Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng, hành vi gian lận trong thanh toán thẻ là vấn đề hiện nay gia tăng rất đáng lo ngại, kể cả các nước trên thế giới.

Theo thống kê của các tổ chức phát hành thẻ quốc gia thì trong năm 2015 tổng số tiền thiệt hại từ các hành vi gian lận trong giao dịch thanh toán thẻ là trên 21 tỷ USD. Đây là số tiền rất lớn. Tính bình quân cứ 100 USD giao dịch thẻ thì bị thiệt hại 7 cent, chiếm 0,07%.

Ở Việt Nam, theo thống kê tỷ lệ thiệt hại từ các hành vi gian lận thẻ ở mức 1/3 mức bình quân của các nước trên thế giới. Tuy nhiên, thời gian gần đây có hiện tượng gia tăng những hành vi gian lận như vậy.

Nguyên nhân được xác định từ phía các ngân hàng, hệ thống ATM bị cài đặt các thiết bị sao chép dữ liệu để đánh cắp dữ liệu và để chiếm dụng, gây thiệt hại cho chủ thẻ.

Ngay trong những hệ thống thông tin bảo mật của các ngân hàng cũng còn có những lỗ hổng và từ phía người sử dụng có những sơ xuất trong việc bảo quản lưu trữ cho nên bị lộ lọt các thông tin và kẻ xấu chiếm dụng những thông tin đó để chiếm đoạt tiền. Ngay từ phía các đơn vị chấp nhận thẻ cũng còn có những lỗ hổng trong bảo mật thông tin và đặc biệt, cá biệt có những trường hợp những tổ chức cho nhận thẻ thông đồng với đối tượng xấu để thực hiện hành vi gian lận trong giao dịch để chiếm đoạt tài sản của chủ thẻ.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết 10 năm thi hành Luật CNTT do Bộ TT&TT tổ chức vào sáng ngày 23/11/2017, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam yêu cầu, các bộ, ngành phải sớm thay đổi nhận thức về việc lập cơ sở dữ liệu và chia sẻ dữ liệu dùng chung. Không cần phải chi hàng nghìn tỷ đồng để làm cơ sở dữ liệu làm gì, mà nên thuê doanh nghiệp làm.

Thuê doanh nghiệp lập cơ sở dữ liệu tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng

Đối với việc xây dựng cơ sở dữ liệu, Phó Thủ tướng cho rằng các bộ, ngành không cần thiết phải chi hàng nghìn tỷ để xây dựng cơ sở dữ liệu cho riêng ngành mình làm gì, mà có thể dùng cách thuê doanh nghiệp họ làm. Phó Thủ tướng đã dẫn chứng một ví dụ gần nhất về phối hợp giữa Bảo hiểm xã hội và Tổng công ty Bưu điện Việt Nam trong chi trả trợ cấp xã hội cho người dân. Dữ liệu cơ bản nhất đối với các bộ, ngành hiện nay là về con người, đất đai, doanh nghiệp. Về con người từ trước tới nay chúng ta chỉ quản lý bằng chứng minh nhân dân là chính, do đó không có một cơ sở dữ liệu đầy đủ về con người. Nhưng khi Bảo hiểm xã hội hợp tác với Tổng công ty Bưu điện Việt Nam tích hợp hệ thống tin học hóa vào quản lý bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, khi đó, Bảo hiểm xã hội không cần phải triển khai một dự án tiêu tốn hàng chục thậm chí là nghìn tỷ vào làm cơ sở dữ liệu, mà chỉ cần ký hợp đồng với Bưu điện và hai bên không lâu sau đã có đầy đủ bản ghi hơn 93 triệu người Việt Nam với 10 trường thông tin cơ bản. Bưu điện họ phải chủ động triển khai cập nhật cơ sở dữ liệu để triển khai hợp đồng ký kết với Bảo hiểm xã hội.

“Tôi đã trao đổi với lãnh đạo Bộ Lao động - TBXH, không cần một đề án lập cơ sở dữ liệu tiêu tốn hàng chục tỷ làm gì, mà cũng không cần phải lập cơ sở dữ liệu về người hưu trí, mà chỉ cần thuê dịch vụ các doanh nghiệp, cùng với sự trợ giúp của nhà nước, thì cơ sở kinh doanh đó họ sẽ tự lập cơ sở dữ liệu để phục vụ cho mục đích kinh doanh của họ. Nhà nước chỉ cần quy định cơ sở dữ liệu đó thuộc quyền sở hữu nhà nước, doanh nghiệp đó không được quyền sử dụng cho mục đích riêng của doanh nghiệp khi chưa có cho phép của cơ quan nhà nước”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Về việc liên thông, chia sẻ dữ liệu cũng được Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc nhở các bộ, ngành địa phương phải sớm triển khai thực hiện. Bởi vì theo Phó Thủ tướng, dữ liệu mà không liên thông, không sử dụng thì là dữ liệu chết và dữ liệu của ngành nào ngành đó quản lý sẽ rất manh mún. Hiện nay hầu hết các đơn vị đều có cơ sở dữ liệu nhưng hầu như không chia sẻ cho nhau. Ngay trong một Bộ thì dữ liệu của đơn vị này không chia sẻ với đơn vị kia. Do đó, các địa phương phải sớm thực hiện việc chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành.

Hôm nay, 8/11/2017, tại Hà Nội, Ban Điều hành triển khai Quyết định 898 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ bảo đảm ATTT mạng giai đoạn 2016 - 2020 (Ban Điều hành 898) tổ chức Hội nghị về sản phẩm, dịch vụ ATTT mạng nội địa và đánh giá tình hình lây nhiễm phần mềm độc hại tại Việt Nam.

Ban điều hành 898 được thành lập tháng 6/2017 do Bộ TT&TT chủ trì với sự tham gia của các bộ, ngành liên quan, trong đó có Bộ Công an, Bộ Quốc phòng nhằm mục đích đôn đốc, kiểm tra và hướng dẫn công tác bảo đảm ATTT mạng.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng, Trưởng Ban điều hành 898 cho biết, theo tinh thần Quyết định 898 của Thủ tướng Chính phủ, một nội dung quan trọng là làm thế nào để có giải pháp hỗ trợ các sản phẩm, dịch vụ ATTT nội địa.

Thứ trưởng nhấn mạnh, tình hình mất ATTT gia tăng do xu thế tấn công mạng ngày càng quyết liệt, với hình thức, tính chất ngày càng nghiêm trọng, phạm vi cũng rộng hơn. Theo chia sẻ của Thứ trưởng: tại hội nghị tổ chức ở Singapore vừa qua ông có tham dự cùng Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm (Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về An ninh không gian mạng lần thứ hai và Tuần lễ không gian mạng quốc tế Singapore 2017 diễn ra hồi trung tuần tháng 9/2017 - PV), các đại biểu, chuyên gia đã đề cập nhiều đến các nguy cơ mất ATTT mạng, đặc biệt theo các chuyên gia thì hình thức tấn công mạng theo kiểu chiến tranh mạng đã bắt đầu phổ biến.

Đồng thời, Thứ trưởng chỉ rõ, tình hình lây nhiễm mã độc tại Việt Nam vẫn ở mức cao. Qua thống kê của Cục ATTT trong 3 năm từ 2014 - 2016, tỷ lệ lây nhiễm mã độc trên máy tính cá nhân tại Việt Nam đều trên 63%. “Tôi mong muốn hội nghị sẽ bàn cách làm thế nào để khuyến khích được các doanh nghiệp, đơn vị làm về ATTT tham gia đánh giá, bóc gỡ mã độc; nhưng mặt khác cũng làm thế nào để thời gian tới chúng ta tạo lập được một thị trường trong đó các sản phẩm, dịch vụ ATTT nội địa có vị trí, vai trò. Thực tế hiện nay, qua đánh giá, hầu hết các sản phẩm, dịch vụ ATTT đa phần đều của nước ngoài… Nếu chúng ta có các sản phẩm, dịch vụ ATTT nội địa thì chắc chắn sự tin tưởng sẽ cao hơn”, Thứ trưởng nói.

Thứ trưởng Nguyễn Thành Hưng cho hay, một số người cho rằng chúng ta có tâm lý sính ngoại, thích mua các sản phẩm nước ngoài. Đó cũng là thực tiễn bởi các sản phẩm, dịch vụ nước ngoài tốt, kiểm chứng hơn, trong khi các sản phẩm, dịch vụ ATTT trong nước ít về số lượng và chất lượng còn hạn chế. "Tuy nhiên, nếu chúng ta không có biện pháp để khuyến khích, thúc đẩy thì không bao giờ có được các sản phẩm, dịch vụ được người dùng tin tưởng. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để chúng ta có chính sách hữu hiệu khuyến khích thúc đẩy, tạo dựng được hệ sinh thái mà trong đó các doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập các sản phẩm, dịch vụ ATTT”, Thứ trưởng nhấn mạnh.