Tại sao mọi người lại muốn ‘xóa sổ' mật khẩu

Trong một lần trao đổi với đội ngũ bảo mật của Microsoft về mục tiêu "Xây dựng một thế giới không có mật khẩu" vào tháng 8/2018, đại diện của nhóm đã chia sẻ:

"Không ai trong chúng ta thích mật khẩu cả. Chúng thật bất tiện, không an toàn, và đôi khi gây nhiều rắc rối. Thực tế, chúng tôi ghét mật khẩu nhiều đến nỗi phải dồn hết sức lực của mình vào việc tạo ra một thế giới mới mà không có chúng – một thế giới hoàn toàn ‘sạch' mật khẩu".

Mật khẩu ngày càng gây ra nhiều bất tiện, và chúng ta đã phải khôn ngoan hơn trước những rủi ro khi sử dụng loại hình bảo mật đó. Nếu trước đây mọi người thường sử dụng mật khẩu là một chuỗi ký tự đơn giản trên cùng nhiều trang web khác nhau, thì khi tin tặc hoặc một người nào đó có được chúng, đồng thời toàn bộ dữ liệu và thông tin cá nhân của chúng ta trên các trang web kia cũng có nguy cơ bị đánh cắp. Vì vậy, phương án duy nhất được lựa chọn là tạo một mật khẩu có độ phức tạp cao và khác nhau đối với mỗi một trang web được truy cập.

Đến đây, chúng ta lại gặp phải một vấn đề phức tạp phát sinh: không thể nhớ mật khẩu. Đối với đa số người dùng, họ không có bộ não thiên tài để có thể ghi nhớ trong đầu tất cả các mật khẩu có ký tự phức tạp khi dùng nhiều tài khoản trực tuyến khác nhau. Vì vậy, các phần mềm quản lý mật khẩu đã ra đời, được phát triển và đóng vai trò là trung tâm quản lý "chìa khóa online" cho người dùng. Chúng ta có thể lưu hàng trăm, hàng nghìn mật khẩu khác nhau vào phần mềm quản lý, và điều duy nhất chúng ta cần nhớ là một mật khẩu chính để truy cập vào phần mềm khi cần – an toàn hơn nhiều so với việc sử dụng một mật khẩu cho nhiều trang web khác nhau.

Tuy nhiên, ngay cả khi bạn đã có trong tay một loạt các mật khẩu khó nhằn và trình quản lý tiện dụng, thì độ bảo mật vẫn thật sự chưa cao. Có thể một số hacker sẽ cài đặt keylogger hay malware lên hệ thống máy tính, lấy cắp mặt khẩu để truy cập trái phép vào các trang web mà bạn đang sử dụng. Tình trạng như vậy đã xảy ra nhiều năm trước đây, nghiêm trọng đến mức một số nhà phát triển đã tạo ra lớp bảo mật thứ hai, xác thực qua mã OTP điện thoại, mail, hay có khi là mã từ thiết bị khác (xác thực hai lớp trên Facebook bằng trình lấy mã).

Nếu việc sử dụng mật khẩu thật sự phức tạp như vậy, liệu có phương thức bảo mật nào khác tốt hơn không?

Phương thức bảo mật nào sẽ đủ điều kiện để thay thế mật khẩu?

Goldberg, giám đốc bộ phận bảo mật của công ty 1Password – sở hữu ứng dụng cùng tên khá nổi tiếng hiện nay – cho biết ông đã từng chứng kiến rất nhiều kế hoạch nối tiếp kế hoạch được lập nên với mục đích loại trừ mật khẩu trong vòng 20 năm qua, và tất nhiên đều gặp phải thất bại thảm hại. Tuy vậy, những dự án mới đang được nhen nhóm ở thời điểm hiện tại có thể trở nên khả thi trong tương lai, với cơ hội thành công cao hơn do trình độ công nghệ đã tiến bộ vượt bậc so với quá khứ, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của thiết bị cá nhân như smartphone, laptop….

Bảo mật sinh trắc học có thể thay thế mật khẩu. Chúng ta sử dụng Touch hoặc Face ID đăng nhập vào iPhone thay vì nhập mã PIN. Và đồng thời, điện thoại Android cũng sử dụng các công nghệ cảm biến vân tay và nhận dạng khuôn mặt tương tự, để mở khóa thiết bị của mình.

Với Microsoft, giờ đây bạn có thể tạo một tài khoản Windows mà không cần mật khẩu, với tên đăng nhập là số điện thoại, và ‘mật khẩu' sẽ là chuỗi ký tự được gửi đến điện thoại của bạn thông qua tin nhắn SMS.

Điện thoại cũng có thể được sử dụng để thay thế password. Google gần đây đã cho phép thiết bị sử dụng Android hoạt động như các khóa FIDO2. Tuy nhiên bạn cần phải xác thực vân tay trên điện thoại nếu muốn đăng nhập vào các trang web trên máy tính xách xay của mình.

Đa phần các công ty công nghệ giờ đây đang cố gắng giảm sự phụ thuộc vào mật khẩu với phương thức "đăng nhập một lần": người dùng đăng nhập vào tài khoản Facebook, Google,.. sau đó sử dụng tài khoản đó để đăng nhập vào các trang web hay dịch vụ khác mà không cần thêm mật khẩu.

Thay thế mật khẩu, tưởng không khó nhưng khó không tưởng

Thoạt nhìn, các loại bảo mật trên có nhiều tiềm năng để thay thế cho mật khẩu ký tự truyền thống. Tuy nhiên, nếu để ý kỹ một chút, thì thật sự "thay thế" vẫn chưa hoàn toàn mang tính tuyệt đối – ít nhất là ở thời điểm hiện tại.

Bảo mật sinh trắc học, như Face hay Touch ID vẫn phải yêu cầu đến passcode hay mật khẩu Apple ID mỗi khi cài đặt hay thay đổi. Một số tác vụ trên thiết bị cũng yêu cầu mã PIN cho mục đích mã hóa thông tin. Sinh trắc học trên các thiết bị Android và Windows Hello của Windows 10 hoạt động tương tự nhau – về cơ bản, là những tính năng mang lại sự thuận tiện khi không muốn phải nhập mật khẩu mỗi lần muốn truy cập vào máy, nhưng trên thực tế, nó không hề thay thế được mật khẩu.

Một tài khoản "không mật khẩu" thật sự nguy hiểm hơn bạn tưởng. Thay vì một chuỗi ký tự cố định cho tài khoản của bạn, phương thức này tạo ra các ký tự (thường là đơn giản) khác nhau mỗi khi bạn muốn đăng nhập và gửi đến điện thoại thông qua SMS. Thật sự thiếu bảo mật hơn nhiều so với phương thức truyền thống là mật khẩu, kết hợp với mã xác thực cũng được gửi qua tin nhắn SMS.

Cuối cùng, với phương thức "đăng nhập một lần", có một vấn đề riêng tư chúng ta cần phải xem xét: khi "đăng nhập với Google" hay "đăng nhập với Facebook", thì các nhà dịch vụ – Google hay Facebook – sẽ biết bạn đang đăng nhập vào thứ gì.

Mật khẩu sẽ luôn là phương thức bảo mật chủ yếu

Kể cả khi nếu giấc mơ thay thế mật khẩu bằng điện thoại của Google trở thành hiện thực, thì nó cũng sẽ không thể nào "tận diệt" được loại hình bảo mật từ rất lâu này.

Tờ The Vergeđã tổng hợp toàn bộ kế hoạch của Google theo cách dễ hiểu nhất: "Nếu bạn đã đăng nhập vào điện thoại của mình, thì có thể sử dụng nó đăng nhập vào các thiết bị khác mà bạn muốn sử dụng với tài khoản Google".

Có thể ở thời điểm hiện tại, chúng ta đã không sử dụng mật khẩu trong một thời gian dài, và nó vẫn tồn tại ở đó, không hề biến mất. Tuy nhiên trong trường hợp thiết bị của chúng ta bị đánh cắp, thì mật khẩu sẽ là thứ đầu tiên chúng ta cần phải lấy lại.

Mật khẩu đang, và sẽ vẫn còn phổ biến, dễ dàng tạo và sử dụng. Các phương thức thay thế mật khẩu mặc dù đem lại nhiều tiện ích và tính bảo mật cao hơn. Tuy nhiên bạn sẽ phải cần đến chúng mỗi khi muốn lấy lại quyền truy cập nếu chẳng may đánh mất thiết bị, không thể đăng nhập bằng sinh trắc học hay một số phương pháp khác.

"Tôi cho rằng chắc chắn đến một lúc nào đó, chúng ta cũng sẽ gặp phải trường hợp mà bắt buộc phải có mật khẩu",Matt Davey, giám đốc điều hành 1Password, cho biết. Ví dụ, trên iOS 13, Sign in With Apple cung cấp tùy chọn đăng nhập trên môi trường web, và bạn phải nhập mật khẩu Apple ID khi thực hiện điều này trên các thiết bị không nằm trong hệ sinh thái Apple. Mật khẩu có ở khắp mọi nơi và đã trở thành mặc định khi các phương thức đăng nhập như sinh trắc học không thể sử dụng được.

Đồng thời, Goldberg cho rằng, tạo ra trang web sử dụng đăng nhập bằng mật khẩu là điều khá dễ dàng đối với các nhà cung cấp dịch vụ, giúp tiết kiệm chi phí và đơn giản các vấn đề liên quan. Ông cũng tiết lộ rằng số lượng người sử dụng 1Password ngày càng tăng, và các tập đoàn lớn như Apple, Google, hay Mozilla đang thật sự nghiêm túc hơn trong vấn đề quản lý mật khẩu.

Tóm lại, giấc mơ về một tương lai không còn mật khẩu sẽ là điều khó thành sự thật. Có thể, quá trình thay đổi thói quen sử dụng mật khẩu hằng ngày của phần lớn người dùng sang các phương thức bảo mật khác sẽ diễn ra trong một thời gian dài và gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, muốn "tận diệt" mật khẩu hoàn toàn? Thật khó để tưởng tượng.

Quang Minh

Theo đó, Vingroup, tập đoàn bất động sản lớn nhất Việt Nam vừa thông báo sẽ lên kế hoạch sản xuất điện thoại thông minh trong năm nay. Trong khi hãng điện gia dụng Asanzo cũng sẵn sàng cho việc tung ra thị trường 600.000 smartphone trong năm 2018, tăng gấp 50 lần so với năm 2017.

Tuy nhiên, Nikkei đã bỏ qua Mobiistar đang khá được chuộng ở thị trường nông thôn và đang tìm lối đi mới ở Ấn Độ. Cùng với đó là sự xuất hiện "thoáng qua" trên truyền hình của Bphone thế hệ thứ 3 từ Bkav.

Thị trường màu mỡ

Tại Việt Nam, Samsung đang nắm gần một nửa thị trường, các thương hiệu trong nước chỉ có thể bước chân vào từ phân khúc giá bình dân.

"Miếng bánh" smartphone tại Việt Nam tăng trưởng với tốc độ chóng mặt, khoảng 10%/năm và đã tăng gấp đôi từ năm 2014-2017 với 15 triệu smartphone đã được bán ra trong nước, theo Nikkei.

Những năm gần đây, thị trường điện thoại thông minh tại Việt Nam đã nhanh chóng mở rộng, ước tính khoảng 30-40 triệu chiếc đang được sử dụng. Chỉ trong năm 2017, 15 triệu điện thoại thông minh đã được bán.

Tuy nhiên, "miếng bánh" này đã bị Samsung chiếm gần một nửa với 46,5%. Trong khi đó thị phần của Oppo ở mức 19,4% và Apple chỉ 9,2%.

Oppo gia nhập thị trường Việt Nam năm 2012 đã nhanh chóng vượt mặt Apple trở thành thương hiệu thứ hai kinh doanh smartphone tại Việt Nam chỉ sau 5 năm. Điều này có được nhờ phần lớn vào quảng bá tính năng selfie. 

Xiaomi, một thương hiệu khác cũng đến từ Trung Quốc cũng đang vật lộn để mở rộng thị trường tại Việt Nam thông qua nhà phân phối Digiworld.

Người cũ vẫn tiếp tục nỗ lực

Asazo, hãng điện tử Việt Nam chuyên sản xuất TV sẽ chi 200 tỷ đồng để đẩy mạnh sản xuất điện thoại thông minh trong năm nay. Công ty này từng bước vào lĩnh vực smartphone với hai model vào năm 2017. Tuy nhiên chỉ có vỏn vẹn 12.000 sản phẩm được làm ra.

Trong năm 2018, Asanzo lên kế hoạch ra mắt sản phẩm mới đều đặn mỗi quý. Hãng sản xuất hy vọng sẽ có 600.000 sản phẩm được sản xuất trong năm nay.

Theo ông Phạm Văn Tam, Chủ tịch Asanzo, hãng đang xem xét việc phát hành các smartphone có mức giá dưới 1 triệu đồng. Đây là phân khúc ít đối thủ cạnh tranh. Samsung tại Việt Nam đưa ra mức giá 2,5-25 triệu đồng. Trong khi đó các mẫu iPhone của Apple có giá 9-30 triệu đồng.

Năm 2017, Asanzo đã đạt doanh thu 4,62 ngàn tỷ đồng. 90% doanh thu đến từ việc kinh doanh TV, smartphone chiếm chưa tới 1%. Asazon đặt mục tiêu nâng con số này lên 30% trong năm 2020.

Ngoài Asanzo, Bkav cũng là cái tên đáng lưu tâm. Đây là công ty phần mềm bảo mật hàng đầu tại Việt Nam và cũng là doanh nghiệp đầu tiên sản xuất điện thoại "Made in Vietnam".

Cụ thể năm 2015, hãng ra mắt sản phẩm có tên gọi Bphone. Cái tên gọi sự liên quan đến iPhone của Apple. Tuy nhiên sản phẩm này có thấp hơn khoảng 40% so với iPhone vào thời điểm đó. Hiện Bkav đang tiến hành chiến dịch quảng bá cho sản phẩm Bphone 3 sắp ra mắt của mình.

Theo đoạn quảng cáo 15 giây trên TV, Bphone 3 sẽ trang bị mặt lưng từ kính với cảm biến vân tay đặt trên logo chữ B. Một số chuyên gia công nghệ dự đoán Bphone sẽ sở hữu màn hình tràn cạnh theo xu hướng smartphone năm nay.

Smartphone Việt không chỉ Asanzo và Bkav, mà còn Mobiistar - từng đứng thứ 4 thị trường trong một số thời điểm của năm 2016- 2017. Tuy không quá nổi bật tại thị trường trong nước, nhưng Mobiistar đã bắt đầu bán ra các sản phẩm của mình tại Ấn Độ.

Theo trang Indianexpress, việc một hãng di động Việt Nam đổ bộ Ấn Độ là điều lạ lẫm. "Nhưng Mobiistar, hãng di động đã bán smartphone từ năm 2009, không gia nhập thị trường mà không có kế hoạch cụ thể", trang này cho hay.

"Điện thoại hỗ trợ 4G hiện có rất nhiều ở Ấn Độ và mạng 4G cũng đang phát triển nhanh chóng. Đây được xem là thị trường trọng điểm của ngành công nghiệp di động và chúng tôi nhìn thấy những cơ hội lớn tại nơi này”, ông Ngô Nguyên Kha - CEO Mobiistar, cho biết.

Người mới đầu tư mạnh

Tháng 6/2018, Vingroup thông báo họ đã lên kế hoạch sử dụng 131 triệu USD để thâm nhập thị trường di động trong nước. Một công ty con với tên gọi VinSmart sẽ được thành lập tại khu công nghiệp ở tỉnh Hải Phòng.

Trước đó, Vingroup đã quyết định xây dựng một nhà máy sản xuất xe hơi tại Việt Nam hồi tháng 9/2017. Đồng thời, tập đoàn này cũng sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất điện thoại bên ngay cạnh nhà máy xe hơi.

Ban đầu, Vingroup sẽ tập trung vào dòng điện thoại giá tốt tương tự cách hãng này áp dụng với lĩnh vực kinh doanh xe hơi. Sau đó Vingroup sẽ tiếp tục sản xuất các sản phẩm phân khúc cao cấp hơn.

Theo ông Nguyễn Việt Quang phó chủ tịch HĐQT tập đoàn Vingroup, thời gian đầu công ty VinSmart sẽ chỉ đẩy mạnh sản xuất các smartphone giá tốt.

Bên cạnh đó, Vingroup cũng hợp tác với các nhà sản xuất linh kiện cuối (OEM) nước ngoài nhằm tối ưu nhất chi phí đầu vào và giảm trực tiếp trên giá bán. Theo một cố nguồn tin tham gia kế hoạch, hiện Vingroup đang trong thời gian tìm hiểu công nghệ từ đó lựa chọn đối tác cung cấp linh kiện.

Điện thoại thông minh giá rẻ là cách tiếp cận thị trường Việt Nam khá thích hợp. Bởi những người có thu nhập thấp thường có xu hướng mua điện thoại di động cơ bản chỉ để giữ liên lạc.

Theo Nikkei, tương lai của điện thoại thông minh do các công ty Việt Nam sản xuất sẽ phụ thuộc vào việc họ lựa chọn giá bán ra như thế nào. Bên cạnh đó còn là những tính năng hấp dẫn, các chiến dịch thu hút người tiêu dùng thông qua mạng xã hội và chiến lược tiếp thị.

Theo Zing