Nhìn lại hành trình này, trong cuộc trò chuyện với báo chí mới đây, ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - NN&PTNT) cho biết, đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn cơ bản đảm bảo mục tiêu về số lượng lao động được đào tạo nghề quy định trong Đề án 1956 và Quyết định 971/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, góp phần nâng cao tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo (năm 2008 là 12%; năm 2016 là 34,14%; năm 2018 là 38,6%). Một số địa phương có tỷ lệ lao động qua đào tạo khá cao như Hậu Giang (64%), Phú Yên (60%), Thanh Hóa, Nam Định.

Cụ thể, giai đoạn 2011 - 2015, kết quả triển khai đã hỗ trợ đào tạo 1.148.917/1.600.000 lao động nông thôn học nghề nông nghiệp (đạt 75% kế hoạch). Sau học nghề đã có 872.696 người chiếm (84%) số được đào tạo có việc làm mới hoặc nâng cao hiệu quả của việc làm cũ. Kinh phí hỗ trợ dạy nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn giai đoạn này là 2.051 tỷ đồng/7.887,15 tỷ đồng chiếm 26% kinh phí chung của đề án.

Trong đó, ngân sách trung ương hỗ trợ trên 1.445,0 tỷ đồng, chiếm 18% tổng kinh phí bố trí thực hiện đề án. Ngân sách địa phương và các nguồn từ các chương trình, dự án khác: khoảng 606 tỷ đồng, chiếm 0,8% tổng kinh phí bố trí thực hiện đề án.

Trong giai đoạn 2016 - 2019, đã đào tạo được 1.150.000/1.400.000 lao động nông thôn học nghề nông nghiệp, đạt 82% kế hoạch của giai đoạn 2016 - 2020. Kinh phí đào tạo nghề cho lao động nông thôn được bối trí chung trong Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới.

Theo dự kiến kinh phí sự nghiệp từ ngân sách trung ương cho đào tạo nghề cả giai đoạn 5 năm (2016 - 2020) là 4.200 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo báo cáo của các địa phương trong 4 năm (2016 - 2019), thực tế mới bố trí được khoảng 2.300 tỷ đồng, bằng 54% so với kinh phí dự kiến. Kinh phí hỗ trợ cho đào tạo nghề nông nghiệp được gần 1.000 tỷ đồng

Hoạt động dạy nghề nông nghiệp cho nông dân và lao động nông thôn không chỉ huy động các cơ sở dạy nghề mà còn thu hút được các nhà khoa học của các viện nghiên cứu, trường (trung cấp, cao đẳng, đại học); các lao động kỹ thuật từ các doanh nghiệp; những nghệ nhân, người có tay nghề cao trong các làng nghề tham gia giảng dạy. Một số doanh nghiệp, hợp tác xã bước đầu đã quan tâm, hợp tác với các cơ sở đào tạo để xây dựng giáo trình, hỗ trợ địa bàn thực tập và tuyển dụng học viên sau khóa học.

Các ngành, địa phương đã xác định đào tạo nghề là nhiệm vụ quan trọng để nâng cao trình độ sản xuất của người nông dân; góp phần thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới; hình thành lên nhiều mô hình liên kết doanh nghiệp - nông dân trong sản xuất nông lâm thủy sản mang lại hiệu quả kinh tế cao, tạo thành các vùng nguyên liệu lớn cho các doanh nghiệp, hợp tác xã...

Còn tình trạng cung chưa khớp cầu

Song, cũng theo ông Lê Đức Thịnh, việc đào tạo nghề nông thôn vẫn còn có thực trạng "cung" chưa khớp với "cầu", chưa gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn với quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Một số nơi chưa thực hiện tốt việc khảo sát nhu cầu học nghề, chuyển đổi nghề của lao động nông thôn, từ đó chưa phát huy việc đào tạo nghề nông nghiệp gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển dịch cơ cấu lao động; nhiều nơi chưa xây dựng kế hoạch để đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực tại chỗ.

Bên cạnh đó, việc xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn kỹ năng nghề, chương trình, giáo trình đào tạo nghề nông nghiệp chưa thật phù hợp và đáp ứng nhu cầu của người học nghề. Việc dạy và học nghề ở nhiều nơi còn mang tính hình thức.

Cá biệt còn có tình trạng chạy theo số lượng, tập trung cho giải ngân, chưa quan tâm đến chất lượng và nhu cầu chất lượng lao động của doanh nghiệp, hợp tác xã và nhu cầu học nghề của người lao động…

Ông Thịnh kết luận, nguyên nhân thực trạng này do công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn từ trung ương đến các địa phương còn nhiều hạn chế, nhất là công tác về xây dựng cơ chế, chính sách; công tác dự báo nhu cầu đào tạo nghề và xây dựng kế hoạch, cơ cấu nghề đào tạo; công tác xây dựng cơ sở dữ liệu nghề nông nghiệp phục vụ hoach định chính sách, công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả đào tạo nghề.

Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn ban hành thiếu sự đồng bộ với các chính sách khác như chính sách hỗ trợ về tín dụng, đất đai, khởi nghiệp nông nghiệp, chính sách hỗ trợ thành lập trang trại, doanh nghiệp hợp tác xã, khuyến nông…

Doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp có nhu cầu đào tạo lao động nhưng tiềm lực tài chính, nguồn lực cán bộ hạn chế và đặc biệt cơ chế để thu hút sự tham gia còn bất cập như: Doanh nghiệp không được cấp phép, cán bộ của doanh nghiệp không có chứng chỉ đứng lớp như quy định, nội dung nghề đào tạo chưa phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp trong khi doanh nghiệp không được tham gia xây dựng giáo trình đào tạo nghề cùng cơ sở dạy nghề...

Ngọc Anh

Phát biểu trong lễ trao giải, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ khẳng định: Những thông tin về giáo dục được phản ánh đầy đủ, kịp thời trên báo chí đã giúp cho những chủ trương, chính sách, đổi mới về giáo dục đến với dư luận xã hội.

Báo chí trở thành diễn đàn để giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, sinh viên; các chuyên gia, nhà khoa học, toàn thể nhân dân được bày tỏ ý kiến và tham gia vào quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách giáo dục.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ trao giải đặc biệt cho nhóm tác giả từ VOV2, đoạt giải Đặc biệt

Báo chí cũng phát hiện, phản ánh và cổ vũ kịp thời những tấm gương giáo viên, học sinh nỗ lực vượt qua khó khăn, tích cực đổi mới, sáng tạo trong giảng dạy và học tập.

Qua 2 năm tổ chức giải báo chí “Vì sự nghiệp giáo dục”, bằng sự trân trọng với từng tác phẩm báo chí và những người làm báo, Ban Tổ chức đã có những tìm tòi, đổi mới để hướng đến một giải thưởng báo chí có uy tín, chuyên nghiệp và có sức sống lâu dài.

“So với năm đầu tiên tổ chức, Giải thưởng báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp giáo dục” năm 2019 đã có quy mô lớn hơn và ngày càng chuyên nghiệp hơn. Theo thống kê của Ban Tổ chức, qua 6 tháng phát động, đã có gần 1.000 tác phẩm được gửi về tham dự giải với mặt bằng chất lượng chung cao hơn năm ngoái.

Nội dung các tác phẩm đề cập chân thực, sâu sắc, phản ánh góc nhìn đa chiều đến nhiều khía cạnh của giáo dục, từ sự hy sinh cống hiến của các giáo viên vùng khó khăn, sự nỗ lực của những học sinh vượt khó học giỏi, học sinh đạt thành tích cao trong học tập; tới tinh thần mạnh dạn đổi mới, sáng tạo của nhiều cơ sở giáo dục, nhiều giáo viên và học sinh”, Bộ trưởng Bộ GD ĐT Phùng Xuân Nhạ nói.

Cũng trong buổi lễ này, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chính thức phát động giải báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp giáo dục” năm 2020.

Bộ trưởng hi vọng, giải thưởng trong những năm tiếp theo sẽ thu hút ngày càng nhiều hơn sự quan tâm của các cơ quan báo chí; sự tham gia đông đảo của các phóng viên báo chí trong cả nước; ghi nhận và vinh danh xứng đáng sự nỗ lực tìm tòi, công sức, cống hiến của mỗi người làm báo với sự nghiệp giáo dục và đào tạo của nước nhà.

Ông Triệu Ngọc Lâm, Tổng biên tập Báo Giáo dục và Thời đại cho biết: “Các tác giả đã có sự đầu tư công phu với mảng đề tài đã chọn; đầu tư cả thời gian, công sức và dấn thân đến tận những hang cùng ngõ hẻm, đến những nơi khó khăn nhất vùng biên cương, núi cao hay các đảo tiền tiêu xa xôi quay những thước phim quý, chụp những bức hình đẹp, phỏng vấn thầy, cô giáo để có tư liệu sinh động cho tác phẩm tham dự giải.

Các tác phẩm dự giải đã phản ánh đa diện, không chỉ là đề tài truyền thống từ những năm trước là tôn vinh những tấm gương thầy cô miệt mài trên bục giảng mà có nhiều bài viết, tác phẩm chuyên sâu phân tích vấn đề định hướng lớn của ngành giáo dục như tự chủ đại học, đổi mới phương pháp dạy học, cơ chế tuyển dụng giáo viên, các vấn đề nóng của ngành với tinh thần xây dựng cao.

4 nhóm tác giả đoạt giải nhất. Ảnh: Giáo dục và thời đại

4 tác phẩm đoạt giải Nhất gồm: “Chuyện về những người thầy thắp lửa” của nhóm tác giả: Lê Thị Hằng, Kiều Thanh Phượng, Trần Bá Duy, Trần Nguyễn Anh Thu, Cao Thị Phương Lan (Báo VOV2 - Đài Tiếng nói Việt Nam); “Tự chủ đại học - Xu thế cần nhân rộng” của nhóm tác giả: Lê Tuấn Anh, Ngô Hương Sen, Đoàn Xuân Kỳ, Nguyễn Thị Thu Phương (Báo Nhân dân); “Hành trình 30 năm thay đổi số phận trẻ bụi đời của nhà giáo 74 tuổi” của nhóm tác giả  Vũ Lụa, Diệu Bình (Báo Điện tử VietNamNet); “Lớp học trên Nóc Ông Ruộng” của nhóm tác giả: Nguyễn Văn Ba, Nguyễn Bá Trung, Hồ Nữ Thị, Nguyễn Tài Việt (Ban Khoa giáo - Đài Truyền hình Việt Nam).

Tác giả Vũ Thị Lụa - nhóm tác giả đoạt giải nhất đến từ báo VietNamNet

Ban tổ chức đã lựa chọn một tác phẩm xuất sắc nhất từ 4 tác phẩm giải Nhất để trao giải Đặc biệt, đó là tác phẩm “Chuyện về những người thầy thắp lửa” của VOV2 Đài Tiếng nói Việt Nam.

Hai nhân vật tiêu biểu được trao giải năm nay là thầy giáo Lưu Văn Hóa - trường tiểu học Trà Văn (Nam Trà My, Quảng Nam) trong tác phẩm “Lớp học trên nóc Ông Ruộng” và cô Kim Thị Minh – trong tác phẩm “Chuyện về người thầy thắp lửa”.

Thầy Hóa chia sẻ: “Tôi vào nghề được 22 năm, gặp không ít khó khăn, cơ sở vật chất thiếu thốn, học sinh ít… nhưng tôi và đồng nghiệp luôn cố gắng để vượt qua. Tôi không nghĩ mình được vinh danh là nhân vật tiêu biểu được vinh danh. Đây là động lực để tôi cố gắng hơn”.

Cô Kim Thị Minh nghẹn ngào: “Tôi vô cùng xúc động khi những đóng góp của mình được ghi nhận. Đây là món quà tinh thần vô cùng lớ đối với tôi trong dịp kỉ niệm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11”.

Hành trình 30 năm thay đổi số phận cho trẻ bụi đời của nhà giáo 74 tuổi

'Những đứa trẻ đến với chúng tôi như một cái duyên. Dù không có chủ ý làm từ thiện vì cuộc sống lúc đó còn khó khăn, nhưng chúng tôi đã không nỡ để chúng rời đi...'.