Làm phim đề tài lịch sử vì sự thôi thúc từ bên trong

Đang ở Mỹ, đạo diễn Phi Tiến Sơn giao lưu trực tuyến với khán giả. Ông cho biết, qua bạn bè và mạng xã hội biết được phim của mình đang rất hot tại Việt Nam. Ông xúc động nhưng nói rằng mọi người gọi là "hiện tượng, gây hiệu ứng phòng vé" thì hơi quá.

Với ông, làm phim Đào, Phở và Piano không xuất phát từ việc Nhà nước đặt hàng mà bởi tình yêu với Thủ đô, nhất là phố cổ - nơi ông sinh ra và lớn lên. Vì vậy ông đã viết kịch bản này, qua nhiều khâu cũng xin được kinh phí làm phim do Nhà nước đặt hàng.

"Tôi sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, bản thân luôn thầm hứa phải làm gì đó vì Hà Nội. Tôi thấy mình có một món nợ với mảnh đất này. Nếu không vì sự thôi thúc, tôi đã làm phim khác kiếm được nhiều tiền hơn", đạo diễn tâm sự.

Ông khẳng định sự thành công, lan tỏa của bộ phim đến từ tiềm thức dân tộc sẵn có của người dân Việt Nam mà đạo diễn và đoàn làm phim chỉ là chất xúc tác để công tắc đó bật lên.

Với đạo diễn Phi Tiến Sơn, khó khăn khi làm phim là bắt buộc phải tôn trọng lịch sử. Tuy nhiên, trên thực tế việc ghi nhận lịch sử nhiều khi không hoàn toàn chính xác gây khó khăn cho đội ngũ sáng tạo.

"Trong mỗi người dân Việt Nam, lòng yêu nước, tự hào dân tộc luôn sẵn có. Vấn đề là chúng tôi đẩy công tắc, nhấn lửa bùng lên được như thế là ngoài mong đợi. Mong đồng nghiệp tiếp tục làm phim lịch sử dù biết rất chông gai. Sau sự bùng nổ củaĐào, Phở và Pianotôi nhận được nhiều lời mời của các hãng sản xuất phim tư nhân nhưng không nhận lời, bởi con đường này khó đi", đạo diễn Phi Tiến Sơn bày tỏ.

Đạo diễn Đặng Nhật Minh chia sẻ làm phim có hai công đoạn gồm sản xuất và phát hành. Với riêng phim Nhà nước, từ khi xóa bỏ bao cấp, Nhà nước chỉ chú trọng khâu sản xuất, còn bỏ lửng khâu phát hành, chỉ giữ lại một rạp quan trọng nhất là Trung tâm Chiếu phim Quốc gia.

"Đào, Phở và Pianolà phim Nhà nước đặt hàng, mọi doanh thu sau đó nộp hết về ngân sách và chủ rạp không được chia phần trăm doanh thu. Do đó, Đào, Phở và Pianocàng đắt vé, Trung tâm Chiếu phim Quốc gia càng lỗ", đạo diễn Đặng Nhật Minh nhấn mạnh.

Còn vị đạo diễn phim Đào, Phở và Pianocho rằng nếu cứ vận hành theo cách như trên, "vừa tốn công, tốn sức của đoàn làm phim, đồng thời cũng là một ứng xử chưa tốt, phần nào đó coi thường khán giả và lãng phí tiền của Nhà nước".

Mong khán giả xem phim với tâm thế rộng mở

Tại buổi giao lưu, đề tài về phát triển điện ảnh thành ngành công nghiệp văn hóa, sự khó khăn khi tìm hiểu bối cảnh lịch sử của phim, xây dựng bối cảnh, phục trang... cũng được các diễn giả đề cập, phân tích.

Đạo diễn Phi Tiến Sơn thừa nhận vì bối cảnh lịch sử khá xa so với thời điểm hiện tại nên ông không tránh khỏi sai sót khi thể hiện một số chi tiết trong phim.

"Tôi đã đi gặp một số cựu chiến binh để hỏi về cách họ cố thủ trong chiến lũy năm đó. Có bác nói với tôi rằng để 'nghi binh' phải dùng pháo tép đốt trên chiến lũy. Nhưng khi hỏi đem pháo tép lên đó như thế nào, đựng bằng vật liệu gì thì chính bác ấy cũng không còn nhớ rõ. Để dựng lại cảnh này, tôi buộc phải tự tìm tòi, sáng tạo. Có những chi tiết bản thân cũng bất ngờ khi được khán giả chỉ ra mình đã làm sai. Ví dụ như hình ảnh xe tăng trong phim, một số người cho biết thời điểm đó quân đội Pháp chưa sử dụng loại xe tăng này", nam đạo diễn nói thêm

Tuy nhiên, vị đạo diễn mong khán giả thông cảm và thấu hiểu những khó khăn, thiếu sót của các nhà làm phim. Bởi việc dựng lại đúng hoàn toàn so với bối cảnh lịch sử không phải điều dễ dàng nên ông hy vọng khán giả sẽ xem phim với tâm thế rộng mở, chấp nhận một số chi tiết ước lệ, sáng tạo nếu không phải sai sót quá lớn.

Đạo diễn Phi Tiến Sơn thể hiện sự tiếc nuối khi trường quay hoành tráng bậc nhất từ trước tới nay với dòng phim lịch sử đã bị phá dỡ. Nếu không, giờ nó sẽ là địa điểm để mọi người tới tham quan, chụp ảnh lưu niệm, công nghiệp văn hoá là ở chỗ đó.

Một trích đoạn trong phim (nguồn: Doãn Quốc Đam):

'Đào, Phở và Piano' đạt 10 tỷ, kỷ lục chưa từng có với phim Nhà nước chiếu rạp

Sau một thời gian “đóng cửa” do dịch bệnh Covid-19, sân khấu 2 miền đã rục rịch sáng đèn trở lại để phục vụ khán giả. Trên trang fanpage và poster sân khấu Lệ Ngọc chính thức thông báo lịch tái ngộ khán giả Thủ đô với liên tục các vở diễn: Thị Nở - Chí Phèo, Làm Vua, Dế Mèn, Nước mắt của mẹ,…

Vốn là sân khấu xã hội hoá đầu tiên tại miền Bắc, sân khấu Lệ Ngọc của NSND Lệ Ngọc từ lâu được đánh giá là ăn khách nhất nhì sân khấu kịch phía Bắc. Đơn cử như vở Dế Mèn, vở Làm Vua được dựng và công chiếu đầu năm 2021. Sau khi công chiếu, 2 vở diễn này trở thành “hiện tượng” sân khấu. Chỉ sau 10 ngày công diễn với hơn 20 đêm diễn liên tục không một hàng ghế trống. 

Vở kịch "Dế mèn" phóng tác từ "Dế mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài

NSND Lệ Ngọc cho biết, một năm sân khấu vẫn dựng từ 3 - 5 vở. Năm 2021 chống dịch đầy khó khăn, sân khấu bà vẫn dựng thành công hơn 6 vở phục vụ khán giả khắp cả nước.

Trong tình hình dịch Covid-19, NSND Lệ Ngọc tự tin khẳng định bản thân không lạc quan thái quá vì biết mình đang đi đúng hướng. Bà tin chắc rằng sân khấu Lệ Ngọc ra vở nào sẽ cháy vé vở đó.

Khắt khe từ khâu lựa diễn viên, chọn kịch bản

Giữa sự cạnh tranh khốc liệt của các loại hình giải trí, nghệ thuật. Sân khấu muốn thu hút khán giả ắt hẳn phải hiểu thị hiếu người thưởng thức. Giống như cách nói của NSND Lệ Ngọc, món ăn đó phải được bày biện đẹp mắt và đồ ăn phải chất lượng. Với kinh nghiệm hơn 43 năm làm công tác quản lý, NSND Lệ Ngọc hiểu khán giả đang mong chờ điều gì từ mình.

Theo NSND Lệ Ngọc, vở “Thị Nở - Chí Phèo” dù đã làm hơn 200 đêm diễn mà khán giả vẫn đòi xem. “Vở cứ ra là cháy vé. Mọi người hỏi tôi vì sao cháy vé, tôi đùa rằng: “Mỗi người đến xem đều được đưa tiền đi taxi và về ăn phở”, NSND Lệ Ngọc chia sẻ.

NSND Lệ Ngọc thể hiện nét diễn duyên dáng, tài tình khi thể hiện Thị Nở trong vở Thị Nở- Chí Phèo

Công thức hút khách tại sân khấu Lệ Ngọc đến từ sự đa dạng và phong phú trong các chủ đề, không khu biệt đối tượng khán giả. Đơn cử như “Dế Mèn”, “Thị Nở- Chí Phèo” là vở lấy từ chất liệu văn học, “Làm Vua” lấy từ chất liệu sử học, "Sự tích Bà Chúa Ba" chất liệu sử thi, “Cuộc chiến COVID” lấy chất liệu từ thời cuộc đương đại; vở "Sự tích Bà Chúa Ba" (tác giả: Lệ Dung, đạo diễn NSND Lê Hùng) lại nói về đề tài lịch sử tâm linh…

Tựu chung, các vở diễn toát lên tinh thần “dấn thân” của một đơn vị sân khấu tư nhân có phần sinh sau nở muộn. Giới chuyên môn đánh giá cao sự bứt phá của một sân khấu xã hội hoá phía Bắc dám vươn mình ra ngoài khuôn khổ truyền thống, cố hữu lâu đời.

Bên cạnh đó, NSND Lệ Ngọc tôn sùng giá trị nghệ sĩ “độc tôn”. Quan điểm của bà khi chọn diễn viên phải đậm đặc kịch nói, vì kịch nói phải tròn vành rõ chữ, thể hiện một cách bản lĩnh, trí tuệ khi đứng trực tiếp trước đám đông, khác với các con đi diễn phim trên truyền hình được quay nhiều lần, được sửa công nghệ, đấy là sức hút của sân khấu vì được tiếp xúc trực tiếp với khán giả vì thấy họ khóc, cười.

Sự thành công của một sân khấu có tuổi đời non trẻ một phần đến từ yếu tố người lãnh đạo. Không thể không kể đến đóng góp quan trọng của nghệ sĩ Văn Hải, Giám đốc sản xuất, chỉ đạo nghệ thuật của hàng loạt vở diễn gây sốt tại sân khấu Lệ Ngọc. Ông cũng gây ấn tượng mạnh khi có duyên với vai diễn “làm vua”. Sự tinh quái ở nghệ sĩ Văn Hải bên cạnh lối diễn là vai trò sản xuất. Trong cách chọn vở diễn, ông luôn khó tính. Tiêu chí chọn vở sẽ là những gì thuần Việt nhất. Nghệ sĩ Văn Hải cho rằng, vở thuần Việt là bản sắc văn hoá cái cốt lõi của sân khấu Việt Nam.

Nghệ sĩ Văn Hải, Giám đốc sản xuất, chỉ đạo nghệ thuật sân khấu Lệ Ngọc

Hiện hai vở Thị Nở- Chí Phèo và Làm Vua hiện tại đang được sân khấu Lệ Ngọc đem tham dự Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc do Bộ Văn hoá và cục nghệ thuật, Hội nghệ sĩ sân khấu tổ chức tại Hải Phòng. Các vở diễn ăn khách như Dế Mèn, Nước mắt người mẹ cũng được khai thác tại sân khấu Lệ Ngọc trong tháng 11 tới đây tại Hà Nội.

Có thể khẳng định, thành công của một sân khấu xã hội hoá hàng đầu miền Bắc là minh chứng cho việc thích nghi và đổi mới sẽ là cách duy nhất để sân khấu luôn sáng đèn.

Doãn Phong

Thể Thiên nói sự kết nối lớn nhất giữa mình và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là đam mê, sự hồn nhiên khi đến với âm nhạc, thái độ chan hòa với cuộc sống. Trong Trần Thế, anh làm mới sáng tác của cậu ruột như Diễm xưa trong ca khúc cùng tên, Một cõi đi về trong hồn trai,với sự góp giọng của mẹ Trịnh Vĩnh Trinh - em gái út của Trịnh Công Sơn. 

Qua album đầu tay, Thể Thiên muốn tái định nghĩa thể loại vinahouse, thử nghiệm màu sắc âm nhạc riêng biệt dựa trên chất liệu pop, house, điện tử, nhạc cụ truyền thống.

Thể Thiên hát chay một đoạn ca khúc "Diễm xưa": 

Về việc đặt tên các bài hát không theo quy củ, Thể Thiên ví Trần Thếnhư "nồi lẩu thập cẩm" để thể hiện mọi khía cạnh trong tính cách, âm nhạc của mình. Lời bài hát xen lẫn tiếng Anh vì anh sinh ra ở Canada, giao tiếp bằng ba ngôn ngữ: Việt, Anh, Pháp, ảnh hưởng đến cách viết. Anh cho biết các nghệ sĩ Gen Z thường sáng tác theo phong cách này và luôn có phụ đề cho từng ca khúc.

Thể Thiên từng ám ảnh với hình ảnh của mình khi tham gia Vietnam's Got Talent 2012, không muốn khán giả nhớ đến thời điểm đó. Sau hơn 10 năm, anh vượt qua sự gò bó, tự tin trở lại với hình ảnh nổi loạn hơn trong âm nhạc và cá tính. Dù áp lực khi bước vào thị trường nhiều tài năng, anh tin "sân chơi" cần sự đa dạng. Nuôi mơ ước làm ca sĩ từ lâu nhưng cơ duyên đưa anh đến nghề stylist hơn 4 năm, giờ đây anh mới thấy mình đủ "chín" để trở lại ca hát.

Chia sẻ với VietNamNet, Thể Thiên cho biết sản phẩm mới muốn giữ tinh thần nhạc điện tử, nơi nhạc nền và giọng hát hòa quyện, không cần rõ giọng như pop hay ballad. Khi diễn live, anh sẽ phối lại các ca khúc phù hợp hơn.

Việc bóp méo giọng hát Trịnh Vĩnh Trinh trong hồn trailà kỹ thuật sampling (làm mới một phần ca khúc cũ), giống cách nghệ sĩ quốc tế như Kanye West thực hiện. Anh yêu thích phong cách này vì mang lại năng lượng mới cho nhạc Trịnh.

Ca khúc "hồn trai":

Thể Thiên từng không hiểu nhạc Trịnh, nhưng 5 năm gần đây cảm nhận và yêu thích hơn. Dù nhận nhiều ý kiến trái chiều về việc sống dưới chiếc bóng" vì là "cháu ruột Trịnh Công Sơn", giọng ca sinh năm 1998 khẳng định tự hào với danh xưng này.

Từ năm 2020, anh nổi bật với vai trò stylist cho các nghệ sĩ như Suboi, Đức Phúc, tlinh, Mỹ Anh... và nhiều thương hiệu quốc tế, dưới nghệ danh Tigrebia. Trước đó, anh học nghệ thuật sắp đặt và sân khấu tại Canada, trở về Việt Nam khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Anh là thành viên duy nhất thuộc thế hệ thứ hai tiếp nối sự nghiệp âm nhạc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

Ảnh, video: BTC, Thanh Phi