Điều ít biết về Hoàng Giáp Trần Hữu Thành
Cụ Trần Hữu Thành (1558 - 1635) người xã Đào Lãng,ĐiềuítbiếtvềHoàngGiápTrầnHữuThàdoc bao bong da huyện Đại An, nay thuộc xã Yên Đồng huyện Ý Yên, Nam Định là một trong những người xuất hiện trong cuốn sách "Các nhà khoa bảng Việt Nam 1075 - 1919" do nhà nghiên cứu Hán Nôm - GS TS Ngô Đức Thọ chủ biên.
Cụ đỗ Hoàng Giáp (một danh hiệu của học vị Tiến sĩ Nho học trong hệ thống khoa bảng thời phong kiến) năm 29 tuổi.
![]() |
Ông Trần Khánh Dư - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa tôn giáo phát biểu tại hội thảo về Danh nhân văn hóa Hoàng Giáp Trần Hữu Thành. |
Trong sách Nghĩa Hưng chí của tri phủ Nguyễn Duy Tường, ngày 10 tháng Giêng năm 1558, thân mẫu cụ Trần Hữu Thành đi ngang qua cửa đền thờ thần Tản Viên thì chuyển dạ, sinh con.
Người hàng xóm tên Vũ Thị Thiện đi chợ qua, thấy vậy bèn đưa 2 mẹ con về. Khi về đến nhà thì Vũ Thị Thiện cũng lâm bồn, sinh được một người con trai. Thầy dạy chữ nho trong làng đến chơi đã đặt tên cho hai trẻ là Thành và Đạt.
Hai người lớn lên coi nhau như ruột thịt, được thầy ráng sức dạy cho thành tài.
Theo khảo cứu của ông Trần Khánh Dư, nguyên Vụ trưởng Vụ Phật giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa tôn giáo (hậu duệ đời thứ 10 của cụ Trần Hữu Thành), khi người cha mất sớm, Trần Hữu Thành và các em được mẹ tần tảo nuôi cho ăn học.
Năm Bính Tuất (1586) đời vua Mạc Mậu Hợp, niên hiệu Đoan Thái, Trần Hữu Thành đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (tức Hoàng Giáp). Cụ làm quan đến chức Đề hình Giám sát ngự sử.
![]() |
Nhà sử học Lê Văn Lan và đoàn nghiên cứu lịch sử - văn hóa tham dự hội thảo về Hoàng Giáp Trần Hữu Thành. |
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Văn Khoái - Giảng viên trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, người giữ chức Đề hình Giám sát ngự sử là người giám sát bộ Hình, ngục quan về việc thực thi pháp luật, xét xử. Người được bổ nhiệm chức quan này phải là người giỏi và thanh liêm.
Quan đề hình Giám sát ngự sử cũng là người được trực tiếp vào chầu vua và dâng tấu đóng góp vào việc giữ gìn kỷ cương phép nước, bảo vệ dân lành.
Sau triều Mạc suy vong, Trần Hữu Thành khi ấy đang là Đông đạo tướng quân, bèn về quê nhà Đào Lãng ở ẩn và bước đầu khuyên dân di cư về cuối nguồn sông Đáy.
Ở quê một thời gian, cụ Trần Hữu Thành di chuyển về thôn Đùng (Liêm Sơn, Thanh Liêm, Hà Nam ngày nay) sinh sống. Cư trú ở thôn Đùng không bao lâu, cụ tiếp tục chuyển sang thôn Ngòi thuộc xã An Phú (nay là thôn Văn Mỹ, xã Yên Trung, Ý Yên, Nam Định).
Cụ còn lập nên 9 xã ở vùng Hải Lãng trang (huyện Nghĩa Hưng ngày nay). Tại nơi này, Hoàng Giáp Trần Hữu Thành được dân tôn là: “Đông Phương điền chủ Trần tướng công thần vị”.
Năm Quý Dậu (1633) cụ về thăm quê ở Đào Lãng và bị ốm. Ngày 25 năm Ất Hợi (1635), khi vừa qua giờ Ngọ, cụ qua đời, hưởng thọ 78 tuổi.
Theo nhiều tài liệu ghi chép lại, Tam nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến (1853 - 1909) quê xã Trung Lương (Bình Lục, Hà Nam) là hậu duệ bên ngoại của Hoàng Giáp Trần Hữu Thành.
![]() |
Bảng giới thiệu trong từ đường Nguyễn Khuyến ở Bình Lục, Hà Nam. |
Ngày 12/7 vừa qua, Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa tôn giáo cùng Hội đồng gia tộc Hoàng Giáp Trần Hữu Thành đã tổ chức buổi hội thảo khoa học về Hoàng Giáp Trần Hữu Thành ở UBND xã Yên Trung (Ý Yên, Nam Định).
Hội thảo nhằm thu thập các thông tin, tư liệu qua các bài viết, ý kiến trao đổi của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý nhằm bổ sung vào bản dự thảo của tập tài liệu do PGS - TS Phạm Văn Khoái, Chủ nhiệm bộ môn Hán - Nôm, trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn biên soạn để biên tập lại thành cuốn sách: “Hoàng Giáp Trần Hữu Thành”.
![]() |
PGS - TS Phạm Văn Khoái phát biểu tại hội thảo. |

Chuyện về lễ cưới của vua Bảo Đại và Nam Phương hoàng hậu
"Lần đầu tiên trong lịch sử triều Nguyễn có một người phụ nữ xuất hiện giữa triều đình" - vua Bảo Đại mô tả về lễ cưới của ông và hoàng hậu Nam Phương.
(责任编辑:Công nghệ)
- Nhận định, soi kèo Tigre vs Banfield, 7h00 ngày 25/2: Cú sẩy chân đầu tiên
- Uống trà bao nhiêu tách mỗi ngày giảm nguy cơ tiểu đường?
- Sức hút shophouse đa công năng ở Aqua City
- Cao Bằng sẵn sàng khởi công Dự án đường cao tốc Đồng Đăng
- Nhận định, soi kèo Nữ Kosovo vs Nữ Latvia, 20h00 ngày 25/2: Cứ ngỡ ngon ăn
- Make in Vietnam: MXH Việt Nam liệu có cửa thắng đối thủ nước ngoài?
- Người đàn ông nhập viện với miếng titanium lộ trên đầu
- Bitexco sang tay toà tháp cao nhất Lào Cai lộ diện ông chủ mới
- Nhận định, soi kèo Brighton vs Bournemouth, 2h30 ngày 26/2: Khách phá dớp
- DELL Latitude 7420
- Công nghệ hỗ trợ cuộc sống tối giản từ việc nhà đến… tâm trí
- Chủ đại lý vé số cùng nhân viên ở Bình Dương bị truy sát nhập viện
- Nhận định, soi kèo Nữ Romania vs Nữ Ba Lan, 22h59 ngày 25/2: Bay cao trên BXH
- Kết quả Valencia 1
- Nhận định, soi kèo Boca Juniors vs Alianza Lima, 7h30 ngày 26/2: Ngược dòng
- Cặp sinh đôi cùng mẹ khác cha ở Brazil
- SpaceX quyết tâm xác lập kỷ lục lịch sử trong năm 2024
- Xe giá rẻ từ Indonesia về Việt Nam bất ngờ tăng mạnh
- Nhận định, soi kèo Al Ain vs Al Arabi, 20h10 ngày 25/2: Chủ nhà đáng tin
- Phát hiện khối u não sau 12 năm có triệu chứng bệnh