truyền chỉ quyết định 23% khả năng phát triển chiều cao của trẻ, 77% còn lại phụ thuộc vào cách chăm sóc của cha mẹ cũng như chế độ tập luyện, môi trường sống của trẻ.

Nhiều người đã cho con phơi nắng, nhưng không đủ thời gian hay bịt kín con cũng không giải quyết được vấn đề. Mỗi ngày, mẹ và bé cần tắm nắng 10-30 phút vào sáng sớm để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hỗ trợ xương dài nhanh.

Vitamin D là nguyên tố trực tiếp chuyển hoá canxi cho xương hấp thu. Cho dù mẹ có bổ sung canxi nhiều đến mấy mà lại không có sự cân bằng vitamin D cơ thể trẻ vẫn sẽ bị thiếu canxi vì không được chuyển hoá.

Với các bà mẹ ép con uống nhiều sữa mà con vẫn chưa cao, BS Đinh Thị Kim Liên, nguyên Giám đốc trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng BV Bạch Mai cho biết, các bà mẹ này đã cung cấp cho con một trong những điều kiện cần để phát triển chiều cao nhưng lại thiếu đi điều kiện đủ là tạo điều kiện cho con vui chơi bên ngoài nhằm hấp thụ vitamin D.

Ngoài ra, sự phát triển chiều cao cho trẻ còn lệ thuộc một phần vào chế độ vận động thể chất.

Đạm cũng rất cần cho sự phát triển chiều cao ở trẻ. Thiếu đạm thì xương ngừng phát triển, lượng canxi trong máu cũng giảm. Tuy nhiên chế độ ăn nhiều protein lại làm tăng bài xuất canxi theo nước tiểu. Đây chính là nguyên nhân gây thiếu canxi, tác nhân khiến trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi.

Cũng có những bà mẹ kỳ công, làm các loại tôm cua hải sản kết hợp với cải bó xôi, hay các loại đậu cho con ăn vì tin tất cả thực phẩm này rất dồi dào canxi. Nhưng chính sự kết hợp này đã phản tác dụng. Khi con ăn tôm cua hải sản thì không nên kèm đậu, đậu phụ hay rau bó xôi.

Nhiều người cho rằng gen di truyền quyết định hoàn toàn chiều cao của trẻ, cha mẹ cao thì con cao, cha mẹ thấp thì con cũng thấp.

Không tự ý bổ sung canxi cho trẻ

Theo BS Kim Liên, nhiều mẹ thấy con con còi cọc, thấp bé, hoặc đang trong giai đoạn phát triển, nên tự ý cho ăn/uống thực phẩm bổ sung canxi là hoàn toàn không nên.

Thừa canxi sẽ gây lắng đọng nhiều ở thận gây sỏi thận. "Uống canxi không đủ, hấp thụ canxi tốt còn cần đến phốt pho theo một tỉ lệ cân đối. Có người cho rằng, chỉ uống là đủ, mà không chú trọng tới ăn thực phẩm giàu canxi. Canxi hấp thu phải có vitamin D mới chuyển hóa vào xương. Chỉ uống canxi nhưng giữ rịt con trong nhà, ra đường bịt kín thì không tác dụng gì", BS Liên giải thích.

Canxi đóng vai trò quan trọng đến các bộ phận của cơ thể như xương, hệ thần kinh, miễn dịch, cơ bắp… Tuy nhiên, khi cơ thể thừa canxi thì sẽ gặp nguy cơ bị vôi hóa thận, sỏi thận, giảm chức năng thận, giảm hấp thu các chất khoáng khác như sắt, kẽm, magie… làm trẻ suy dinh dưỡng.

Trẻ cũng dễ thấp lùn do hàm lượng canxi trong máu tăng cao có thể đi vào xương nhiều hơn, làm cứng xương sớm dẫn tới hạn chế sự phát triển xương. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, nhu cầu canxi của cơ thể thay đổi theo lứa tuổi và phụ thuộc vào quá trình phát triển xương của mỗi người.

Có rất nhiều cha mẹ cho rằng, thường xuyên ăn canh xương thì sẽ có đủ canxi. Nhưng canxi trong xương không dễ bị hòa tan thậm chí ninh cả tiếng đồng hồ.

Trẻ thường lười ăn rau, nên nhiều cha mẹ chiều con, chỉ cho con ăn thịt với lầm tưởng trong rau xanh chỉ có chất xơ và vitamin, không liên quan tới sức khỏe của xương. Nhưng trên thực tế, rau không chỉ chứa một lượng lớn nguyên tố kali, magie, có thể giúp duy trì sự cân bằng axit-bazo, giảm tình trạng mất canxi.

Bản thân các loại rau còn chứa không ít canxi. Rau diếp, bắp cải, cải xoăn, cần tây… đều là những loại rau bổ sung canxi không thể xem nhẹ.

Thái An

Anh Nguyễn Văn Sang, sinh ra ở Chợ Lớn nhưng chuyển sang định cư ở thành phố Toronto (Canada) từ năm 1985. Đam mê về nhà cửa, vườn cảnh, anh đã theo học ngành Landscape Technologist (chuyên viên cảnh quan) và còn thành lập công ty về lĩnh vực này. Ngôi nhà được anh Sang mua từ năm 1996, nằm ở trung tâm thành phố Toronto. Tổng diện tích đất chỉ hơn 300m2, trong đó 92m2 để xây dựng. Nhà làm theo kiến trúc kiểu bungalow, một trệt một hầm, 2 phòng ngủ, được xây năm 1955 nhưng bên trong được làm mới lại hoàn toàn cách nay 10 năm. Ngôi nhà nằm bên hồ West lake. Hồ nước nằm phía sau nhà rất yên tĩnh nên anh Sang hạn chế trồng hoa để mảnh vườn hài hòa với phong cảnh thiên nhiên chung quanh. Ở đây, các loại động vật hoang dã thường hay quần tụ như gấu mèo, sóc chuột, hải ly, chồn, rùa và rất nhiều chim chóc. Đôi chim thiên nga này hay dạo chơi ở hồ sau vườn nhà và thường được anh Sang cho ăn. Thời điểm vừa mua nhà, khu vườn còn rất đơn sơ và ít cây cảnh. Là một kiến trúc sư cảnh quan, anh Sang đã đầu tư rất nhiều công sức để vườn có dáng dấp như ngày nay. Ban đầu anh bỏ bớt những cây lá kim, để biến thành vườn 3 mùa. Vườn trước chia ô, giữa các lối đi có lót đá, trồng xen kẽ cỏ. Có ô thì trồng các loại bụi cỏ làm cảnh và xương rồng, ô thì trồng các loại hoa mùa xuân, mùa hè. Vườn sau tiếp giáp với hồ nước - nơi có những cây cổ thụ phủ bóng phần lớn trong ngày - thì được trồng cỏ và cây chịu được bóng râm. Canada là xứ hàn đới, nhiệt độ mùa đông ở Toronto có thể xuống đến âm 25 độ C nên chỉ những giống hoa chịu được lạnh mới sống được như tulip, thủy tiên, diên vĩ, mẫu đơn, linh lan, anh túc, oải hương… Các loại hoa này nở vào giữa mùa xuân (tháng 4 đến tháng 5) và phải được trồng từ mùa thu năm trước lúc đất chưa bị đóng băng. Tháng 4 về, mộc lan, anh đào, tử đinh hương, hoa mai....cùng luân phiên nở, khiến cho cảnh sắc mùa xuân nơi đây trở nên rực rỡ như xứ sở thần tiên. Khi thời tiết chuyển sang hè, khu vườn lại đón các loại hoa nhiệt đới như cúc, thược dược, dạ lan thảo, phong lữ, vạn thọ, mõm sói… Tuy hoa mùa hè phải trồng mới hàng năm, không đẹp như mùa xuân nhưng hoa nở liên tục đến 4, 5 tháng mới tàn. Trong ảnh là hoa mẫu đơn hồng. Tại các lối đi được trồng loại rêu Ailen. Khi hoa rêu nở, những cánh hoa li ti phủ trắng xóa lối đi như tấm thảm, xen kẽ với những tảng đá tạo nên vẻ đẹp khiến ai đến thăm cũng phải trầm trồ. Anh Sang cho biết, loại rêu khá hiếm ở khu vực anh đang sinh sống, do việc chăm sóc không hề đơn giản. Trong tuần anh phải dành nhiều buổi để nhổ cỏ dại, giữ cho thảm rêu mọc đều và đẹp nhất. Do tính chất công việc không khắt khe về thời gian nên bất cứ khi nào rảnh, anh Sang đều dành cho khu vườn. Để kiểm soát mật độ cây, tránh sinh sôi quá nhiều, anh thường đào bỏ bớt củ hay tỉa rễ của chúng. Nước tưới cách ngày. Sau mỗi một đợt hoa tàn, anh phải cắt bỏ hoa héo, tỉa cây và bón phân định kỳ. Cứ sau 3 năm thì thay đất mặt một lần. Để có khu vườn như tiên cảnh này, anh Sang cũng trải qua không ít sai lầm. Anh kể: "Thời gian đầu phải bò lê nhổ cỏ dại trên rêu tỉ mỉ quá, mất thời gian quá nên tôi mua thuốc diệt cỏ về xịt cho lẹ. Thuốc thật hiệu nghiệm, cỏ dại chết hết sau 24 giờ nhưng thảm rêu cũng tiêu tùng theo. Rêu cháy khô loang lổ và phải mất 2 mùa xuân mới phủ kín lại". "Cách nay 3 năm, cô cháu gái mượn nhà tôi để làm lễ cưới. Tôi muốn cho thảm cỏ vườn sau thật dày và xanh để quan khách đi êm chân nên trước đó một tháng đã bón phân cho cỏ, nhưng có vẻ rải quá đậm và kết quả là thay vì có một bãi cỏ xanh mướt, thì tôi được một thảm cỏ vàng khè như sau cơn hạn hán", anh kể. Những ngày cuối tuần đẹp trời anh hay ra sau hồ cho chim trời, thiên nga ăn và nhâm nhi cà phê, nghe chim hót, ve kêu... Với anh, khu vườn như một phần cuộc sống không thể tách rời. Tuy hiện nay chuyển sang làm hẳn mảng môi giới địa ốc nhưng anh vẫn dành niềm đam mê cho khu vườn.

Theo Báo Xây dựng