Khám phá vùng đất thiêng Tây Yên Tử

Thực đơn của một cuộc viễn du là những ảo mộng đan xen và chẳng dễ gọi tên. Người đã “thắp hoàng hôn trước một cơn say dài” là người mang nhiều tâm trạng thế nhân, biết trước sự vô vọng của những cuộc đi, nhưng không thể không đi bởi vẻ đẹp mời gọi của nó. Vẻ đẹp của những mất mát một đi không trở lại. Nguyễn Tiến Thanh làm thơ như bước vào vương quốc của những điều phi logic, hoặc là chẳng buồn đoái hoài đến logic. 

Ngày buồn bởi nắng chưa vàng

Đã rưng rưng phố còn bàng hoàng cây

Chiều buồn bởi bụi mù bay

Vẫn mờ nhân ảnh lại cay mắt người

(Hỏi buồn)

Chất men say trong ngôn từ và chất thi sĩ nhạy cảm chảy tràn trên thơ Nguyễn Tiến Thanh dù nó buồn thật buồn, nhưng là nỗi buồn gây đắm đuối người đọc. Tôi cũng hay xưng tụng nỗi buồn, bởi vì tôi thấy rằng một trái tim yêu đời thường rất buồn. Thậm chí càng yêu đời thiết tha người ta càng buồn. Nhưng là cái buồn đã vượt lên trên thở than, vượt lên trên lý lẽ, như một phẩm chất và hương vị tất yếu trong kiếp làm người. Và cũng bởi lý do nữa, người tri kỷ thấy nhau trong đời, lạ thay - thường không phải trong vui, mà phần lớn trong buồn.

Buồn là sắc sắc không không

Buồn là mê tỉnh, hưng vong, thịnh tàn

(Hỏi buồn)

Thơ của Nguyễn Tiến Thanh cứ bàng bạc mộng tưởng, nhiều câu “sa đà” đến mức muốn “dúi” người đọc xuống đáy bữa tiệc mà thực đơn như anh đã chọn lúc đầu:

Đời là một cánh chuồn chuồn

Mỏng như kiếp phận bút mòn giấy trơ

Bể dâu rồi cũng ơ hờ

Ngàn sau rồi cũng phút giờ này thôi

Đời là một thoáng - đời trôi

Trôi rồi sẽ thấy rụng rơi tháng ngày

(Tự khúc)

Một kiểu viết chẳng cần vuốt ve, cứu chuộc. Một kiểu thả trôi mặc kệ không định cố tình hữu ý. May thay, dưới những câu thơ “mặc kệ” đó là một tấm chân tình của người cầm bút, nhắc ta về hữu hạn của đời người, sự vô thường của vạn vật. Nó giúp ta nhận diện chính mình và trở nên nhẹ nhõm hơn khi có thể buông tay nhiều hơn trong cuộc sống hạn hẹp. 

Ở một chiều kích khác, cảm hứng viễn du trong thơ Nguyễn Tiến Thanh cho độc giả thấm nhiều thế sự. Chàng thi sĩ của khoa văn năm nào với những thi phẩm nổi tiếng Viết cho đôi mắt đen, Điều đó dĩ nhiên rồi... làm thổn thức trái tim bao người đẹp, giờ vẫn đủ lãng tử để phiêu bồng, song thơ chở nặng thế thái nhân tình hơn. Đời sống với tất cả những nhộn nhạo, bất toàn, khô khốc, lẫn lộn được hiển bày từ quan sát của nhà thơ:

Đại bác gầm trên những thảo nguyên

Buồn bã là sắc màu vương trên gấu váy phụ nữ

Rách

Như đứt gãy tầng trầm tích

Xé toạc chuỗi cung ứng niềm tin

Không thể toàn cầu hóa những giấc mơ

GDP tình yêu tăng trưởng liên tục ba năm

Những đôi lứa bước vào thế giới hôm nay

Bằng hôn lễ hòa đàm

Chấm dứt mê say

Một lễ hội thả thính vĩ đại trên ao-hồ-khe-suối-

đầm lầy và tất cả các đại dương

Sáng tạo mắc câu trong không gian nặng mùi hổ thẹn

Nửa đời - tóc hóa rong rêu

Môi cười - mà mắt vẫn hiu quạnh buồn

(Viết sáng mồng 1)

Thi ca là nhật ký của tâm hồn, là nhật ký của cảm xúc. Bức tranh đời sống đập vào tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ và bật ra thành những mảnh vỡ của nỗi buồn. Có thể nào mỗi người không tự thấy bản thân là một mảnh vỡ đó, trong mỗi ngày sống chất chứa thông tin nhưng sự kết nối vào nhau như sợi dây cứ mủn ra mỗi lúc. Chúng ta có thể nào không tự vấn mình.

Ở Viễn cacó nhiều bài thơ giàu chất suy tưởng - là chiêm nghiệm của một người đã đi trên đường xa, đã trải nhiều phong sương gió bụi: 

Ta bỗng hiểu cách lụi tàn của cỏ

Nên chẳng hề mơ mộng cánh sen khô

(Dạ ca)

Đường thẳng và lối rẽ

Xa lộ và bụi bặm

Đều không phải thứ ta cần

Cuối cùng

Ta chỉ cần

Một chỗ nghỉ chân

(Đường thẳng)

Những trang sách đốt đền mua danh sàm ngôn

trong ngôi nhà tính thiện

Đường bay của những viên đạn ngôn ngữ cay độc 

và bạo phát

Bắn vào lòng tốt

Làm chảy máu lương tri

(Chợt đọc)

Những câu thơ như vậy có thể mang cho người đọc một thức ngộ nào đấy về kiếp nhân sinh, bởi nó được chắt ra từ chính men đời đắng cay, hạnh phúc mà người cầm bút đã đi qua. 

Dù tỏ ra không né tránh bất cứ đề tài nào trong thơ và dường như cũng là tạng người không cố ý làm thơ, Nguyễn Tiến Thanh cuối cùng vẫn nghiêng về chất tự sự trữ tình, lãng du như tự nhiên anh vốn thế.

Thơ Nguyễn Tiến Thanh hay và gợi vẫn là khi viết về tình yêu, về những khung trời mộng tưởng đã mất trong đời thực, chỉ còn trong niềm nhớ. 

Áo em giờ vẫn mỏng

Phong phanh với sương mù

Ta cuối đường đứng ngóng

Một tình cờ thiên thu

(Một tình cờ thiên thu)

Anh đuối sức chạy dọc đường số phận

Nhặt niềm vui rơi như lá me vàng

Phía trước mặt là dòng sông nước cạn

Cuối mưa nguồn còn chớp bể không em

(Vụt hiện)

Những bài thơ hay nhất xem chừng tác giả lại ít dụng công nhất. Chất lãng mạn, bảng lảng vẫn là chủ đạo. Hiện tại và quá khứ quyện vào nhau tạo ra một không gian ảo mờ, đẹp buồn rất đặc trưng. 

Thưa em, có một lãng quên

Về trên ngày tháng gọi tên muộn màng

Đã mênh mang gió đại ngàn

Biển xanh viễn thẳm còn bàng hoàng ta

(Báo cáo)

Chắc chắn rằng trên hành trình viễn thẳm của thi ca, những khúc hát viễn du còn mãi xanh trong trái tim chàng thi sĩ xuất thân Văn khoa Nguyễn Tiến Thanh. “Menu” thơ của chàng sẽ còn nối dài và phong phú, để mỗi khách thơ đều tìm thấy món ăn ưa thích cho tâm hồn. 

(Ảnh: NVCC)

Đối với các thị trấn ven biển trên khắp Nam Phi, bào ngư đã trở thành nguồn gốc của thịnh vượng và sự hỗn loạn. Loài động vật thân mềm này tạo việc làm cho hàng nghìn người đồng thời nuôi dưỡng các tập đoàn tội phạm quốc tế.

Các trang trại nuôi giống quý giá được bảo vệ nghiêm ngặt bằng hệ thống an ninh tiên tiến và camera quan sát 24 giờ, theo SCMP.

Nam Phi xuất khẩu hơn 5.000 tấn bào ngư hàng năm, chủ yếu sang Hong Kong và các thị trường châu Á khác, nơi nó được gọi là "vàng trắng".

Trong số đó, gần một nửa là do săn trộm, theo ước tính của các tổ chức buôn bán động vật hoang dã và cơ quan chính phủ.

Haliotis midae - tên khoa học của nó - hay perlemoen, theo cách gọi của người dân địa phương ở “quốc gia cầu vồng”, được liệt kê vào loài có nguy cơ tuyệt chủng trong Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế.

Săn trộm tràn lan

Quần thể bào ngư hoang dã đang “cạn kiệt” và khối lượng bị khai thác trái phép đạt mức khổng lồ.

“Các dự đoán chỉ ra rằng nếu không giảm đáng kể sản lượng đánh bắt, dù hợp pháp hay bất hợp pháp, nguồn lợi bào ngư sẽ tiêu biến trong vòng 10 năm”, Albi Modise, người đứng đầu bộ phận truyền thông của Bộ Môi trường Nam Phi, nói.

Theo mạng lưới giám sát buôn bán động vật hoang dã Traffic, hoạt động trao đổi trái phép ở đây trị giá từ 60 triệu USD đến 120 triệu USD mỗi năm.

Mặc dù có đường bờ biển dài 2.850 km, Nam Phi không có lực lượng bảo vệ khu vực này.

Hải quân, tự hào với một hạm đội tàu chiến, tàu ngầm, được thiết lập để chống cướp biển và các mối đe dọa từ nước ngoài.

Điều này có nghĩa là nhiệm vụ chống săn trộm giữa các thị trấn được bố trí thưa thớt thuộc về cảnh sát quốc gia.

Tính đến năm ngoái, lực lượng này có 136 thợ lặn đang hoạt động và 82 người điều khiển tàu. Nhưng họ cũng chịu trách nhiệm tìm kiếm các nạn nhân bị đuối nước và ngăn ngừa các tội phạm khác.

Markus Burgener, sĩ quan chương trình cấp cao của Traffic, cho biết cảnh sát coi việc săn trộm bào ngư là nghiêm trọng, ước tính khoảng 350-400 vụ bắt giữ mỗi năm.

Tuy nhiên, họ đang chới với trong cuộc chiến chống lại những kẻ săn trộm khi thị trường bào ngư phát triển. Với xuất khẩu tăng trung bình 8% từ năm 2009 đến năm 2016, nó đã trở thành trụ cột của nền kinh tế ven biển, khiến nỗ lực triệt phá hoạt động buôn bán bất hợp pháp trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Thậm chí, nhiều sĩ quan nhắm mắt làm ngơ trước vấn nạn này. Không có gì ngạc nhiên khi niềm tin của công chúng vào cảnh sát đang ở mức thấp nhất mọi thời đại, theo các phân tích của Hội đồng Nghiên cứu Khoa học Con người độc lập.

Cư dân ở thị trấn Hermanus, cách Cape Town, thủ phủ của tỉnh Western Cape vài giờ lái xe về phía đông, nói rằng ngay cả khi họ báo cáo sự cố cũng không có ai quan tâm.

Đối với những cảnh sát liêm chính, việc săn bắt trộm bào ngư có thể không phải là ưu tiên hàng đầu ở một quốc gia có tỷ lệ giết người trung bình là hơn 70 vụ mỗi ngày.

Bất chấp sự phổ biến của hoạt động buôn bán trái phép, việc bắt tội phạm không phải là nhiệm vụ dễ dàng.

Ở các thị trấn xa xôi được bao quanh bởi những ngọn núi hùng vĩ uốn lượn trên bãi biển cát trắng và làn nước màu ngọc lam, người dân địa phương có thể chỉ ra những điểm nóng mà họ thấy đáng ngờ.

Tại Hermanus, nơi thu hút khách du lịch đến xem cá voi, một quản lý nhà hàng cho hay anh đã nhiều lần nhìn thấy những kẻ săn trộm trước khi trời tối.

“Nếu báo cho chính quyền, tôi có thể mất mạng. Khi chúng bị bắt, tôi sẽ phải làm chứng và phơi bày danh tính trước một mạng lưới tội phạm rộng lớn sẵn sàng trả thù bất cứ ai”, người đàn ông 40 tuổi nói.

Rủi ro tiềm ẩn

Thị trường kinh doanh trái phép cũng đặt ra một mối đe dọa đối với thương mại toàn cầu.

An toàn thực phẩm là yếu tố được quan tâm đối với các nhà sản xuất hợp pháp, những người sử dụng các quy trình tỉ mỉ để làm sạch bào ngư, sấy khô, đóng hộp hoặc vận chuyển sống.

Tại một trong những trang trại của Abagold - nhà sản xuất lớn ở Hermanus - bào ngư đang phát triển được cho ăn theo một công thức đặc biệt và sau đó đổi thành dạng viên cùng với tảo bẹ từ biển.

Những người vào nhà máy chế biến bắt buộc phải đeo lưới che tóc và mặc áo khoác phòng thí nghiệm, đồng thời tháo bỏ đồ trang sức, vệ sinh kỹ lưỡng.

Bào ngư được lấy ra khỏi vỏ bằng tay, rửa bằng máy và được thả dọc theo băng chuyền để các nhân viên chà xát nhuyễn thể bằng tay. Bào ngư đóng hộp được nấu trước trong tối đa 24 phút, tùy thuộc vào kích cỡ.

Michael Dunsdon, Giám đốc sản xuất của Abagold, cho hay từ vỏ đến lon, quá trình này mất đến 24 giờ. Sau khi làm sạch, bào ngư khô được treo trong 3 tuần ở một căn phòng giống như phòng tắm hơi.

Bào ngư săn trộm không nhận được sự chăm sóc tương tự. Không có nhà máy chế biến hợp vệ sinh và chuỗi phân phối lạnh, mà thay vào đó là những chiếc bao tải giấu trong bụi rậm, xe bán tải lộ thiên và sân sau của những kẻ đi săn.

“Một trong những nỗi sợ lớn nhất của tôi là ai đó ở Hong Kong bị bệnh do dùng bào ngư bất hợp pháp. Khi đó, hậu quả sẽ giáng lên toàn ngành”, Werner Piek, Giám đốc tiếp thị của Abagold, chia sẻ.

Nhiều chiến dịch đang được thực hiện nhằm giúp người tiêu dùng nắm bắt thông tin và cắt giảm nhu cầu đối với loài nhuyễn thể săn trộm.

Hầu hết trang trại ở Nam Phi đều có một số loại chứng chỉ bền vững mà họ quảng bá trên nhãn của mình. Các sản phẩm của Abagold mang biểu tượng Friend of the Sea trong khi HIK được công nhận bởi Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản.

Không ít tập đoàn khách sạn, nhà hàng và siêu thị yêu cầu xuất trình giấy tờ khi thu mua để giúp loại bỏ các sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Theo Zing