Người đứng đầu ngành cũng khẳng định chất lượng giáo dục phổ thông cả đại trà và mũi nhọn tiếp tục nâng lên, được quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. 

Theo kết quả xếp hạng các quốc gia tốt nhất về giáo dục năm 2021 của USNews, Việt Nam xếp thứ 59, tăng 5 bậc so với năm 2020. Kết quả thi Olympic khu vực và quốc tế năm 2022, với 37/39 thí sinh đạt giải, trong đó có 1 thí sinh đạt điểm tuyệt đối. 

Ở bậc đại học, tự chủ đã mở ra nhiều cơ hội cho các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là trong thu hút nhân lực chất lượng cao trong và ngoài nước; đầu tư điều kiện thực hiện chương trình đào tạo, liên kết đào tạo, nghiên cứu khoa học...

"Chất lượng GDĐH có những cải thiện rõ rệt, năm 2021, 5 cơ sở GDĐH lọt vào tốp đại học tốt nhất thế giới theo các bảng xếp hạng quốc tế có uy tín, vượt mục tiêu năm 2025 của Đề án nâng cao chất lượng GDĐH giai đoạn 2019-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Số lượng các sản phẩm công bố quốc tế của các cơ sở GDĐH gia tăng nhanh chóng. Văn hóa kiểm định gắn với chất lượng đào tạo đã bước đầu hình thành ở các cơ sở giáo dục từ mầm non đến đại học".

Bên cạnh đó, toàn ngành đã kết nối, đồng bộ và chia sẻ dữ liệu của 1,4 triệu hồ sơ giáo viên và cán bộ quản lý (đạt 88%) và hơn 12 triệu hồ sơ học sinh (đạt 52%). Số hóa và gắn mã định danh hầu hết các đối tượng cần quản lý (bao gồm: 51.000 trường học mầm non, phổ thông; gần 24 triệu học sinh, hơn 1,4 triệu giáo viên). Triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 lĩnh vực giáo dục và đào tạo (trong đó: 3 dịch vụ ở mức độ 3, 48 dịch vụ ở mức độ 4); kết nối với cổng dịch vụ công Quốc gia và cung cấp 12 dịch vụ công trực tuyến. Tích hợp tích hợp, công khai Dịch vụ công trực tuyến “Đăng ký dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông” và “Đăng ký xét tuyển trình độ đại học, trình độ cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non năm 2022” trên cổng Dịch vụ công Quốc gia.

Lãnh đạo Bộ GD-ĐT cũng thẳng thẳn thừa nhận những điểm tồn tại, hạn chế của năm học vừa qua. Cụ thể như: Các quy định, hướng dẫn của Bộ triển khai việc dạy và học trong bối cảnh dịch Covid-19 còn mang tính ứng phó tạm thời, chưa thực sự chủ động. Thời gian dạy học trực tuyến kéo dài trong bối cảnh các điều kiện thực hiện còn nhiều hạn chế đã ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý của học sinh; sau khi trở lại trường học, trình độ, kiến thức của các em cũng có sự khác nhau...

Tỉ lệ giáo viên/lớp bình quân chưa đáp ứng được yêu cầu theo quy định thực hiện Chương trình GDPT 2018. Thiếu giáo viên môn Tiếng Anh, Tin học đối với tiểu học; môn Âm nhạc, Mỹ thuật đối với trung học phổ thông khi áp dụng Chương trình GDPT 2018 từ năm học 2022-2023. Một số địa phương còn bị động về nguồn tuyển dụng; chưa có nhà công vụ cho giáo viên ở các địa bàn khó khăn; không có chính sách thu hút giáo viên đến công tác ở những địa bàn khó khăn hơn; còn nhiều bất cập trong việc bố trí giáo viên Tiếng Anh, Tin học và Công nghệ dạy liên trường, liên cấp. 

Việc thực hiện tự chủ đại học ở một số cơ sở đào tạo còn chậm, lúng túng, đặc biệt là vấn đề thành lập hội đồng trường, quan hệ giữa hội đồng trường với đảng ủy và ban giám hiệu, dẫn đến tình trạng khiếu kiện kéo dài chưa được giải quyết tại một số đơn vị.

Công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên còn chưa chủ động, kịp thời đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp phải chuyển sang dạy học trực tuyến; công tác hỗ trợ, tư vấn tâm lý, kỹ năng phòng, chống bạo lực, bắt nạt, xâm hại trẻ em, học sinh, sinh viên khi học tập trực tuyến và sử dụng môi trường mạng còn chưa thực sự hiệu quả.

8 bài học kinh nghiệm đã được Bộ GD-ĐT rút ra. Trong đó, công tác xây dựng kế hoạch là nhiệm vụ quan trọng nhất trong công tác quản lý và là cơ sở để thúc đẩy thực hiện các mục tiêu đề ra. Do đó, kế hoạch năm học cần được xây dựng một cách linh hoạt, có tính khả thi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập của học sinh, sinh viên; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc thực hiện kế hoạch để kịp thời có những giải pháp tháo gỡ.

Một bài học khác là “làm tốt công tác truyền thông, tạo sự đồng thuận của toàn xã hội trong công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo. Và thực tiễn cho thấy, ở đâu và khi nào, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm, trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo đối với ngành Giáo dục địa phương thì ở đó chất lượng giáo dục được cải thiện rõ rệt, các vấn đề về giáo dục và đào tạo mà nhân dân bức xúc giảm hẳn”.

Nghiên cứu xây dựng Luật Nhà giáo

Theo lãnh đạo Bộ GD-ĐT, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học mới sẽ là triển khai nghiên cứu xây dựng Luật Nhà giáo, Luật Học tập suốt đời.

Bên cạnh đó là tiếp tục đổi mới quản lý nhà nước trong lĩnh vực GDĐT theo hướng phân cấp, phân quyền mạnh, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm vai trò kiến tạo để phát triển giáo dục…

Ngành giáo dục cũng tiếp tục thực hiện Kế hoạch tổng thể thích ứng với tình hình dịch Covid-19 bảo đảm tổ chức dạy và học an toàn, chất lượng. Đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn triển khai nhiệm vụ năm học 2022-2023 chủ động, linh hoạt để thích ứng với tình hình thiên tai, dịch bệnh, vừa bảo đảm an toàn cho học sinh, giáo viên, vừa củng cố và nâng cao chất lượng giáo dục. 

Công tác chính trị đối với nhà giáo và học sinh, sinh viên cũng sẽ được tăng cường.

“Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục các cấp thực sự gương mẫu, là tấm gương cho học sinh, sinh viên noi theo” – Bộ GD-ĐT nêu rõ trong phương hướng, nhiệm vụ năm học mới.

Lãnh đạo Bộ cho biết một nhiệm vụ trọng tâm khác là thu hút các nguồn lực đầu tư cho giáo dục. Ngành sẽ ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu bảo đảm thực hiện Chương trình GDPT 2018; trong đó tập trung cho các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi. 

Đặc biệt, ngành khuyến khích các địa phương có điều kiện thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo. Từng bước khắc phục tình trạng thiếu giáo viên; phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục...

“Triển khai Chương trình GDPT 2018 đối với lớp 3, lớp 7, lớp 10; nâng cao chất lượng biên soạn, thẩm định SGK lớp 4, lớp 8, lớp 11, SGK tiếng dân tộc và tài liệu giáo dục địa phương; tăng cường các điều kiện đảm bảo triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT 2018 như chuẩn bị đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Trình Chính phủ phương án sử dụng ngân sách nhà nước mua sách giáo khoa phổ thông cho học sinh mượn để triển khai từ năm học 2022-2023. 

Tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2023 và phương án đến năm 2025 phù hợp với lộ trình triển khai Chương trình GDPT 2018” – đây là những nhiệm vụ quan trọng khác mà ngành đặt ra.

Ngoài ra, việc xây dựng quy hoạch mạng lưới và đẩy mạnh thực hiện tự chủ đại học; Đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách hành chính trong toàn ngành; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo cũng là những nhiệm vụ trọng tâm mà ngành đặt ra. Người đứng đầu ngành giáo dục cũng đặt yêu cầu các nhà trường, thầy cô và học sinh sinh viên tích cực tham gia các chương trình đánh giá chất lượng giáo dục quốc tế đối với GDPT (PASEC, PISA...) và các bảng xếp hạng trường đại học có uy tín quốc tế (THE, QS...).

Giải trình các vấn đề trong lĩnh vực giáo dục, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc phân hạng giáo viên được quy định tại Nghị định, Thông tư liên quan về mặt câu chữ có thể gây hiểu nhầm. Tuy nhiên, nội hàm việc phân hạng giáo viên đều bám sát những đòi hỏi thực tế trong sử dụng, quản lý giáo viên. “Khảo sát trên 500.000 ý kiến của giáo viên thuộc các nhóm, vùng miền khác nhau về việc sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật liên quan, thì đa số ý kiến đồng tình với phân hạng giáo viên”, ông Sơn nói.  

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết Bộ GD-ĐT sẽ bỏ quy định về các tiêu chuẩn đạo đức nhà giáo theo hạng.

“Người mà trách nhiệm càng lớn, ảnh hưởng và tính lan toả càng cao thì yêu cầu về tính gương mẫu và phẩm chất phải yêu cầu cao lên. Khi ban hành chùm Thông tư thì cũng có nhiều ý kiến, góp ý. Việc này Bộ GD-ĐT đã tiếp thu và khi xem xét khi sửa đổi thông tư 01 đến 04, điều này đã điều chỉnh”.

Ông Sơn cho hay, trong Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung các Thông tư số 01, 02, 03, 04 quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và bổ nhiệm, xếp lương giáo viên mầm non, phổ thông đang được đăng tải lấy ý kiến dư luận cũng đã sửa việc này. Ông Sơn cũng cho biết thêm, nếu không có gì thay đổi, ít ngày nữa sẽ ký ban hành các nội dung sửa đổi cho chùm thông tư từ 01 đến 04.